Yaman Törüner

Türkiye’de ilk kez Şanlıurfa’da vatandaşlar, “Vekilimi Kendim Seçmek İstiyorum” sloganıyla başkent Ankara’ya yürüyorlar. Bu “Uzun Yürüyüş”e hepimizin destek vermesi lazım. Çünkü, demokrasimizde hâlâ büyük sorunlar var. Örneğin, ülkemizde iktidar, parti kapatmaların demokratik olmadığını söylüyor. Oysa, demokrasilerde de partiler kapatılabilir. Serbest ekonomilerde, bankalar nasıl iflas edebiliyorsa.
Demokrasi, herkesin konuştuğu fakat kimin yalan söylediğinin bir türlü anlaşılamadığı bir rejimdir. İktidardakiler, yaptıkları, söyledikleri her şeyin doğru olduğunu iddia ederler. Tabii, bu imkânsızdır. Muhalefettekiler ise, iktidardakilerin yaptığı veya söylediği her şeyin yanlış olduğu görüşündedirler. Tabii ki, bu da imkânsızdır.
Üstelik, muhalefettekiler, bir türlü daha iyinin nasıl olacağını açıklamadıkları ve iktidardakiler kadar kendilerini anlatma olanağı bulamadıkları için, iktidara gelme şansları azdır. Kısacası, muhalefettekilerin iktidara gelme şansları,

Tüm dünya merkez bankaları bugünlerde bu ikilemi tartışıyor. Merkez bankaları, ülkelerindeki enflasyonun artma eğilimi karşısında, sıkı para politikasına başvurduklarında, bu kez ekonomilerinde karşılaşılabilecek büyük bir durgunluk riski olduğunu görüyorlar. Aynı durum, o denli derin biçimde olmasa bile, bizim Merkez Bankamız için de geçerli. Merkez Bankamız, faizleri düşürse enflasyon eğiliminin artabileceğini, yükseltse, büyümenin yavaşlayabileceğini görüyor. Ama, ısrarla yüksek faizleri, daha da faizleri yükseltiyor.
Bizde bir şeyler tersine;
ABD’de çok düşük değerli hale gelen dolar, ihracatı patlatırken, bizde Türk lirası çok yüksek değerli hale gelmiş olduğu halde, ihracatımız artmayı sürdürüyor.
ABD’de çok düşük değerli hale gelen dolar yüzünden, yabancılar ucuzlayan rahatlıkla gayrimenkul satın alırken, bizde Türk lirası çok yüksek değerli hale gelmiş olduğu halde, yabancılar yatırımlarını hâlâ sürdürüyorlar ve dövizdeki cari

Ankara Büyükşehir Belediyesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kampusu’ndaki 45 bina için (neredeyse tüm kampus), uygulama imar planı, yapı ruhsatı ve iskân belgesi bulunmadığı gerekçesiyle, 1.8 milyon YTL para cezası kesti. Yapılar mevzuata uygun hale getirilemezse (ki, bu mümkün değil), yıkılacak. Kaçak denilen yapıların mühürlendiği, buna rağmen Üniversite Yönetimi’nin mührün kaldırılması için girişimde bulunmadığı söyleniyor.
5216 sayılı yasa, belediyelere bu hakkı veriyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi, binaların mevzuata uygun hale getirilmesi işinin Çankaya Belediyesi’nden istendiğini, bu belediye görevini yapmazsa, kendisinin devreye gireceğini söylüyor. ODTÜ Rektörü ise, binaların 50 yıllık olduğunu, Çankaya Belediyesi’yle görüşüldüğünü, planlar konusunda mutabakat sağlandığını ve izinlerin bu ay sonunda alınacağını, kampus arazisinin kamu malı olduğunu söylüyor. Rektöre göre, Büyükşehir bu araziye villa yapmak istiyor.

Mahkemel

Hükümetten “bağımsız” olduğu dillerden düşürülmeyen Merkez Bankamız,
-  Ancak, Başbakanlık’ın oluruyla yabancı memleketlerde temsilcilik açabilir.
-  Diğer merkez bankalarının hissedar olduğu mesleki teşekküllerden, ancak hükümetin oluruyla hisse alabilir.
-  Ancak, hükümetle birlikte Türk lirasının iç ve dış değerini koruyacak tedbirler alabilir.
-  Enflasyon hedefini hükümetle birlikte tespit eder.
-  Sermayesini, ancak hükümetin oluruyla artırabilir.
-  A grubu hisse senetlerinin hepsi Hazine’ye aittir. (Bu bölüm hisseler kontrol hissesidir ve % 51’in altına düşürülemez.)

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın (İMKB) İstinye’deki arsaları, Turban’dan Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile, Özelleştirme kapsamında benim başkan olduğum dönemde satın alındı ve taksitler halinde parası ilgili kuruluşa ödendi.
Satın alınan arsalar toplam 6 parçadır. Arsaların sadece bir parçası üzerinde, bugünkü borsamızın binası bulunmaktadır. Bir parça arsa, yol ve altgeçit inşaatı nedeniyle kamulaştırıldı. İMKB bu uygulamaya karşı çıktıysa da, bana göre, İMKB’nin kendi arsasının değeri arttığı için, bu arsanın bir bölümü terk edilebilirdi.
Bu arada, İMKB’nin Maslak Kapısı karşısındaki küçük İMKB arsasını da, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) kullanmaya başladı. Bu küçük arsayı, İTÜ’ye bir protokolle devretmek normaldir ve bu bölümü, giriş kapısı olarak kullanmak İTÜ’nün hakkıdır. Çünkü, İTÜ de bir bölüm kendi arazisini, İMKB binasının bulunduğu arsaya protokolle terk etmiş ve İMKB’nin kullanımına vermiştir.
İMKB’nin

Merkez Bankası İdare Merkezi, muhtemelen 3 yıl içinde İstanbul’a taşınacak. Bunun için, kendisine yakışır yeni bina yapılacak. Bu bina pahalıya çıkacak. Önce mimari çizim, sonra ihale, sonra da inşaat bitirilecek. Yapılacak inşaat sıradan olmayacak. İnşaatın bodrum katlarında, para ve kıymetli değerleri saklamak üzere, bir veya birkaç şambrfort bulunacak. Şambrfort kapıları ithal edilecek.
Bodrum katlarına para taşınması amacıyla özel olarak imal edilen ağır vasıtalar gireceği için, yükseklikler ve güvenlik tedbirleri buna göre belirlenecek. Merkez Bankası’nın beyni sayılan, günlük para ve döviz müdahalelerin gerçekleştirildiği, açık piyasa işlemlerinin yapıldığı, ülke dövizlerinin yönetildiği, alım-satım odasının da (dealing room) İstanbul’a taşınması zorunluluğu var. Yine, Banka’nın kendi bilgisayar sistemleri ve bankalararası ödemelerin gerçekleştirildiği fon transferi bölümleri var.
Bu bölümlerde çok yoğun teknoloji kullanılıyor. Sistemlerin bir süre durdurulma olasılıkları yok. Bu

Her şeyde olduğu gibi, olası ani siyasi ve ekonomik değişiklikler karşısında ne yapacağımızı bilmiyoruz. Örneğin, ekonomi yönetimi, AKP’nin kapatılması, İstanbul’da deprem olması, İran’da savaş çıkması gibi durumlarda, ekonomide ne gibi değişiklikler olacağını hesap etmiyor.
Kısacası, bir “B planımız” yok. Her şey “o gün” düşünülür, zannediliyor. Oysa, halen ekonomi yönetimimizde “kriz yönetimi” yapabilecek isimler yok. 2000 krizinin derinleşmesi de, “kriz yönetimi” yapabilecek isimlerin olmaması nedeniyle oldu.
Halen dünyanın en stratejik oyunlara açık bölgesi, Ortadoğu. Zenginlik, bu bölgeden yayılıyor. Bu bölgede her zaman savaş olasılığı var. Biz de bölgenin ortasındayız. 
En kırılgan nokta
Ekonomideki en kırılgan nokta, bence, ne enflasyon ne büyüme. En önemlisi, beklenmeyen durumlarda ne yapılacağı. Şimdi, aşağıdaki riskler karşısında ne tedbirler aldığımızı sorgulayalım:
a) Ülkemize yanlışlıkla bir atom bombası atılsa, ekonomik olarak ne yapacağız? Nereden, nasıl yardım alacağız? Kimler

Yabancı üniversitelerde okutulan ekonomi ve işletme bilgileri arasında, iş âlemiyle bilgilerin bulunabileceği kaynakları inceleyen (business research) bir ders konusu var. Doğal olarak, Türkiye’de bu konu fazla gelişememiş. Aslında, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ilgi alanı dışındaki konularla uğraşacağına bu konuya eğilmesi lazım. Üstelik, gelişmiş ülkelerde “oda üyeliği ve yıllık aidat” yasal olarak zorunlu değilken, bizde bu konuda zorunluluk var. Dolayısıyla, TOBB’da iş âleminin geliştirilmesi için milyarlarca dolar para birikiyor.
İş âlemi hakkındaki bilgilerin genel bölümü aşağıdaki başlıklar altında toplanıyor:
Detaylı endüstri sınıflandırmaları, yapıları.
Her endüstri konusunda detaylı istatistik bilgileri.
Endüstrilerin gelişim tahminleri.
Endüstri ve şirketlerin yıllık bilanço ve rasyoları.
Şirketlerin ilgili endüstriler içindeki yerleri.