Özay Şendir

1999’dan beri deprem konuşuyor Türkiye. 

Vatandaşı geçtim yetkili ağızlar bile depremin büyüklüğü ile şiddeti arasındaki farkı bilmiyor. 

Şiddet depremin yeryüzündeki insan yapımı şeylere verdiği zararın ölçüldüğü birim, maksimum 12’ye kadar çıkıyor. 

Mesela Rusya’nın kimsenin yaşamadığı bölgelerinde gerçekleşen 7 büyüklüğündeki bir depremin şiddeti sıfır olabilir. 

★★★ 

Türkiye’de hiç konuşmadığımız bir diğer bilimsel gerçek depremlerin derinliği. 

Aynı büyüklükteki 2 depremden yerin 400 kilometre altında olan deprem 20 kilometre derinlikte olan depremden daha az hasar yaratır. 

Derin depremler çok geniş alanda hissedilir, daha az yıkıcıdır, sığ depremler daha dar bir alanda hissedilir ama büyük zarar verir. 

Antalya haline gelen domates miktarı geçen yıla göre yüzde 31,35 daha düşük oldu. 

Sebzede rekolte yüzde 52,59 düştü. 

Meyvede de yıllık üretim yüzde 44,15 azaldı. 

Ne sandığımız gibi ürünler ihracata gitti ne de çiftçi tarım yapmaktan vazgeçti. 

Hepimize gıda enflasyonu olarak dönen bu durumun birinci sorumlusu iklim değişikliği. 

★★★ 

Çiftçi domates fidesi ekti, ilkbaharda gelen aşırı yağış fidelere zarar verdi. 

Sanatın Öyküsü, antik çağlardan başlayıp modern çağa kadar uzanan, sanat tarihinin başyapıtlarından biridir. 

Dünyada 8 milyona yakın satış yapmış tek sanat kitabıdır ki kimi üniversitelerde ders kitabı olarak da okutulur. 

İlk kez 1950’de basılan Sanatın Öyküsü, 2023 dünyasında “Sanatın Savaşı” haline döndü. 

Resimleri nedeniyle Goya’yı Engizisyon Mahkemesi’nin önüne çıkaran dünya şimdi başladığı yere dönüyor. 

***

Haberi BBC’de gördüm, dünyaca ünlü Rus soprano Anna Netrebko, Metropolitan Opera aleyhine 360 bin dolarlık bir tazminat davası açmış. 

Rusya-Ukrayna savaşı başladığında, Netrebko savaşı kınamış ama Putin’i kamuoyu önünde eleştirmediği için programları iptal edilmişti. 

Yemek yerken dişi kırılanın milyonlarca dolarlık tazminat davaları açtığı ABD’de sanatın 360 bin dolarlık tevazusunu anlayan çıkar mı? 

Ağustos 2021’de ABD’nin Afganistan’dan kalkan son uçağını “Bu fotoğrafa iyi bak PKK” başlığıyla yazmıştım.

Şimdi Ağustos 2023’teyiz.

Bugüne kadar hep YPG ve Mazlum Abdi üzerinden Esad’a seslenen terör örgütü el yükseltti.

Bu kez terör örgütünün tepe yöneticisi Cemil Bayık konuştu, Esad’a doğrudan Kürtlerle konuşma çağrısı yaptı.

Maskeyi atan, ABD’nin ısrarla reddettiği, “YPG, PKK’nın Suriye koludur” tezini doğrulayan bir çıkış bu.

Peki, PKK şimdi neden tüm maskeleri atma riskini alıyor sorusuna cevap vermek lazım.

***

Beyaz Saray’ın Rusya’ya karşı tüm gücüyle Ukrayna’yı desteklediği bir dönem yaşıyoruz.

Fakat Elon Musk, Starlink uydularına erişim izni vermediği için, Ukrayna, Rus savaş gemilerine karşı Kırım yakınlarında planladığı deniz dronu saldırısını yapamadı. Şaka gibi ama değil, geçen sene yaşanan bu olayı New York Times yeni yazdı.

Konuyu biraz açayım… Elon Musk’a ait Starlink uyduları tüm Ukrayna genelinde internet sisteminin ayakta kalmasını sağlıyor.

Ukrayna bu yönüyle Elon Musk’a müteşekkir ama Elon Musk yasakladığı için uzun menzilli dron saldırılarında Starlink’i kullanamıyor.

Bu da bir hedefin tespit edilip, imha edilmesine kadar geçen süreyi 20 katına çıkarıyor.

Ukrayna Yönetimi bu engeli aşmak için başka internet sağlayıcılarla da görüştü ama kimse Musk ile aynı hızı sağlayamadı.

***

*Bugünlerde iki büyük heyecanımız var. Önce en büyük heyecanımızla başlayayım. Milliyet Ailesi olarak, Cumhuriyetimizin 100. Yılı için çok özel bir ekiple, çok özel bir çalışma başlattık. Bu çalışmanın 3 ayağı var. Farklı yaş gruplarından isimlerle geçen bir asırda Mustafa Kemal Atatürk’ün ne kadar doğru anlatıldığı ve Mustafa Kemal Atatürk’ü ne kadar anladığımızı ortaya koyan bir çalışma başlattık. Bu çalışmadan elde ettiğimiz ilk veriler bize gösterdi ki, son bir asırda hemen her kuşağa aynı şeyler ezberletilmiş ama mücadelenin bir ayağı hep eksik kalmış.

Biz de hazırlıklarımızı bu eksik kalan noktaları tamamlayacak bir program dahilinde yürütmeye karar verdik.

Tüm detayları şu an anlatamam ama yol haritamız belli, uzun bir yayın periyodunu, 29 Ekim 2023 günü zirveye taşıyacağız.

En genç muhabirimizden, en tecrübeli kalemlerimize kadar hepimiz bu heyecanla yaşıyoruz.

*Gelelim bizi çok heyecanlandıran bir diğer noktaya: Geçen hafta boyunca Milliyet’in kamunun yararını düşünerek

Fransız ordusunun Yunanistan’ın Dedeağaç Limanı’nı kullanmak için görüşmeler yaptığı ortaya çıktı. 

Daha önce de gündeme gelmiş ama sonra vazgeçilmiş bir plandı bu, şimdi tekrar başlaması şaşırtıcı değil. 

Türkiye ile Yunanistan arasındaki yumuşama daha da ileriye giderse Atina’nın Paris ya da Washington’a olan bağlılığı azalacak ve bu iki başkent koruma adı altında Yunanistan topraklarında at koşturmayacaklar. 

Kısaca hatırlayalım: Ankara ile Atina arasında iplerin gerildiği dönemde Fransa, Yunanistan’a üç savaş gemisi ve çoğu kullanılmış 24 Rafale savaş uçağı sattı. 

Daha da önemlisi, NATO şemsiyesine rağmen iki ülke arasında Ortak Savunma Anlaşması imzalandı. 

Sadece denizde ya da havada değil, İzmir’in hemen karşısındaki Koyun Adası’nda ortak tatbikat yaptılar. 

Fransa, bir savaş gemisi sürü dronlarla kör edilinceye kadar Ege’de fazlasıyla bayrak gösterdi. 

*Türkiye fikir ayrılığı yaşadığı ülkelerle ilginç bir ilişki biçimi geliştiriyor.

Önce, iki tarafın da kaybetmekten korkacağı bir ticari-siyasi-kültürel ilişki bütünü oluşturuluyor, ardından sorunlu alanların müzakeresine geçiliyor.

Çin’in çiçeği burnunda Dışişleri Bakanı Ankara’daki temaslarını tamamladıktan kısa bir süre sonra Pekin devreye girdi.

Ülkenin resmi haber ajansı Şinhua manifesto gibi bir haber geçti.

Haberin metni şöyle: “Gelişmekte olan pazarlar ve kalkınmakta olan önemli ülkeler olarak Çin ve Türkiye geniş alanlarda ortak çıkarlar ve muazzam bir iş birliği potansiyelini paylaşmaktadır. Çin, Türkiye’nin kendi milli koşullarına uygun bir kalkınma rotası bulmasını, milli bağımsızlığını, egemenliğini, meşru hak ve çıkarlarını güvence altına almasını desteklemektedir.”

Çin, Rusya ile Suudi Arabistan’ı barıştıran ülke, Afrika ve Güney Amerika’da müthiş bir etki ağı oluşturdu, askeri olarak ABD’ye kafa tutacak hale geldi ve artık taklit