Güngör Uras

Bu köşede 14 Şubat’ta yayınlanan yazının başlığı “Trump fena geliyor. Hillary fena gidiyor” idi.
Her şey değişebilir diyenler varsa da şimdilik değişen bir şey yok.
Cumhuri-yetçilerin aday adaylığı için yarışan Trump ile Demokratların aday adaylığı için yarışan Sanders, söylemleri ile Amerikalıların kafalarını karıştırmaya devam ediyorlar.
Kurulu düzenden şu veya bu nedenlerle şikayetçi olan Amerikalı seçmen, acaba “Bu düzen değişmeli mi?” demeye başladı.
Cumhuriyetçilerin Trump dışındaki aday adayları “Kurulu Düzen”in adamları. Hillary’nın ise başkan olursa ne yapacağı belli. Kurulu Düzen’i sürdürecek. Kocası 8 yıl ne yaptı ise, kendisi dışişleri bakanı olarak Obama iktidarında hangi politikaların içinde oldu ise, aynını yapacak. Değişik politikalar uygulamaya niyeti de yok, gücü de yok.

Farklılık ilgi görüyor

Türkiye’ye 2014 yılında 36.8 milyon, 2015 yılında 36.2 milyon yabancı turist geldi.
Avrupa’dan gelen turist sayısı 19.1 milyon. Rusya ve Birleşik Devletler Topluluğu ülkelerinden gelen turist sayısı 8.1 milyon, Arap ülkelerinden gelen turist sayısı 2.5 milyon.
Geçen yıl Almanya’dan 5.5 milyon, Rusya’dan 3.6 milyon, İngiltere’den 2.5 milyon, Hollanda’dan 1.2 milyon, İran’dan 1.7 milyon yabancı turist ağırladık.
2016 turizm sezonu başlıyor. Rusya ile ilişkilerimiz soğuk. Rusya’dan gelecek turist sayısında yarıya yakın azalma bekleniyor.
Avrupa ülkeleri terör nedeniyle Türkiye’ye seyahat edecek vatandaşlarını uyarıyor. Bunun anlamı, başta İngiltere olmak üzere, Almanya, Hollanda ve Kuzey Avrupa ülkelerinden gelecek turist sayılarında yarıya yakın azalmanın ortaya çıkmasıdır.
Bugünkü şartların devamı halinde, alt alta konulduğunda, en az 10, gerçekçi tahminle 15 milyon dolayında bir turist kaybı söz konusudur.

Turist girişinin yavaşla-masıyla otellerin doluluk oranları düştü. Otellerin doluluk oranının düşmesi birçok üründe talebin düşmesine, istihdamda gerilemeye yol açıyor.
Türkiye’de 300 odalı 5 yıldızlı bir şehir oteli, bir küçük ilçe halkının talebinden daha çok mal ve hizmet talebi yaratıyor.
Böyle bir otelde yılda ortalama 5.7 ton beyaz peynir, 4.3 ton kaşar peyniri, 1.5 ton salam, 1.6 ton sosis, 3.1 ton siyah zeytin, 1.6 ton yeşil zeytin, bin adet yumurta tüketiliyor.
Mövenpick Hotel İstanbul’un yıllık ortalama deterjan tüketimi bin 100 kilo. Yumuşatıcı tüketimi 250 kilo ve sıvı sabun tüketimi de 330 litre.
The Marmara’nın çamaşırhanesinde günde 4, ayda ise 120 ton çamaşır yıkanıyor. 500 çalışanı bulunan The Marmara’nın mutfağında 68 kişi iki vardiya olarak çalışıyor. Çamaşırhanede iki vardiyada 25 kişi görev yapıyor.
Her otelin altında teknik bölüm var. Bazılarının içinde marangozhane, tesisat atölyesi, hatta torna tesviye bölümü bulunuyor. Ekin Grubu’nun Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) için yaptığı bir araştırmada, 1200 turistik tesiste bir yıl içinde tüketilen yiyecek miktarının 1 milyon tonu, içecek miktarının ise 600 bin tonu aştığı tespit edildi.

Martta fiyatlar artmadı. Türkiye genelinde 0.04 (onbinde 4) ucuzladı. Gıda fiyatlarındaki ucuzlama yüzde 1.53 oranında.
Acaba bu gelişme, ülkede enflasyonun artık inişe geçtiğinin göstergesi midir?
Ayşe Hanım Teyzem meraklanmış. “Et fiyatı arttı diyerek bakanlarımız kıyameti koparıyor. Zeytin, zeytinyağı fiyatları tavan yaptı. Yoğurt, peynir, tereyağı fiyatı arttı. Otobüs, metrobüs, gemi, metro fiyatları bile arttı... İlaç fiyatları arttı... Tüketici olarak cebimizden çıkan para arttı... Halbuki Devlet Baba, enflasyonun gerilemeye başladığını, gıdada ucuzluğun başladığını ilan ediyor.”
Kaldım mı iki arada, bir derede? Hem devletin rakamlarına inanırım, güvenirim. Hem de Ayşe Hanım Teyzem’in söylediklerine inanırım. Ayrıca, cebimden çıkan parayı da biliyorum. Geliniz de bu durumda neyin ne olduğunu anlamaya çalışınız.

Artar sanılıyordu
Bugüne kadarki gelişmeler, fiyatları artıracak yönde idi.

Son iki haftadır ekonomide bahar rüzgarları esiyor.

- Önceki hafta sonu Merkez Bankası sembolik de olsa faizi indirdi. Her ne kadar “piyasacılar” ve “piyasa yanlısı iktisatçılar”, faiz inmesin, yükselsin diyorlardı ise de... Politikacılar, kredi borcu olan iş çevreleri ve tüketiciler için faiz indirimi olumlu bir gelişme oldu.

- Geçen hafta, büyüme oranı açıklandı. Küresel piyasalardaki dalgalanmaya ve içerideki sorunlara rağmen, 2015 yılında ekonominin yüzde 4 büyüdüğünü öğrendik. Kaynağı ne olursa olsun yüzde 4 büyüme iyidir.

- Hafta sonu, mart ayı ihracatının 2015 Mart ayı ihracatının yüzde 2.6 üzerine çıktığı açıklandı. Kaç aydır ihracat gelirlerindeki gerilemeye üzülüyorduk. Mart ayı ihracatındaki artış az da olsa moralleri düzeltti.

İstanbul’da erguvanlar, mor sümbüller ve laleler açmaya başlıyor.

İstanbul’un en güzel ayları nisan ve mayıs aylarıdır. Nisan başından bahçelere, parklara yol kenarlarına dikilen laleler açar. Boğaz’ın iki yanındaki tepelerde yeşillenen ağaçların arasından erguvanlar ve mor sümbüller, mor - mor, erguvan - erguvan ortaya çıkar.
“Erguvan ve mor” İstanbul’un rengidir. Bizans imparatorları Sultanahmet’teki Büyük Saray’ın “Mor Odası”nda doğar, “erguvan” kaftan giyerlerdi. Osmanlılar İstanbul’a “Erguvan Mevsimi” sahip oldu. Osmanlı padişahlarının giysilerinde de “erguvan” öne çıkan bir renktir.

2002 yılında gazeteci Zeynep Göğüş, “Bir Erguvan Ağacı Dikelim” kampanyasını başlattı. Ben de o yıl, yaşadığımız apartman ile komşu bina arasına bir erguvan ağacı diktim. Diktiğim ağaç kocaman oldu. Şimdilerde çiçeklerle donandı. Erguvan ağacının özelliği, yaprak vermeden önce çiçek vermesi.

2015 yılında hane halkımızın yurtiçi tüketimi yüzde 3.6 oranında arttı.
Hane halkının yurtiçi tüketiminin yüzde 25’ini gıda harcamaları, yüzde 19’unu ulaştırma ve haberleşme harcamaları oluşturuyor.
2015 yılında nüfus arttığı halde hane halkının gıda harcamaları artmadı. Ama ulaştırma ve haberleşme harcamaları yüzde 12 oranında arttı. Halkımız 2015 yılında daha çok cep telefonu satın aldı, daha çok konuştu.
2015 yılının özelliği, halkımızın boğazından kestiği parayı telefona yatırmasıdır.

Yüzde 4 büyüme iyidir

Cumhur-başkanı Sn. Erdoğan, ABD’de iken Amerikalı işadamları ile de bir araya gelecek. Türk - Amerikan iş ilişkilerinin geliştirilmesi konuşulacak.
Bizim ABD ile ekonomik ve mali ilişkilerimiz beklenenden, olması gerekenden daha sınırlı ölçülerde.
ABD’den ithalatımız geçen yıl 11.1 milyar dolar, ihracatımız ise 6.3 milyar dolar oldu. İhracatta ABD, Almanya, İngiltere, Irak, İtalya’dan sonra 5’inci sırada yer alıyor.
ABD’den uçak, helikopter gibi hava araçları, pamuk, soya gibi tarım ürünleri, organik maddeler ve ilaç hammaddeleri gibi kimya ürünleri ithal ediyoruz.
ABD’den yapılan ithalat, Çin, Almanya, Rusya’dan sonra 4’üncü sırada yer alan büyüklükte.
Şimdilerde ABD pazarında daralma var. Ama biz daha önceleri de ABD pazarında, rekabet şansı olabilecek tekstil ve giyim eşyası ihracatını büyütmede başarılı olamadık.