Martta fiyatlar artmadı. Türkiye genelinde 0.04 (onbinde 4) ucuzladı. Gıda fiyatlarındaki ucuzlama yüzde 1.53 oranında.
Acaba bu gelişme, ülkede enflasyonun artık inişe geçtiğinin göstergesi midir?
Ayşe Hanım Teyzem meraklanmış. “Et fiyatı arttı diyerek bakanlarımız kıyameti koparıyor. Zeytin, zeytinyağı fiyatları tavan yaptı. Yoğurt, peynir, tereyağı fiyatı arttı. Otobüs, metrobüs, gemi, metro fiyatları bile arttı... İlaç fiyatları arttı... Tüketici olarak cebimizden çıkan para arttı... Halbuki Devlet Baba, enflasyonun gerilemeye başladığını, gıdada ucuzluğun başladığını ilan ediyor.”
Kaldım mı iki arada, bir derede? Hem devletin rakamlarına inanırım, güvenirim. Hem de Ayşe Hanım Teyzem’in söylediklerine inanırım. Ayrıca, cebimden çıkan parayı da biliyorum. Geliniz de bu durumda neyin ne olduğunu anlamaya çalışınız.
Artar sanılıyordu
Bugüne kadarki gelişmeler, fiyatları artıracak yönde idi.
- Asgari ücret artırıldı. Kamu kaynaklı maaş ve sosyal ödemelerde iyileştirmeler yapıldı. Bu artış ve iyileştirmelerin iç talebi artırması ve talep artışına bağlı olarak fiyat yükselişi bekleniyordu.
- Tarım ve sanayi ürünlerinin girdi maliyetlerinde azalma değil, artış var. Döviz fiyatının önceki aylardaki artışının maliyete baskısı devam ediyor.
- İç talebin ve ihracatın artmaması, üreticinin kapasite kullanımını sınırlıyor. Sabit giderler aynı, üretim az. Maliyet yükseliyor.
Bu tabloda, fiyatlar nasıl artmaz? Nasıl gerileme eğilimi gösterir?
İhraç malı piyasada
İçeride tüketici fiyatlarındaki gerileme 2 nedenden kaynaklanabilir;
- 1) İçeride tüketici, harcamalarını kıstığı için talep daralmış olabilir. Talep daralınca, perakendeci ve toptancı fiyatları artıramıyor. Hatta geriye çekiyor.
- 2) Rusya, Irak, Suriye gibi ülke pazarlarının kapanması karşısında, daha önce ihracat amacıyla üretilen malların büyük bölümü içeride kalıyor. Üretici ve perakendeci bu malların satılabilmesi için fiyatları indiriyor olabilir. İhraç mallarının iç piyasada eritilmeye çalışılması sonucu fiyatların gerilediği olasılığı daha akılcı bir neden gibi görünüyor.
Ucuzluğu kim istemez?
Fiyatların aşağıya inmesini kim istemez? Özellikle halkın toplam tüketim harcamasında ağırlığı olan gıda maddeleri fiyatının ucuzlamasını kim istemez? Mart ayında gıda fiyatlarının yüzde 1.53 oranında gerilemesine kim sevinmez?
Ne var ki, insanlar uzun yıllardır fiyat artışlarından o kadar zarar gördü ki, enflasyonun gerileme eğilimine girdiğine bir türlü inanamıyor.
Unutmayalım, mart ayında gıda fiyatları yüzde 1.53 geriledi ama, 12 aylık ortalama fiyat artışı gıdada yüzde 9.97 oranında.
Ayşe Hanım Teyze’nin cebinden çıkan para bu kadar arttı. TÜİK’in enflasyonun düşüşe geçtiği haberleri en çok “Piyasacılar”ı sevindirdi. “Enflasyon düşüyor. Merkez Bankası, yakında faizleri indirir” diyorlar.
