Yaman Törüner

Hemen hemen her ticari kuruluşun, kâr edinceye kadar geçen süreç içinde, mali bir kaynağa ihtiyacı vardır. Yapılan araştırmalar, özellikle KOBİ’lerin, ülkelere göre değişse de, sadece yüzde 5 - 10’unun kuruluş sırasında kaynağa ihtiyacı olmadığını gösteriyor.
İhtiyaç olan para, ya kredi olarak bulunacak ya da ticari kuruluşa yeni yatırımcılar gerekecektir. Bunlar dışında, devlet, uluslararası kuruluşlar veya akrabalar tarafından karşılıksız olarak yapılacak yardımlar söz konusu olabilir. Ancak, bizde iktidara yakın olunmadıkça, devlet yardımı almak imkânsız gibidir.
Borç veren faiz ister
Genellikle, büyük miktarlardaki para, belli bir süre için, faiz ödenmesi karşılığında bankalardan alınır. Devlet bankaları, işe yeni başlayan KOBİ’ler için daha düşük faizle kredi verebilirler. Gelişmiş ülkelerde, bizdeki Odalar Birliği benzeri kuruluşlar da, belli sektörleri desteklemek amacı ile, düşük faizli kredi sağlarlar. Bizde, şimdilik, Odalar ve Borsalar Birliği’nden bu yolda faydalanılamıyor.
Faktöring şirketleri, verdikleri teminat karşılığı bankalardan para alıp, bu maliyeti de kredi faizlerine yansıttıklarından, daha yüksek faizlerle ve nispeten daha kısa sürelerle fonlama

İşe başlarken, bir iş planı (business plan) hazırlamış olan firma ve ortaklıklar çok daha başarılı oluyor. Çünkü, bu plan ne üretileceği, nasıl satılacağı, maliyetler, mal temini ve kârlılık beklentileri konusunda fikir veriyor. Böylece, firmaların ilk kuruluşu sırasında atlanmış konu kalmıyor; firmanın kârlılığının nasıl sağlanacağı konusu irdeleniyor; gerekirse tecrübeli kişilere danışılarak, eksiklikler tamamlanabiliyor; hem sektör hem de rakipler konusunda daha detaylı bilgi elde edilebiliyor. İş planlarına bazen “fizibilite etüdü” de deniliyor.
Kapsamı ne olmalı?
İş planları bir özetle başlıyor ve bir “B Planı” ile sona eriyor. Bir iş planının kapsaması gereken alanlar şöyle sıralanabilir:
1. Uygulamanın özetlenmesi: Firmanın iş konusu, varsa şirket çeşidi, adı, logosu, üreteceği ürün ve servisler, müşteri profili, 1-3-5 yıllık hedefleri, beklenen satış-maliyet-kredi yapısı ve bu yeni iş fikrinin neden başarılı olacağı konusunda kısa bir açıklama, bu bölümde yer alır.
2. Kurucular hakkında bilgi: Kurucuların tecrübeleri, konu hakkındaki bilgileri, varsa diploma ve ödülleri, eğitimleri, firmaya ne biçimde katkı yapacakları bu bölümün konusudur.
3. Üretilecek ürün

Firmanıza isim ararken, ileride şirketleşmeyi ve işinizi büyütmeyi düşünerek bir seçim yapın. Bir kaç yıl sonra, halka açılabilir; bayilik veya temsilcilik verebilir veya bir vakfa dönüşebilirsiniz. Yahut da, bir süre sonra, başka bir şirketi satın alabilir; şirketinizi satabilir veya bir şirketle birleşebilirsiniz. Uluslararası bir şirketle işbirliği yapma olanağını da bir kenara atmayın. Ne de olsa, dünyadaki ekonomik hareketin yüzde 7’si çok uluslu şirketler tarafından gerçekleştiriliyor.
Şirketinize isim ararken, aile adınızı yaşatmak gibi eski alışkanlıklardan vazgeçin ve aşağıdaki prensipleri uygulayın:
- Bu yüzyılda, internet kullanımı ve sanal alem büyük önem kazandı. Bu nedenle, öncelikle kullanabileceğiniz internet sitelerini araştırın. Bu konuda “domain suggestion tool” siteleri size yardımcı olur. Buradan, size uygun 10 - 15 isim seçin.
- Seçeceğiniz isim, yapacağınız işi aşağı yukarı tarif etmelidir ki, marka adı iyice yerleşmeden de, rahat satış yapabilesiniz.
- Firmanızın adı, mümkün olduğu kadar kısa ve ulusal veya uluslararası faaliyetlerde kabul görebilecek biçimde seçilmelidir.
- Seçtiğiniz şirket ismini, bir kaç kez yüksek sesle tekrarlayın.

Üretim sırasındaki zayiatı önleme adına meyve ve sebzelere sıkılan böcek ve mikrop öldürücü ilaçlar, ne önlem alınırsa alınsın meyve ve sebzelerin içine sızıyor ve bu meyve ve sebzeleri ne kadar yıkarsak yıkayalım, bu zehirlerden kurtulamıyoruz. Aslında, meyve veya sebze değil; zehir yiyoruz. Son yıllarda, kanser vakalarının hızla artmasının önemli sebeplerinden biri de bu zehirler.
Bu çeşit zehirlerden biraz olsun kaçınabilmek için, “organik” meyve ve sebzeler tüketmemiz lazım. Organik olmayan bir şeftalide, organiğine nazaran, ortalama 4 kat fazla zehir bulunuyor. Ancak, organik meyve ve sebzelerin fiyatları, organik olmayanlara göre ortalama yüzde 50 daha pahalı.
Organik ürünler tüketsek bile, kimyasallardan tamamen uzak kalamıyoruz. Özellikle, lokanta ve sandviççilerde tükettiğimiz ürünler, bu kimyasalları bol biçimde içinde bulunduruyor. Yapılan araştırmalar, her gün dışarıda yemek yiyen bir kişinin, vücuduna günde 29 çeşit kimyasal zehir aldığını gösteriyor.
Organik üretim tesislerinin yakınlarında kimyasal ilaçlar kullanılarak üretim yapılan alan ve tesisler olabiliyor. Organik ürünler, yakınındaki organik olmayan üretimlerde kullanılan kimyasallardan

Yeni akıllı cihazlar, her anınızı takip ediyor; ev halkının alışkanlıklarını, davranış biçimlerini internet aracılığıyla merkezlerine gönderip, yeni cihazların buna göre üretilmesini sağlıyor. Yalnız yeni model otomobiller değil, yeni model televizyon alıcıları, termostatlar, elektrik düğmeleri, hatta kapı kilitleri bizi takip ediyor.
Akıllı telefonunuzdan, tabletinizden veya bilgisayarınızdan kontrol edebildiğiniz her ev aleti, kendi merkezi ile de iletişim kuruyor. Bu iletişim otomatik olarak sağlanıyor ve aletlerin yönetim birimlerine bilgi aktarılıyor.
Samsung, LG, Vizio dahil bir çok marka televizyon ve kullandığınız akıllı telefon, ilk kullanımlarda karşınıza çıkan “onaylıyorum (I agree)” komutuna bastığınız andan itibaren sizin tüm bilgilerinizi, kendi merkezine gönderiyor. Önümüzdeki günlerde, televizyonlar, sizin sesinizi algılayıp, size cevap bile verebilecekler. Artık, en çok seyredilen programlar, otomatik olarak belirlenecek.

Gözü ve kulağı var
Bebek odalarını canlı olarak takip eden aletler, çoğu zaman “bluetooth” kullanıyor ve yabancıların da bebeğinizi görüp, duymasına olanak tanıyorlar. Kan şekerinizi ve tansiyonunuzu ölçen “OneTouch Verio Sync” gibi

Önümüzdeki dönemde, büyümeyi, cari açığı, enflasyon oranını ve bunlara bağlı olarak faiz oranlarını etkileyecek, kontrolü güç iki önemli veri var. Bunlar, dünya enerji fiyatlarındaki gelişmeler ile Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısındaki değeri. Her iki veri de ekonomimizin ne denli dışarıya bağlı olduğunu gösteriyor. Büyüme hedeflerinin tutturulabilmesi de (siyasi gelişmeler ve ülke riskimiz düşünülmediği takdirde), bu fiyatlamalardaki gelişime bağlı.
TCMB, Akbank, Bloomberg kaynakları esas alınarak yapılan hesaplamalarda, ABD Doları’nın değerindeki her kalıcı % 10 artışın enflasyon oranımıza yaklaşık %1 oranında etki yaptığı anlaşılıyor. Petrolün Brent fiyatındaki her 10 ABD Doları artış da enflasyon oranımıza yaklaşık %0.5 oranında etki yapıyor.
Tabloda, petrolün Brent varil fiyatı ve kur artışlarının enflasyon oranımıza yaklaşık nasıl etki yapacağını görüyoruz.

Bu senaryo faizleri de belirliyor

Yukarıdaki tablo esas alınırsa, karşılaşabileceğimiz faiz seviyelerini de tahmin edebiliriz. Aşağıdaki tahminler, bir gecelik (overnight) faiz oranlarını yansıtıyor. 1 yıl, 2 yıl, 5 yıl gibi borçlanma faiz oranlarını bulmak için, bu faizler üzerine bir risk primi

Yaklaşık bir buçuk ay sonra, ülke tarihini derinden etkileyecek bir seçim yaşanacak. İlk kez, bir Kürt partisinin, oyların yüzde 10’dan fazlasını alma olasılığı var. Kürt alt kimliği olmayan bir çok vatandaşımız da, Halkların Demokratik Partisi’ne (HDP) oy verip; partinin yüzde 10 barajını aşmasını sağlamaya çalışacak. Çünkü, yüzde 10 barajının aşılamaması, iktidar partisinin Anayasa’yı bile değiştirebilecek bir güçle iktidara gelmesi anlamına geliyor. HDP, dışarıdan gelecek oyları toplayabilmek için, Başkanlık Sistemi’ne geçit vermeyeceğini açıklıyor. Sonunda, çete savaşlarıyla bir yere varılamayacağı kabul edilmiş oluyor. Demokratik sistemin, PKK sorununu da çözeceği anlaşılıyor.
Tarafsız Cumhurbaşkanı, çeşitli vesilelerle vatandaşlarla bir araya gelip, eski partine oy istiyor. Parti ismi açıklamamış olsa bile “400 milletvekilliği istiyorum” denilince, ister istemez akla AK Parti geliyor. Öte yandan, AK Parti’nin göz ardı edilen ciddi bir sorunu var. Bu sorun, üç dönem sınırı nedeniyle yeniden seçilemeyecek olanların yarattığı sorun. AK Parti, kurucu üyelerinin önemli bir bölümünü ve tecrübeli siyasetçilerini kaybetmiş görünüyor. Bunlar, her ne kadar partilerini destekliyor

Merkezi yönetim bütçesi mart ayında 6.8 milyar TL açık verdi. Şimdiye kadar genellikle fazla veren faiz dışı denge mart ayında tutturulamadı. Belediyelerin borçlarının ertelenmesiyle azalan bütçe gelirleri, giderlerdeki artışın da devam etmesiyle mart ayında faiz dışı dengenin 0.7 milyar TL açık vermesine neden oldu. Yılın ilk çeyreğinde, harcamalardaki yıllık artış % 12 ile, 118.6 milyar TL’yi buldu. Özellikle, mart ayında %7.3 artış gösteren toplam bütçe harcamaları, 39.8 milyar liraya ulaştı. Harcamalardaki artışın seçimlere kadar devam edeceği anlaşılıyor. Zaten, Maliye Bakanı da dengelenmenin yılın ikinci yarısı olabileceğini söylüyor.

Personel harcaması patladı

Seçim nedeniyle yapılan yeni işe alımlar ve ücret artışları nedeniyle, personel giderlerinde % 11’lik artışla karşılaşıldı. Ayrıca, KİT’lere verilen borçlar 2014 Mart ayında 0.4 milyar TL iken, 2015 Mart ayında 1.9 milyar TL’ye ulaştı. Geçen yılın ilk üç ayında 1.5 milyar TL olan bütçe açığı, bu yılın ilk üç ayında 5.4 milyar TL’yi buldu.
2015’in ilk üç ayında, bütçe gelirleri % 8.5 artarken, giderler % 12 arttı. Yılın ilk çeyreğinde % 8.5 oranında artan bütçe gelirleri, % 8.7 olan enflasyon oranıyla uyumlu.