Sinan Biçici

Dizi yapımcısı arkadaşım şöyle bir dert yandı: “Dizi yapacağız ama oyuncu bulamıyoruz. Bazı oyuncuların menajerlerini aradığımızda bir yapım şirketine bağlı olduğunu söylüyor. Menajeriyle değil, bağlı olduğu yapımcıyla görüşmek zorunda kalıyoruz. O oyuncuyla çalışmak için de yapımcıyla yaptığı sözleşmede belirtilen tazminatını da karşılamak gerekiyor.”

Peki futbolcularda rastlanılan bu durum dizi sektörüne nasıl dahil oldu?

Son yıllarda sezonda 70 – 80 dizi yapılmaya başlayınca, başrol sıkıntısı ortaya çıktı. Yaz

dizilerine şöyle bir baktığımızda, birçok yeni yüzün başrollerde oynadığını görüyoruz.

Bu durumdan en çok faydalanan ‘büyük star’lar. Artık 100 bin TL’ye varan bölüm ücretlerinden kapıyı açıyorlar. Üstelik de kanaldan sadece dört bölüm garanti alabilen yapımcılar, risk alarak 13 bölüm peşinatı ödemeyi bile kabul ediyorlar ve bu ünlü oyuncularla 1 - 2 sezonluk anlaşma şartı koyuyorlar. Proje bulunana kadar da oyuncular beklemek zorunda kalıyor. Meryem Uzerli, Kıvanç Tatlıtuğ, Şükrü Özyıldız sadece ilk akla gelenler.

YEŞİLÇAM’DA ‘SÖZ’ PARADAN DEĞERLİYDİ

Aylardır ‘Kösem Sultan’ dizisi konuşuluyor, daha ‘Muhteşem Yüzyıl’ yayındayken bile konuşuluyordu. Bir ara yapımcısı Timur Savcı “Dizi yapmayı bırakacağım” deyince iptal edildiği söylenmişti ama tekrar gündemimize girdi. Neredeyse her gün bu diziyle ilgili haberler okuyoruz.

En çok konuşulan da, ‘Kösem Sultan’ kim olacak?

Hande Doğandemir, Bensu Soral, Beren Saat en son olarak da Sinem Kobal. Annesi ‘Safiye Sultan’ için de Hülya Avşar’la anlaşıldı. Dizi çekilene kadar gündemde tutmak bir bakıma faydalı olabilir ama her gün ‘Kösem Sultan’la ilgili haberler okumak, diziye olumlu bir PR olacak mı bilmiyorum.

Şu an seyircinin beklentisi çok yüksek. Şimdiye kadar ki deneyimlerimiz gösteriyor ki, beklentinin çok yüksek olması bazen dezavantajlı da olabilir. Büyük beklenti bazen de başa bela olabiliyor çünkü. ‘Kösem Sultan’ı ben de merak ediyorum, çok iyi bir hazırlık yapıldığı kesin. Ama PR konusunda daha ekonomik olmakta yarar var gibi.

KOD ADI ‘CESARET’ İŞİ

Bir dizi düşünün, Şili’den Mısır’a dünyanın dört bir tarafında 41 ülkede yayınlanıyor, bazılarında reytinglerin zirvesine ulaşıyor. Başrol oyuncuları,

o ülkelerde dünya starları gibi karşılanıyor. Türkiye’nin en çok yurt dışı satış hasılatı elde eden dizilerinden biri oluyor. Senaryosu, rejisi, müzikleri ve prodüksiyonu gayet başarılı olan bu dizi, kendi ülkesi Türkiye’de 54 bölüm

boyunca beklenen reytingi veremiyor.

Bahsettiğim dizi bu hafta final yapan ‘Kara Para Aşk’.

Hem bütçesini, hem de kendinden bekleneni karşılayamayan reytingine rağmen yurt dışı başarısı sayesinde yayında kalmayı başarabildi desek abartı olmaz.

Peki bu durum, “Biz artık dünyalı bir dizi sektörüne sahibiz” anlamına geliyor mu? Keşke öyle olsa ama değil. Dizilerimizi yaparken en baştan bütün dünyaya satılacak şekilde yapabilsek olurdu ama ne yazık ki böyle olmuyor.

Bir kere dünya dizilerinin iki ya da üç katı sürelerde dizi üretiyoruz. Üstelik de en azından 2 - 3 bölüm düşük reyting alıp yayından kalkmasın diye uğraşıyoruz. Sürekli değiştirilen reyting yapısına uydurmaya çalışıyoruz. Kararlarına şaşkınlıkla baktığımız RTÜK’e göre kendimizi ayarlıyoruz. Yanlış bir yayın saatine konduğunda tutunamayıp şansını büyü

Yaz dizilerine şöyle bir baktığımızda, neredeyse çoğunda olan bir özellik gözlerden kaçmıyor. Uzun yıllar boyunca sinemada ve televizyon dizilerinde, ilk defa aşık olan, elini sevdiğinin eline değdirmeyen, ailesine ve geleneklerine bağlı ‘iyi’ kızların hikayelerini izlerdik. Yalansız, dolansız aşka tutulup, ilk ve biricik aşkıyla evlenmeyi hayal eden, parayı elinin tersiyle iten ‘masum kızlar’ dönemi bitti. En azından televizyonda...

‘İyi kız’lar kalıplarını kırıyor

‘Adı Mutluluk’ta, üniversiteyi yeni kazanan ‘Kumsal’, babasının baskılarına isyan eder ve o gün sahilde tanıştığı ‘Batu’yla yakınlaşır. Aynı gece hırsızlık yapar, romantik anlar yaşar, ailenin arabasını çalıp evden kaçar.

‘Çilek Kokusu’nda esas kızımız ‘Aslı’, arkadaşına uyup Bodrum’da bir otele çalışmaya gider. Sarhoşluklar, hırsızlıklar ve kavgalar daha ilk geceden birbiri ardına gelir.

‘İnadına Aşk’ta ‘Defne’, abisinin kıyafetine karışmasına isyan eder. Esas oğlan ve patronu ‘Yalın’ın yanında soyunurken abisine yakalanır. Yanlış anlayan abisi ve ‘Yalın’ kavgaya tutuşurken iki erkeğe de postasını koyar.

‘Tatlı Küçük Yalancılar’, bir kızlar grubunda yaşanan ‘eşek şakası’yla başlar ve kızlardan birinin kaybolmasıyla devam

Aylardır konuşulan, Emrah’ın oynayacağı ve haziranda Star’da yayına gireceği duyurulan ‘Unutamadım’ dizisinin yapımcısı Gold Film, diziyi yapmaktan vazgeçtiğini açıkladı. Emrah ve menajeriyse, “Herkes Emrah’a patronluk yapamaz. Hele hele şu anki Faruk Turgut hiç yapamaz” diyerek yapımcı Turgut’un yükümlülüğünün uçak bileti, konaklama gibi ‘seyahat acentası kıvamında’ olduğunu söylediler.

Olay şöyle gelişti.

Star TV Emrah’la anlaştı ve diziyi yapacak uygun bir yapımcı aradılar, daha önce çalıştığı Faruk Turgut’un sahibi olduğu Gold Film’le çalışmaya karar verdiler. Böyle olunca Emrah kendine projenin sahibi, Faruk Turgut’a da ‘seyahat acentası’ rolünü uygun gördü.

Emrah’ın patronluk yapamaz dediği Faruk Turgut, Türkiye’nin en deneyimli ve önemli yapımcılarından. ‘Büyük Yalan’, ‘Berivan’, ‘Hanımın Çiftliği’, ‘Güzel Köylü’, ‘Çilek Kokusu’ gibi onlarca dizinin yapımcısı. Bu eleştiriyi asla hak etmiyor.

Sektörün ilişki durumu: Karmaşık

Peki işler neden bu hale geldi? Kanal yapımcıyı by pass edip oyuncuyla anlaşınca işler karışıyor. İşin doğrusu eskiden yapılıyordu. Yazar senaryosunu yapımcıya getirir, yapımcı yönetmen ve oyuncularını belirler, her şeyini hazırladıktan sonra kanala sunardı.

Fox TV’de yayınlanan ‘O Hayat Benim’ adlı dizinin çekildiği mahalle sakinleriyle set ekibi arasında tartışma yaşandı geçen hafta. Birkaç gün sonra, set ekibinin mahalleliyle iftar yaptığı ve buzların eridiği haberlere konu oldu. Eskiden bir mahallede dizi çekileceği zaman bütün mahalleli sevinir, heyecanlanır, canla başla set ekibine yardımcı olurdu. Çekimi canlı izlemek, ünlülerle tanışmak, küçük rollerde oynamak herkesin hoşuna gidiyordu. 100’den fazla kişinin yemesi içmesi, ev ya da dükkan kiralaması mahalle esnafının da yüzünü güldürüyordu. Hatta Samatya, Balat, Kuzguncuk, Çengelköy gibi bazı mahalleler çekildiği diziden dolayı ünlü oluyor, gelişiyor değerleniyordu. Özellikle İstanbul’da son yıllarda filmciler pek sevinçle karşılanmıyor. Çekimlerin ilk birkaç gününden sonra mahalleliler sıkılmaya, şikayetçi olmaya başlıyor. Kısmen haklılar. Mahalleliden sessiz olmaları isteniyor. Bazen çekimden dolayı yollar kapatılıyor. Sabahlara kadar gürültülü çekimler oluyor. Çekim ışıklarından geceler gündüz gibi oluyor.

Ama sadece Türkiye’de değil dünyada da bu işler böyle... Hatta Batı’da tüm çevre sokaklar için izinler alınıyor. Yollar, caddeler yaya ve araç trafiğine kapatılıyor. Bu

Ramazan avantaj mı dezavantaj mı?

Yazın televizyon izleme azaldığı için reytingler düşer. Ramazan’da birçok insan tatile, eğlenceye gitmez ve genelde evde vakit geçirmek isteyince TV seyircisi artar. O nedenle, önceki yıllarda olduğu gibi Ramazan ayının, yazın ikinci yarısına denk geldiği zamanlar adeta sezon başlangıcı olarak değerlendiriliyordu. Fakat bu yıl, Ramazan ayı sezon sonuna dayandı. İddialı diziler finallerini yaparken bir yandan da yaz dizileri yayınlanmaya başladı.

Bu takvim yeni dizileri olumsuz etkileyebilir.

Birincisi, seyirci uzun bir sezon boyunca bazı dizileri takip etti. Reklamlarla birlikte üç

saatleri aşan süreleriyle seyirciyi haliyle yordu.

Ramazan’da aşk oyunu!

Bu yaz sezonu seyirciye dinlenecek ve özleyecek zaman vermeyecek.

Başka bir tehlike daha var. Seyirci dizilere ara verip dinlenmeyi Ramazan sonrasına bırakırsa bir çok dizi de reyting kaybetmeye başlar ve bu ortamda yayında uzun süre kalamaz.

Dizi sektörü için Haziran ayı demek sezon sonu demek. Bu sezonun genel bir değerlendirmesini yapmak için vakit geldi. Şimdiye kadarki en ilginç sezonlardan birini geçirdik. Bütün piyasayı şaşkına çeviren, bildiklerini unutturan bir sezon oldu. Peki dizi sektörünü şaşkına çeviren gelişmeler nelerdi, kısaca bakalım.

Reyting pastası dilim oldu

Eskiden gün birincisi diziler 20 reyting, 50 share alabiliyordu. Yani açık her iki televizyondan biri bu diziyi izliyor anlamına geliyor bu. Artık böyle reytingleri hayal bile edemiyor kimse. Sıralamadaki ilk 5 kanalın toplam reytingi ancak bu rakama ulaşabiliyor. Reklam gelirleri de reytinge bağlı olunca kanallar maliyeti kurtaracak reytingi bulmakta güçlük çekiyor. Sonuç: Sabretmeden iki bölümde yayından kaldırma.

Büyük projeler çöktü

Eskiden bol starlı, büyük prodüksiyonlar sezonun en iddialı dizileri olarak duyurulur ve çoğunlukla da iyi reytingler alarak, en az 3 sezon devam ederdi. Şimdi bu kural da yıkıldı. Nice büyük projeler, yenilmez gibi görünen starlar çöktü. Örnek Yalan Dünya, Benim Adım Gültepe,

Reaksiyon. Sonuç: Küçük bütçeli, bol no name’li diziler…

Yaz dizileri genelde soluklu olmaz, eylül’de birer birer dökülürler. Bu sezon