Samed Karagöz

Geçtiğimiz günlerde Pera Müzesi’nde açılan “Ve Şimdi İyi Haberler” başlıklı sergi, bu yıl şimdiye kadar İstanbul’da gördüğüm en iyi karma sergi.

Anette ve Peter Nobel’in koleksiyonundan oluşan sergide 164 sanatçının 300’e yakın eseri yer alıyor. Ülkemizdeki müze veya özel koleksiyonlarda kolaylıkla göremeyeceğimiz sanatçılardan bazıları şunlar: Alberto Giacometti, Aleksandr Rodçenko, Andy Warhol, Andreas Gursky, Jenny Holzer, Barbara Kruger, Christo ve Jeanne-Claude, David Hockney, Dennis Hopper, Elmgreen & Dragset, Fernand Légér, Georges Braque, Henri Cartier-Bresson, Joseph Beuys, Le Corbusier, Malevich, Man Ray, Mayakovski. Sadece bu kadar önemli ve meşhur sanatçının eserlerini bir arada sergilemek bile önemli olay. Ama bunun ötesinde sergi, koleksiyonun yaklaşımı olan “basın sanatı”nın önemli bir yansıması.

Basın ve sanat kelimeleri yan yana gelince biraz anlaşılmaz olabiliyor. Sergide gördüğümüz resim, fotoğraf, kolaj, yerleştirme ve video örneklerinin temelinde basının daha

Bu haftaki yazımla Venedik Bienali izlenimlerimi aktarmayı bitiriyorum. Geçen hafta Giardini Bölgesi’nde yer alan ülke pavyonlarını ele almıştım. Bu hafta ise Arsenale’deki ülke pavyonlarına odaklanıyorum.  

Ukrayna  

Ukrayna’nın kültürel mirası ve sanatı, Rus bombalarının tahribatıyla karşı karşıya kalmışken, Venedik Bienali’nde yer alması planlan eserler de Hollywood filmlerini aratmayacak bir macerayla yerine ulaştırılmaya çalışıldı. Planlanan eserlerin tamamı gelemese de bombalardan kaçarak Venedik’e ulaştırılan Pavlo Makov’un “Tükenme Çeşmesi” (Fountain of Exhaustion) isimli eseri hayli ilgi gördü.  

Ukrayna’nın katılımı sadece Arsenale’de yer alan ülke pavyonuyla sınırlı değildi. Giardini’nin tam merkezindeki meydanda da Ukrayna’nın içinde bulunduğu durumu vurgulamak ve dikkatleri buraya çekmek için açık havada eserler sergileniyor.  

Makov’un “Tükenme Çeşmesi” başlıklı eseri bitkinliği simgeliyor; 72 bakır huninin suyun içinden geçmek

Bu haftaki yazımda geçen haftalarda ziyaret ettiğim Venedik Bienali’ni ele almaya devam ediyorum. Bu kez bienalin Giardini bölgesinde yer alan ülke pavyonlarından söz edeceğim. 

Amerika

Amerika Pavyonu’nun girişinde sizi sazdan eteği andıran bir cephe kaplaması karşılıyor. Ve tam girişte yer alan devasa boyuttaki heykel şok edici. Bu şokun hemen ardından içeri girdiğinizde Simone Leigh’in diğer heykellerinde de benzer bir yaklaşımı sergilediğini görüyorsunuz. Büyük heykeller her an karşınıza çıkabiliyor. İlk kez siyahi bir kadın tarafından temsil edilen Amerika Pavyonu’ndan siyahilerin ve özellikle siyahi kadınların tarih boyunca yaşadıkları problemlerle yüzleşmeniz şaşırtıcı olmuyor. Pavyonun dışında ve içinde yer alan bronz ile seramik heykellerle sanatçı bence yeni melezlikler öneriyor ve bunlar vasıtasıyla tarihle yüzleşiyor.

“Sovereignty (Egemenlik)” başlığını taşıyan işler serisinde sanatçı etnografik bir çalışma sayılabilecek video, heykeller, binanın cephesi ile yaptığı araştırmanın neticesini benlik teması ekseninde işliyor.

Siya

Yaşadığımız dönemler insanın tanımını nasıl değiştiriyor? İnsan ile hayvan arasında nasıl bir fark var? Peki insanla bitki arasında ya da bitkiyle insan arasındaki fark nedir? Yaşadığımız dünyada insanlar olmasaydı nasıl bir gezegen olurdu? Birdenbire insanlar tamamen ortadan kaybolsa ve dünya üzerindeki diğer canlılar hayatlarına devam etse dünya o zaman nasıl görünürdü? İnsana bağlı/bağımlı olarak hayatını idame ettiren türler mevcut ortama adapte olup hayatlarına devam edip biz insanların aslında yanıldığını gösterir miydi yoksa yok mu olurlardı?

Günümüzde kullandığımız teknolojiler böyle bir durumda ne yana evrilindi? Kendi kendilerini geliştirmeye! devam edebilirler miydi?

Bütün bu sorular ve çok daha fazlası geçtiğimiz günlerde ziyaret ettiğim Venedik Bienali esnasında hızlıca gördüğüm sanat eserlerinin bende oluşturduğu çağrışımlar. Hızlıca gördüğüm diyorum çünkü Venedik Bienali’ni her ziyaret edişimde benzer bir hisse kapılıyorum. Az zamanda çok fazla kaliteli sanat eserine muhatap oluyorsunuz ve bunları

Venedik Bienali’nde Türkiye’yi temsil eden Füsun Onur’un “Evvel Zaman İçinde …” adlı projesi, gezegenimizin sorunlarına odaklanıyor

Bu yıl 59. kez düzenlenen Venedik Bienali’ni takip etmek için İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) davetlisi olarak Venedik’e geldim. Bütün dünyayı sarsan pandemiden dolayı bir yıl gecikmeli gerçekleşen bienalin ilk günleri pandeminin bittiğini işaret ediyordu. Tüm dünyadan sanat profesyonelleri ve sanat gazetecileri bir aradaydı. Uzun zamandır görüşülemeyen arkadaşlarla buluşmak, hasret gidermek son iki yıldır yaşadığımız sıkıntılı günlerin aslında ne kadar problematik olduğunun, teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin insanların yüz yüze gelmeye ihtiyaç duyduğunun adeta bir göstergesiydi benim için.

Venedik Bienali Türkiye Pavyonu bu yıl bir ilke ev sahipliği yaptı. İlk kez Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı tarafından açıldı. Bakan Mehmet Nuri Ersoy’un Venedik Bienali’ne gelmiş olması bence son derece önemli.

Piyalepaşa’da yakın zaman önce açılan Piyalepaşa İstanbul isimli alışveriş merkezi bünyesinde yer alan sanat galerileriyle fark yaratıyor. Şimdilik sadece Merkür, artSümer, Zilberman ve Pi Artworks bulunuyor. Yakın zamanda ArtOn’un da buraya taşınacağını öğrendim. Zamanla buranın İstanbul sanat haritasında önemli noktalardan biri olacağını düşünüyorum. 

Kemal Seyhan’ın “Futuregarden” başlıklı sergisi Pi Artworks’te yer alıyor. Seyhan her zamanki ustalığıyla siyah ve griyi kullanarak mekânı adeta dönüştürüyor. Kemal Seyhan’ın eserlerine hiç aşina olmayan bir sanatsever bu eserlerle ilk kez karşılaşıyor olsa onun niçin büyük bir sanatçı olduğunu rahatlıkla anlar. 

Yusuf Aygeç’in “Mekânlar Tercihlerin Gölgesidir” başlıklı sergisi ise Merkür’de yer alıyor. Önceki serilerinde figürlere ağırlık veren Aygeç’in figürlerinin birçoğu doğrudan izleyicisine bakar ve bu bir müddet sonra rahatsız edici olabilir. Bu kez başarıyla kullandığı impasto

Geçtiğimiz haftalarda Kazlıçeşme Sanat’ın üst katında sanat kütüphanesi açıldı. Bir türlü fırsat bulup kütüphaneyi ziyarete gidememiştim. Ama Hüsamettin Koçan’ın “Geleneğin Şifreleri -Geleceğin Şifreli” başlıklı 30 Haziran’a kadar sürecek sergisi açılınca bu vesileyle hem sergiyi görür hem de kütüphaneyi incelerim, diye düşündüm. 

Kamuya ait genel kütüphanelerden farklı olarak burası gerçek bir ihtisas kütüphanesi. Böyle olduğu için de kapısı herkese açık değil. Sadece sanatçılara, sanat alanında yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilere açık. Bu da ders çalışmak için gelen öğrencilerin oluşturduğu kalabalıktan azade olmanıza imkân sağlıyor. Koleksiyonu incelediğimde ise açıkçası şaşırdım. Evet, iyi bir kütüphane bekliyordum ama bu kadar iyisini beklemiyordum. Malum kamunun imkânları kısıtlı, yurt dışında yayımlanan kitapların da fiyatları hayli yüksek. Yaklaşık 10.000 kitaptan oluşan bu

Dünyanın en önemli sanat fuarlarından biri olarak gösterilen Art Basel’ın her yıl UBS ortaklığıyla hazırladığı The Art Market’in 2022 edisyonu geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Bu yıl Arts Economics’in kurucusu ünlü kültür ekonomisti Dr. Clare McAndrew tarafından kaleme alınan rapor sanat dünyasının son bir yıllık ekonomik durumunu gözler önüne seriyor.

Raporun odağında doğal olarak pandeminin geçen yıl sanat piyasasının çeşitli aktörleri üzerinde devam eden etkileri yer alıyor.

Raporu birkaç başlık altında özetlemek gerekirse:

Global Satışlar: 2020’de yaşanan son 10 yılın en büyük düşüşünden sonra global sanat satışları hızlı bir toparlanma sürecine girdi. 2020’ye göre % 29 artışla tahmini 65.1 milyar dolara ulaştı.

Pazar Liderleri: ABD pazarı lider konumunu korumaya devam etti. Dünyadaki satışların % 43’ü ABD’de gerçekleşti. Çin ikinci en büyük pazar olarak satışların %20’sine ev sahipliği yaparken İngiltere %17 ile üçüncü sıraya geriledi.

Müza