13.12.2022 - 08:43 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Ukrayna'ya saldırı emri vererek dünyanın kaderini değiştiren Rusya lideri Vladimir Putin, bu yıl, geleneksel sene sonu basın toplantısını yapmayacak. Bu, Putin'in son 10 yıldır ilk kez yılın değerlendirmesini ve gelecek senenin planlarını gazetecilerin soruları aracılığıyla televizyondan açıklamayacağı anlamına geliyor.
İptalin nedeni duyurulmuş değil. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "Büyük basın toplantısına dair şunu söyleyebilirim; yıl başından önce olmayacak" dedi. Putin'in yıl sonunda parlamentoya yapacağı 'Birliğin Durumu' başlıklı konuşma da belirsizliğini koruyor. Rusya anayasasına göre Putin parlamentoya söz konusu konuşmayı yapmakla yükümlü.
Dikkatli bir şekilde organize edilen geleneksel yıl sonu toplantısına, hem Rus he yabancı onlarca gazeteci davet ediliyordu ve toplantılar saatler sürmesiyle ünlüydü. Putin bu toplantıda Rusların gündelik sorunlarından, dünya sahnesindeki diplomatik sorunlara kadar birçok soruyu cevaplıyordu.
Ancak muhalif Rus uzmanlara göre bu gibi basın toplantıları 'Kremlin yanlısı gazetecilerin toplanıp, Putin'i öven sorular sordukları, planlanmış şovlar.' Toplantılara az sayıda da olsa bağımsız gazeteci katılıyor ancak muhaliflere göre bu gazetecilere her zaman soru sorma hakkı verilmiyor. Yine de bu toplantılar, Putin'in ülkesini götürmek istediği yön hakkında bilgi vermesi açısından, dünya çapında yakından takip ediliyor.
Haziran ayında da Putin'in yine geleneksel olan, halktan gelen soruları kameralar karşısında yanıtladığı 'maraton' da iptal edilmişti. Kremlin bu yayın için de yeni bir tarih vermedi.
Ukrayna'da bataklığa saplanan, on binlerce askeri öldürülen, işgal ettiği bölgelerden geri çekilmek zorunda kalan Vladimir Putin, geçtiğimiz haftalarda savaşın uzun süreceğini ilk kez telaffuz etti. Yedi ay direndikten sonra seferberlik kararını 'kısmi' olarak duyuran Rus lider, Ekim ayı başından bu yana Ukrayna'nın kritik altyapı tesislerini uzun menzilli füze ve insansız hava aracı saldırılarıyla hedef alıyor.
Ukrayna'da milyonlarca insanı elektriksiz, doğalgazsız ve susuz bırakan saldırılar devam ederken, Ukrayna ordusu hem cephe hattında hem de Rusya içindeki hedefleri vuruyor.
Ukrayna'lılar son olarak Rus işgali altındaki Melitopol'de bir köprüyü havaya uçurdu. Rus medyası, Konstantinovka köyü yakınlarındaki köprünün Amerikan HIMARS füzeleriyle vurulduğunu belirtiyor. Rus işgal yöneticileri, Berdyansk ve Mariupol arasındaki köprüde meydana gelen patlamayı beklendiği gibi 'terörist bir saldırı' olarak niteledi. Güneydeki şehirde gerçekleşen patlama, Kırım Yarımadası'nı Rus ana karasına bağlayan Kerç Köprüsü'nün havaya uçurulmasını hatırlattı.
Melitopol, hafta sonu da yine Ukraynalılar tarafından füzelerle vurulmuştu.
Rusya'nın Ukrayna sınırındaki Bryansk bölgesinde ise gece saatlerinde arka arkaya patlamalar duyuldu. Yerel sakinler, bir askeri birimin bulunduğu Klintsy'deki patlamanın çok şiddetli olduğunu söyledi. Klintsy, Ukrayna sınırına 60 km mesafede. Bir diğer patlamanın yaşandığı Klimov köyü ise sınıra 30 kilometre ve bir hava üssüne ev sahipliği yapıyor.
Rus işgalciler Donbas'ta aylardır Bakhmut'u ele geçirmeyi deniyor. Ukrayna ordusu, işgalcilerin birkaç ay önce kaybettiği Liman'a doğru ilerlemeyi denediğini ancak geri püskürtüldüğünü duyurdu. Bu bilgi, Rusların uzun süre sonra Bakhmut ve Donetsk dışında başka yerlerde harekete geçtiği anlamına geliyor.
Bir başka yeni hareketliliğin olduğu bölge, güneydeki Zaporijya. Ruslar, burada da yaz mevsiminden bu yana ilk kez Ukrayna'nın savunma hattını kırmaya çalıştı.
Ukraynalılar, hafta sonu Donbas'ın bir başka bölgesi Luhansk'ta Rus paralı asker grubu Wagner'in üssünü hedef aldı. Paralı askerlerin barındığı otel yerle bir olurken, Ukraynalılar onlarca işgalcinin öldüğünü söyledi.
Wagner saflarında Ukrayna'da savaşmaya giden bir üniversite öğrencisinin cenaze töreni ise, dünya çapında yankı buldu. 23 yaşındaki Zambiyalı Lemekhani Nyirenda, Moskova Mühendislik Fizik Enstitüsü'nde öğrenciydi. Ayrıca hayatını idame ettirebilmek için Rusya'nın başkentinde part-time kurye olarak çalışıyordu. 2020 yılında uyuşturucu taşımak suçundan 9 yıl hapis cezası aldı. Ailesi taşıdığı paketin içerisinde ne olduğunu bilmediğini söylüyor.
Hapisteyken Ukrayna'da savaşması için asker toplayan Wagner Grubu'yla tanıştı. Cepheye gitmesi karşılığında af teklif edilen genç erkek, 22 Eylül tarihinde Ukrayna'da öldürüldü.
Moskova iki ay boyunca öğrencinin Bakhmut yakınlarındaki ölümünü gizledi ve ancak geçen ay Afrika ülkesinin yetkililerine Nyirenda'nın başına gelenleri iletti.
Zambiya Dışişleri Bakanı Stanley Kakubo, doğrudan Rus mevkidaşı Sergey Lavrov tarafından kendisine öğrencinin af karşılığında savaşa götürüldüğü bilgisinin verildiğini söyledi.
Öğrencinin cesedi ancak Pazartesi günü memleketi Lusaka'ya ulaştı, Zambiyalı yetkililer otopsinin ardından cenazeyi genç erkeğin ailesine teslim edecek.
Wagner Grubu'nun sosyal medya hesapları, ölümüne neden oldukları Zambiyalı öğrenci için Rusya'da düzenlenen cenaze töreninden fotoğraflar paylaştı.
'Putin'in Şefi' olarak bilinen Wagner Grubu'nun kurucusu Yevgeny Prigozhin ise, Telegram hesabından öğrencinin paralı askerlerin arasına gönüllü olarak katıldığını savunup Zambiyalı Lemekhani Nyirenda'yı 'kahraman' olarak niteledi.
Yıllar süren inkarın ardından ilk kez Wagner'i kurduğunu itiraf eden Prigozhin, Rusya'daki hapishanelerde tutulan mahkumlara Ukrayna'daki işgale katılma karşılığında af teklif etmişti. Söz konusu skandal görüntüler, Eylül ayında sızmıştı.
Suriye'den Libya'ya, Afrika ülkelerinden Güney Amerika'ya neredeyse her yerde operasyon yürüten Wagner Grubu'nun Ukrayna'da olmaması düşünülemezdi. Dahası, Wagner'e bağlı paralı askerlerin 2014'ten bu yana Ukrayna'da konuşlandırıldığı tahmin ediliyordu.
Dünya çapında yankı bulan hapishane görüntülerinden günler sonra, bu kez Yevgeny Prigozhin yıllarca söylediği yalanı itiraf etti, Wagner'i kurduğunu ilk kez açıkladı. Şirketi Concorde’un sosyal medya hesabından açıklama yapan Prigozhin, 2014 yılında Ukrayna’da savaşmak için Wagner paralı asker grubunu kurduğunu belirtti.
Wagner, geçen ay kendi askerinin başını balyozla ezerek öldürdüğü görüntülerle dünya gündeminde yer buldu. Wagner Grubu üyesi Yevgeny Nuzhin adlı asker, Ukrayna'ya savaşmaya gitti. 55 yaşındaki eski mahkum Nuzhin, Eylül ayında saf değiştirdi. Ukraynalıların elindeyken kaçırılan askerin kan donduran infaz görüntüleri, Wagner'e bağlı Telegram kanalı Gray Zone tarafından yayınlandı. Görüntüdeki rahatsız edici ayrıntılardan biri, Nuzhin'in başının bir taşa bağlı olmasıydı.
Wagner'in kurucusu Yevgeny Prigozhin ise, askerin infazını doğrulayıp videoyu 'tek oturuşta izlenebilen harika bir yönetmenlik çalışması' olarak tanımladı. Putin'in Şefi lakaplı Prigozhin, "Sanırım bu filme 'Bir Köpek için Bir Köpeğin Ölümü' adı konulabilir. Umarım çekimler sırasında hiçbir hayvan zarar görmemiştir" dedi.
Bu açıklamadan sonra, Wagner'in kurucusunun Eylül ayında hapishanede asker toplarken kurduğu bir cümle ister istemez hatırlandı. Mahkumları silah altına alındıktan sonra firara karşı uyaran Prigozhin, "Ukrayna'ya gidip, bu bana göre değilmiş derseniz, sizi infaz ederiz" demişti.