Ellerinden direğe bağladılar! Fotoğraflarda yüzleri yok
14.11.2022 - 10:27 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe milliyet.com.tr
Dünyanın izlediği şehirde zaman zaman patlama sesleri duyulsa da, sokağa çıkanlar sevinç gözyaşı döküyor. Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Herson'dan çok konuşulacak fotoğraflar servis etti.
İşgalin birinci haftası dolarken askerler şehre girdiler, hepsinin yüzü maskeliydi. 300 bin nüfuslu nehir kentinde ölüm sessizliği vardı. Kabusun ne kadar süreceğini kimse bilmiyordu. Önce bayraklar indirildi, yerlerine yenileri asıldı. Kentteki panolarda ise, işgalcilerin sonsuza kadar kalacağı yazıyordu.
Şehirdeki erkeklerin çoğu işgalciler tarafından gözaltına alındı, işkenceden geçirildi. Korku öylesine güçlüydü ki, bazı insanlar işgalcilerle karşılaşmamak için aylarca hiç evlerinden çıkmadı.
Rus işgal birlikleri Ukrayna'nın güneyindeki Herson şehrinde sekiz ay kaldı. Karşı taarruza geçen Ukrayna ordusu, Eylül ayında Harkov'u kurtardıktan sonra Ekim başında Herson'a doğru ilerlemeye başladı. Rus lider Vladimir Putin ise, düzmece bir referandumla 'ilhak' kararı verdiği Herson'da sıkıyönetim ilan etti. Putin, bizzat Herson'un artık Rusya'nın bir parçası olduğunu dünyaya duyurdu.
Tüm çabalara rağmen Ukraynalılar adım adım şehri kuşattı, Dinyeper Nehri üstünde Herson ve Kırım'ı birbirine bağlayan köprüler füzelerle vuruldu. Putin'in 2014'te el koyduğu Kırım'la Herson'un bağlantısı koparılınca, Rusya tahliye kararı verdi.
Önce siviller teknelere doldurulup taşındı, ardından Rus ordusunun 24 Şubat'ta başlayan işgaldeki en utanç verici geri çekilmesi yaşandı. Dünya, geçen haftadan bu yana Karadeniz kıyısındaki Herson şehrini izliyor.
HER YER BAYRAK
Kremlin 9 Kasım Çarşamba günü askerlerin Herson'dan ayrılacağını ilan etti, Ukraynalılar geri çekilmeye temkinli yaklaşsa da iki gün sonra, 11 Kasım Cuma günü Herson'a ilk Ukrayna birlikleri giriş yaptı.
Rusya Herson'u 30 bin askerle işgal etmişti. Şehir, Rusya tarafından ele geçirilebilen tek bölgesel başkentti. Ukraynalılar, geri çekilmeyi, Rusya'nın Mart ayında Kiev'in banliyölerinden çekilmesiyle aynı düzeyde, ulusal bir zafer ve Kremlin için büyük bir aşağılama olarak görüyorlar.
İşgalci Rusya'nın iddiası Herson ve diğer şehirlerdeki halkın da Rusya ilhakından yana olduğuydu. Ancak Rus ordusunun terk etmek zorunda kaldığı şehre ulaşan BBC'nin ilk izlenimi aksi yönde oldu.
Kent sakinleri aylar süren işgalin ardından 'rahat bir nefes aldı' ve yeniden gururla Ukrayna bayraklarını astı. Herson'un kent merkezinde, yerel yönetim binalarının bulunduğu bölgedeki bir heykelin yanında duran bir trompetçi, Ukrayna milli marşını çalıyor. Yoldan geçenler birer birer durup ona eşlik ediyor, marşı söylemeye başlıyor.
GÖZYAŞLARI SEL OLDU
Kalabalık arasında gözyaşlarını tutamayanlar var. Her yerde Ukrayna bayrakları görülüyor; arabalarda, direklerde...Hatta insanlar suratlarını Ukrayna bayraklarının renklerine boyamış. Köpeklerin tasmalarında bile minik Ukrayna bayrakları var.
Kentte herkes duygusal. Aylardır birbirini görmeyenler yeniden karşılaşırken, kahkahalar gözyaşlarına karışıyor.
Yuri adlı orta yaşlarda bir adam, Ruslarla karşılaşmamak için 200 gün evden hiç çıkmadığını söylüyor.
TELEFONUNU ÇIKARIP GÖSTERDİ
Esnaf Tatiana Ruslar olmadan geçen bir Pazar gününün "olabilecek en güzel Pazar" olduğunu anlatıyor. Ama sonra telefonunu çıkarıp 20'li yaşlardaki oğlunun fotoğraflarını gösteriyor. Oğlu Ruslar tarafından 9 gün alıkonulup, şiddet görmüş. Hastaneden çıktığında kaçmayı ve Ukrayna dışına çıkmayı başarmış. Tatiana oğlunun bütün resmi evraklarını yaktıklarını, çoğu fotoğrafını sildiklerini söylüyor.
BBC muhabiri Jeremy Bowen, kent sokaklarında öncelikle fark edilen duyguların vatanperverlik ve ferahlama olduğunu bildiriyor.
Zaman zaman kent çeperinden patlama sesleri geliyor. Bunlardan bazıları topçu ateşi, bazıları ise Rus ordusundan kalan mayın ve bubi tuzakların temizlenmesi sırasında meydana gelen patlamalar.
Ukraynalı yetkililer sokağa çıkma yasağı getirdi; Herson'a giriş ve çıkışları kısıtladı. Gece sokağa çıkma yasağı 17:00-08:00 arasında uygulanıyor.
GERİDE KALANLAR
Ruslarla işbirliği yapanların çoğu, işgalciler Herson'u terk ederken onlarla birlikte kaçtı. Geride kalanlardan bazıları ise, şehrin sokaklarında elleri direklere bağlanmış halde bekletiliyor.
Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Herson sakinlerinin direğe bağlı iki 'işbirlikçi'yle yüzleştiği fotoğrafları dünyaya servis etti. Karelerde, işbirlikçilerin başında bekleyen bir Ukrayna askeri de var.
Şehirde bulunan BBC muhabiri Bowen, pazar yerindeki satıcılar arasında 'işbirlikçiler'e dair söylentilerin dolaştığını, Ruslara yardım ettiği iddia edilenlerin gizlice işaret edildiğini aktardı:
"Burada insanlar adalet istiyor. Polisin ve savcıların Herson'a gelip soruşturmalara başlamasını talep ediyorlar. Bir Hersonlu'nun da uyardığı gibi 'Adalet olmazsa burada insanlar kendi adaletlerini uygulamaya başlayabilir."
Bazı Rus askerlerinin kılık değiştirerek bölgede kalmış olabileceğine dair korkular var. Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy ise, geride kalan Rus asker ve paralı askerlerinin tutuklanmasının ve sabotajcıların etkisiz hale getirilmesinin de sürdüğünü söyledi.
400'Ü AŞKIN SAVAŞ SUÇU
Ukrayna lideri ayrıca, müfettişlerin Herson’un terk edilen bölgelerinde 400'den fazla savaş suçunu ortaya çıkardığını açıkladı. Zelenskiy, hem sivillerin ve hem de askerlerin cesetlerinin bulunduğunu belirtiyor.
Zelenskiy, her akşam yaptığı video konuşmasında, "Herson bölgesinde Rus ordusu geride, girebildiği diğer bölgelerde bıraktığı vahşetlerin aynısını bıraktı" dedi: "Her katili bulup adalete teslim edeceğiz. Şüphesiz."
Savaşın başlamasından bu yana Buça, İzyum ve Mariupol gibi bölgelerde toplu mezarlar bulundu. Ukrayna, Rus askerlerini vahşetin arkasında olmakla suçladı.
Geçen ay bir Birleşmiş Milletler (BM) komisyonu, Ukrayna'da savaş suçlarının işlendiğini ve işgalin başlangıcındaki insan hakları ihlâllerinin 'büyük çoğunluğundan' Rus güçlerinin sorumlu olduğunu belirtti.
Ukrayna kuvvetleri internet ve televizyon bağlantılarını yeniden kurmak için çalışırken, elektrik ve su kaynaklarının 'mümkün olan en kısa sürede' tamir edileceğini kaydetti.
Şu anda Dinyeper nehrinin karşı kıyısını kazmakta olan Rus birliklerinin bombardımana devam edebileceğine dair korkular var.
Bölge sakinleri, evlerinde mayın veya bubi tuzakları olup olmadığı kontrol edilene kadar geri dönmemeleri konusunda uyarıldı. Herson Valisi Yaroslav Yanuşeviç, vatandaşlara ordunun mayın temizliği yapacak olması nedeniyle Pazartesi günü kalabalık yerlerden kaçınmalarını ve şehir merkezinden uzak durmalarını söyledi.
