ABD Başkanı Biden'ı ağına düşürdü! Skandal bir cümleyle başladı
19 yaşında üniversiteden ayrılarak Silikon Vadisi'nde yeni bir girişime imza atan Elizabeth Holmes'un yaptıkları tüm dünyayı şaşkına çevirdi. ABD Başkanı Biden'ı bile etkisi altına alan ve "Bir damla kan yetecek" diyerek dolandıran Holmes'un hikâyesi filmleri aratmıyor.
Kanserden cilt hastalıklarına bütün sağlık problemlerinin çok kısa bir süre içerisinde küçücük bir kan cihazıyla tespit edilmesi mümkün mü? Oldukça ütopik görünen bu fikir Amerikalı girişimci Elizabeth Holmes’un aklına geldi! Elizabeth Holmes sadece parmak ucundan alınan bir damla kan ile çalışan bir kit geliştirdiğini ve kan testinde devrim yaptığını iddia eden Edison cihazını icat etti. Bu fikir Silikon Vadisi başta olmak üzere birçok yatırımcının dikkatini çekti. Holmes’un 'Theranos' adını verdiği şirket sağlık sektöründe büyük bir çığır açacaktı ama işler hiç de sanıldığı gibi gitmedi, hatta dolandırıcılık tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
'HER ŞEYİ KEŞFETMEK İSTİYORUM'
Bütün yaşananların ana kahramanı olan Elizabeth Holmes 3 Ocak 1984'te ABD Washington'da dünyaya geldi. Zengin bir aile tarafından büyütüldü ve rahat bir hayat sürdü. Tanıyanlara göre nazik ama içine kapalı bir çocuktu. Holmes'un anne ve babası kariyerlerinin büyük bir kısmını bürokratlık yaparak geçirdi. Ancak Holmes ailesini tanıyanlar, statüye çok düşkün olduklarını ve yalnızca bağlantıları için yaşadıklarını iddia ediyordu. Ailesi Elizabeth'e de zengin olması için çok baskı yapıyordu.
Hatta Elizabeth 9 yaşında babasına yazdığı bir mektupta hayatta gerçekten istediği şeyin, insanlığın mümkün olduğunu bilmediği her şeyi keşfetmek olduğunu ifade etmişti.
Ancak Holmes parlak bir öğrenci değildi. İlk olarak ailesi onu yazılım öğrenmeye zorladı. Her ne kadar istemeyerek yazılım öğrense de ilk parasını Çin menşeili bir şirkete kod yazarak kazanmaya başladı. Kısa bir süre sonra Çin'e gitti ve gittiği yerden hiç memnun kalmadı. 2002'de kimya mühendisliği okumak için Stanford Üniversitesi'ne gitti. Deriye takıldığında enfeksiyonları tespit ederek gerekli antibiyotikleri veren bir bant fikri geliştirdi. Bu aklına geldiğinde henüz 18 yaşındaydı. Hocaları bu bant fikrinin işe yaramayacağını belirtse de Holmes hiçbirini dinlemedi. Ne de olsa zengin olmayı kafasına koymuştu.
9 MİLYAR DOLARLIK ŞİRKET KURDU
Aylar sonra 19 yaşındayken Stanford'u bıraktı ve sağlık sektöründe çığır açacağına inandığı Theranos'u kurdu. Parmağa batırılacak iğneyle alınan birkaç damla kan ile birçok hastalığı keşfedebilecek kan testi yapan devrim yaratacak bir yöntem bulduğunu söylüyordu. Bu yöntemin adını 'Edison' koydu. Çünkü Edison'u örnek alıyordu. Diğer örnek aldığı kişi ise Apple'ın CEO'su Steve Jobs'tı. Onu o kadar çok idol olarak görüyordu ki giyindiği gibi giyiniyor ve onun verdiği pozları veriyordu. Steve Jobs'ın izinden gitmeye çalışan Elizabeth Holmes, inatçılığı, kararlığı ve manipülatifliğiyle bir sürü güçlü insanı bu fikirle büyüledi ve milyon dolarlık yatırımlar aldı. Silikon Vadisi ise bunlardan yalnızca biriydi.
ABD Hazine Bakanı George Schultz, daha sonra Trump yönetimine giren madalyalı Deniz Piyadesi Generali James Mattis ve Amerika'nın en zengin ailesi Waltonlar destekçileri arasındaydı. Hatta şu an ABD başkanı olan John Biden bile Holmes’un laboratuvarlarına girmiş ve onu desteklediğini söylemişti.
Holmes kendinden o kadar emin ve iddialıydı ki kimse, Holmes’un teknolojik olarak hiçbir şey bilmediğini, ortada herhangi bir ürünün ya da testin olmadığını fark etmemişti. Öylesine kararlı ve manipülatif bir tavrı vardı ki konuşurken daha otoriter gözükmek için sesini bile kalınlaştırıyordu. Onun bu tavrı insanların gözüne perde indirdi. Öyle ki eski Harvard’ın Tıp Fakültesi dekanını bile kandırmayı başarmıştı. Daha sonra Elizabeth Holmes, Minilab isimli bir kan testi daha bulduğunu ve bu buluşla bin farklı kan testi yapılabileceği iddia edilen bir ürün daha çıkarmıştı. Ancak ortada böyle bir ürün yoktu. Sahte laboratuvarlarla ve sahte testlerle insanları kandırmaya devam ediyordu. Bütün bunlara rağmen Holmes’un yatırımlarının ardı arkası kesilmedi. Böylelikle Theranos, hastalıkları teşhis etmekte sözde devrim yaratan ve 9 milyar dolar değer biçilen bir şirket olmuştu.
Elizabeth Holmes birçok insanın canını tehlikeye attı. Hatta Edison cihazından çıkan test sonuçlarından sonra bir kişi kalp krizinden ölmüştü. Çünkü Edison cihazının verdiği test yanlıştı ve hastaya yanlış tedavi uygulanmıştı. Holmes gözünü döndüren hırsı yüzünden birçok kişinin canını tehlikeye atmaya devam ediyordu, ta ki 2015 yılına kadar.
2015’TE BAŞLADI
Her şey 2015 yılında Theranos'ta çalışan birinin Wall Street Journal'a Edison cihazı ile ilgili kaygılarını anlatmasıyla başladı. Gazetenin haberinde, test sonuçlarının güvenilmez olduğu ve şirketin çoğu testinin, başka üreticilerin imal ettiği makinelerle yapıldığı iddiaları gündeme taşındı. Birbiri ardına davalar açıldı. Ortaklar ilişkilerini kesti ve 2016'da denetleyici kurumlar, Holmes'un kan testi hizmeti vermesini iki yıllığına yasakladı. Ve nihayetinde Theranos 2018'de kapandı. O yılın mart ayında Holmes, denetleyici kurumların sahtecilikle yatırımcılardan 700 milyon dolar topladığı suçlamasında anlaşma yoluna gitti. Ancak üç ay sonra, Balwani ile birlikte havale dolandırıcılığı yapmak için komplo kurmak suçlamasıyla gözaltına alındı.
Savcılar, Holmes'un hastaları testler konusunda kasten yanılttığını ve mali destekçilerine şirketin performansını aşırı derecede abarttığını iddia etti. 1 yıl içinde Holmes'un sahtekar olduğu ortaya çıktı. Vaat ettiği teknoloji işe yaramıyordu ve 2018'te kurduğu şirket çöktü. Holmes 2019'da kefaletle serbest kaldı ve Evans Otel Grubu'nun oteller zincirlerinin varisi olan 27 yaşındaki William Billy Evans ile evlendi. Dava, pandemi ve Elizabeth Holmes’un hamileliği nedeniyle ertelenmişti. 4 Ocak 2022'de Theranos'un kurucusu Elizabeth Holmes, Kaliforniya'da aylar süren dolandırıcılık davasında dört farklı ithamdan suçlu bulundu. Bunlar arasında yatırımcıları dolandırmak için komplo kurmak ve üç elektronik dolandırıcılık da bulunuyor. 37 yaşındaki Holmes 20 yıla kadar hapis cezası alması bekleniyor.
