Orhan Beşikçi

İzmir Büyükşehir Belediyesi Danışmanı Ahmet Altan, Koordinatör Oktay Bilgin’i İZRO üyesi Turist Rehberi Mehmet Gülümser’le birlikte ziyaret ettik. Büyükşehir Belediyesi’nin kültürel mirasın korunması üzerine yapacağı çalışmalar üzerine konuşup, özellikle dönemsel farklılıkları olan tarihi İzmir çeşmelerinin onarılıp kent kültürüne kazandırılması konusunda bilgilendirildik. Tecrübeli Rehber Mehmet Gülümser daha uzaklara gidip, Kozak Yaylası’nda Vali Kazım Dirik tarafından yaptırılan bakımsız çeşmeye dikkatleri çekti. Toplantıda aylar önce gözlemlediğimiz sorunları masaya yatırıp farklı ilginç konulara değindik…

Aynı gün turist rehberi Ahmet Koçak arkadaşımızı da yanımıza alarak birlikte, İzmir Musevi Cemaati Vakfı, İzmir Kalkınma Ajansı, Umart ve İzmir Vakfı’nın ortaklaşa olarak hazırladığı; “İzmir Tarihi Kemeraltı Musevi Kültür ve İnanç Turizmi Noktası Fizibilitesi Projesi” sunumu için Portekiz Sinagogu’na Mimar H.Cenk Dereli’yi dinlemeye

Prof. Dr. Semavi Eyice, “Kültür mirası olarak adlandırılan eski eserlerin, tanıtılması ve öğretilmesi ile uğraşan bilim dalına sanat tarihi denir” der. Geçen hafta Cuma günü Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim görevlisi Doç. Dr.Şakir Çakmak Hoca ile Basmane sokaklarını dolaştık. Bölgede bulunan ve şu ana kadar üzerlerinde yeterli araştırma yapılmayan taşınmaz kültür varlıkları hakkında bilgisine ihtiyaç duyduğumu daha önce kendisine iletmiştim. Yağmurlu bir günde Basmane Altınpark’ta buluştuk. Etiler Mahallesi sınırları içerisinde haziresi günümüze gelemeyen Kumrulu Mescit’in depo olarak kullanılan haziresi önünden geçip, eski İzmir çeşmesinin önünde soluklandık. Bir zamanlar musluğundan Osmanağa suyu akan, sarnıçlı çeşmenin önünde Hocamızın anlattıklarını dinledim. Daha sonra kemeri yıkık Kocakapı, diğer adı ile Karakapı’yı görmek için tırmanışa geçtik. Kocakapı, su kemeri olabilir miydi? Okul yapımı sırasında

Geçen hafta İzmir atçılık tarihi üzerine Milli Kütüphane’de düzenlenen söyleşiye katıldım. Atçılık tarihi üzerine araştırmaları olan Yazar Hakan Demirci’ye, Dr. Metin Özer’le birlikte sorular sorduk. Söyleşide Hakan Demirci’nin değindiği ilginç konuları özetleyerek paylaşıyorum.

“1863 yılında Padişah Abdülaziz Han, İzmir’de Kızıl Çullu çayırında izlediği ve hayran olduğu bu yarışlar sonrasında kendi adına bir yarış  (Sultan Koşusu) yapılmasını istemiş, ödül olarak hazineden 100 Osmanlı altını ikramiye koymuştur. Yarışların padişah himayesine alınması, kendi adına bir yarış koşulacak olmasıyla Türkler bu yarışlara büyük ilgi göstermiş, dönemin gazeteleri sayfalar dolusu ilan ve reklamla bu yarış için halkı hipodroma davet etmiştir. (Smyrna Races Clup) bünyesinde koşan atların tamamı ‘Thoroughbred’ adı ile bilinmekte olan ‘İngiliz’ atları ile yapılmaktaydı. Bundan sonra padişahın emriyle hipodromda Arap atları koşmaya başladı.”

İlk Türk jokeyleri

“1885 Salihli

Arkeolojik ve tarihsel zenginliğiyle bilinen Agora, Namazgâh, Kurtuluş, Güzelyurt, Güneş, Konak, Yenigün, Hurşidiye, Akıncı Kestelli, Uğur, Yeşiltepe, Güngör, Fatih, Sümer, Odunkapı, Namık Kemal, Şehit Nedim Tugatay, Bozkurt, Tan, Kahraman Türkyılmaz, Yıldız, Etiler, Faik Paşa, Tuzcu, Ülkü, Sakarya, Yeni, Pazaryeri, Altınordu, Aziziye, Altay, Ali Reis, Kubilay, Mirali, Kadifekale, Yeşildere ve diğer mahalleler, İzmir-Tarih Projesi kapsamında, 19 alt bölge içinde değerlendirilmiş. Yaklaşık 250 hektar büyüklüğündeki alanda yer alan mahalleler, Kadifekale, Agora, Antik Tiyatro ve Stadyum gibi 1. derece arkeolojik ve doğal sitlere ev sahipliği yapıyor. Bu mahalleler içinde nedense Yenişehir, Hilal, Ege ve Halkapınar’ı göremedim...
Deniz seviyesinden, tahmini 18 metre yükseklikte olan, İzmirlilerin ‘Alman Kulesi’ dediği, araştırmacı-yazar İlhan Pınar’ın ‘Osmanlı Dönemi’nde İzmir’de Bir Cemaat, İzmir’de Alman İzleri 1752-1922’ kitabında adı geçen, Alman Ignatz Müller’in şarap fabrikasının ve bağ evinin bulunduğu

Halkapınar mesiresinde yumurta tokuşturup ağaç altında uyumayı, top oynayıp kürek çekmeyi, taş sektirip halka saymayı, piknik yapmayı unut. Diana’nın güzellik uykusuna yatıp hamam sefası yaptığı efsane Halkapınar Gölü suyunu çekti, istesen de yüzemezsin, balıklarını göremezsin, kukumavları, bülbülleri, ispinozları çoktan uzaklaştı, artık onlar başka bir gölün dallarında şakıyor. Şimdi orada yapılan çok katlı binanın pencerelerinden Evliya Çelebi’nin anlattıklarını anlat, hayal kursun çocuklar...
Kervan Köprüsü’nün üzerinden artık develer geçmiyor, başka bir köprünün altında hapisliği sona erse... Üstü açık arabalarda sünnet çocuklarını, gelin ve damatların geçişini seyretsek... Leylekler geri dönüp başlarını suya soksa, kaplumbağalar etrafında dolaşsa, çocuklar kâğıttan kayıklarını yüzdürseler. Yeşildere’den bahsediyorum (Kaleon), eski temiz günlerini özlüyor. Halkapınar Gölü, Kervan Köprüsü, Mal ve Boyacı

Şirinyer Hipodromu’na at sporları yazarı Hakan Demirci, İzmir atçılığı üzerine makaleler yazan Dr. Metin Özer, eşim Ressam Bedriye Gülay Beşikçi   ile birlikte gittik. Soğuk bir İzmir sabahında İngiliz ve Arap atlarını koşulara hazırlamak için hipodroma gelen jokey, apranti, çalıştırıcı, at sahibi, seyis ve diğer TJK çalışanlarıyla selamlaştık. 

Girişte, 1940’lı yıllarda hipodromda kullanılmış, emektar tarihi traktörün öyküsünü anlatan Hakan Demirci’ye, ilk programlı koşuların yapıldığı Şirinyer Hipodromu’nda İzmir atçılık tarihini sergileyen bilgi, belge ve objelerin bulunduğu bir müzenin olup olmadığını sordum. 19. yüzyılın ortalarından günümüze varlığını sürdüren İzmir’de atçılık müzesinin olmaması büyük bir eksiklikti. Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi,  önümüzdeki aylarda gerçekleşecek spor sergisinde Hakan Demirci’nin atçılık camiası dışında kendi koleksiyonundan topladığı eserlerin bir kısmını sergileyecek. Dilerim, bu sergi Atçılık

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve arkadaşlarının Basmane’ye gelip incelemelerde bulunmaları, bölgenin tarihi değerlerinin korunması açısından önemliydi. Başkan danışmanları ve koordinatörleri Ruhisu Can Al, Ahmet Altan, Onur Yıldırım ve Oktay Bilgi’nin tarihsel çevrede araştırma yapmaları, Hasan Tahsin Kocabaş’ın her zamanki ilgisi, Konak Belediyesi Meclisi üyeleri Nesrin İlkutlav Barış Özgen’in Basmane ziyaretleri, aklımda kalan ve beni umutlandıran olaylar arasında yerini aldı.
Konak Belediye Başkanı Abdul Batur’un Tepecik Pazarı’nın kaldırılmasına sıcak bakmayıp, belediye hizmet binası için 9 Eylül Meydanı’nda karar kılması akılcı bir yaklaşımdı. Tecrübeli başkanın 2020 yılında önemli işlere imza atacağına inanıyorum. Eski Mimarlar Odası Başkanı Hasan Topal’la birlikte, Başkan Danışmanı Haluk Işık’ın davetiyle gittiğimiz, ayın konuğu etkinliğinde Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın samimiyeti sadece bizim değil, etkinliğe katılanların da dikkatini çekti. Karşıyaka, Dr. belediye başkanıyla çok şeyler

Osmanzade Yokuşu (945 Sokak) çıkmaz sokağıyla ilgili yazılarımı hatırlayanlar olacaktır. İzmir’in işgal yıllarında gevrek satan genç kızın, bu çıkmaz sokakta yakalanıp öldürüldüğünü yazmıştım. Çıkmaz sokağa gevrekçi kızın adı verilsin diye beklerken, tarihi duvar ve arkasındaki yapılar yıkılıp 943 Sokak’la irtibatlandırıldı. Luigi Storari’nin 1856 planına işlediği çıkmaz sokak, şimdi çıkar sokak oldu, tarihi doku ve İzmir’in işgaliyle yaşanan dramatik vakanın dekoru bozuldu, duvarla birlikte hatıralar yok edildi...
“Kentin tarihi sokaklarında ağır tonajlı kamyonlar, çöp araçları ve iş makineleri dolaşıyor, yıllardır eski yapılar bu araçlardan zarar görüyor, binaların statiği bozuluyor” uyarıları yapıyorum. Bu tür araçların dar sokaklara girmesine izin verenler, bazı sokaklarda giriş yasağına uymayanlar arasında belediye araçları olduğunu görüyorum. 1273 Sokak, yıkılacak bina için yaya ve araç trafiğine kapatıldı.
İzmir’in en eski mescidine, Aya Vukla Kültür Merkezi’ne,