Güngör Uras

Hazine Müste-şarlığı uluslararası sermaye piyasalarında kira sertifikası (sukuk) ihracı olanaklarını araştırmak üzere Dubai Islamic Bank, HSBC ve Standard Chartered’a yetki verdi. 28 Mart salı günü Birleşik Arap Emirlikleri’nde yatırımcılarla toplantı yapılması planlanıyor.

Thomson Reuters servislerinden IFR’da yer alan bir habere göre, Hazine dolar cinsi, 5 veya 8 yıl vadeli “sukuk” (kira sertifikası) ihraç ederek borçlanma arayışında.

“Sukuk”, basit anlatımıyla, “faizsiz bono”dur.

Bono sahibine faiz yerine “kâr payı, kira getirisi” adı altında ödeme yapılır.

“Şeriat” kaidelerine göre,”sukuk”tan başka farklı borçlanma yolları da vardır.

Bunlar kira-icar karşılığı borçlanma “icara” (icarah), ürün karşılığı borçlanma “muzara”, sulama karşılığı borçlanma “musaka”, ağaçlandırma karşılığı borçlanma “mugarasa” diye adlandırılır.

Bunlara ek olarak, salam, istisna, musharaka (sharika), mudaraba, vakala, murabaha gibi farklı uygulamalar da vardır.

Sukuk, Müslümanların faizsiz bonosu. “Sukuk” benzeri, Yahudilerin de bir faizsiz bonosu vardır. Onun adı da “gemach”dir.

2016’da ekonomimiz ne durumda idi? 2016 yılında, Borsa’da hisse senetleri işlem gören ticaret ve sanayi kuruluşları bilançolarını yayınladı.

Milliyet Ekonomi’nin Borsa uzmanı - yazarı Zeynep Aktaş, yayınlanan verileri toplayarak değerlemeye imkân verecek tablolar hazırladı. Tablolardaki rakamlar ekonominin 2016’daki durumunu sergiliyor.

Bu rakamları yorumlarken, 2016 yılında döviz kurundaki ve fiyatlardaki değişimi dikkate almak gerekir.

2016’da dolar ortalama yüzde 8.1 arttı.

2016’da tüketici fiyatlarındaki yıllık ortalama artış yüzde 7.78 oranında, yurt içi üretici fiyatlarında yıl ortalaması artış yüzde 5.28 oldu.

Ticaretimiz nasıl?

Ticaret ve sanayi şirketlerinin satış, maliyet rakamları cari fiyatlarla bilançolara yansıyor. O nedenle, verileri değerlendirirken, döviz fiyatındaki ve enflasyondaki değişimi dikkate almak gerekiyor.

Beyoğlu’nda ANA-MED’de çok ilginç bir sergi var. “Yusuf Franko’nun İnsanları.” İstanbul’da yaşayanların, yolu İstanbul’a düşenlerin görmelerini tavsiye ederim.

İstanbul İstiklal Caddesi üzerindeki tarihi Merkez Han’da yer alan Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED), Türkiye’deki medeniyetlerin tarihi, sanatı, mimarisi ve arkeolojisine adanmış araştırma projelerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla 2005 yılında kuruldu. ANAMED’in girişinde Yapı Kredi Yayınları satış merkezi ve geniş bir sergi alanı var.

Yusuf Franko’nun karikatürleri işte bu alanda sergileniyor.

“Yusuf Franko’nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri” isimli sergide Yusuf Franko’nun albümü ve karikatürlerinin yanı sıra, bu eserlerle bağlantılı, başta Ömer M. Koç Koleksiyonu olmak üzere farklı koleksiyonlardan fotoğraf, belge ve yayınlara da yer verilmiş.

Yusuf Franko Paşa (1855-1933) Osmanlı Devleti’nin Katolik bir Rum vatandaşı. Osmanlı devlet adamı ve karikatürcü.

İstanbul yaşamı

Cebel-i Lübnan’da doğdu. Hariciye Nezareti hizmetine girdi. Bir ara Posta ve Telgraf Nazırlığı yaptıktan sonra Hariciye Nazırı oldu. Bu görevde 1919 yılının mart ayına kadar kaldı.

Güneşten elektrik üretmekte geciktik. Değişik nedenleri var. İlk yatırımı pahalı. Üretim için geniş alana ihtiyaç var. Işığı elektriğe çevirecek güneş panellerini ithal ediyoruz.

1 megavat kurulu güç, yılda 1.7 milyon kilovatsaat elektrik üretiyor. 1 megavat kurulu güce sahip 40 bin güneş panelini döşemek için 17-18 dönüm araziye ihtiyaç var. Böyle bir tesisin maliyeti 1 milyon euro. Yatırım için yapılan harcamanın 360 bin-400 bin euro’su güneş panellerinin bedeli.

Bugüne kadar Türkiye’de kurulu elektrik gücünün sadece % 1’i güneş enerjisi üretmek için kuruldu.

Geçen yılın 273 milyar kWh elektrik tüketiminde güneş enerjisinin payı binde 1 idi.

Enerji Bakanlığı, güneş enerjisine geçişin yolunu açmak için önemli bir proje hazırladı.

Konya-Karapınar’da güneş panellerinin yerleştirilmesi için 17-18 bin dönümlük arazi tahsis edildi. Ana şebekeye bağlantı imkânı sağlandı.

Panel üretimi önemli

Yatırım yapacaklardan istenen, 2 yıl içinde yatırımın tamamlanması. Yatırımda kullanılacak güneş panellerinin Türkiye’de üretimine başlanması. Üretimde ilk yıl % 60, ikinci yıl % 70 yerli katkı oranının gerçekleştirilmesi. Bu arada araştırma ve geliştirmeye önem verilerek, iç ve dış pazar için üretimin gel

Rusya uçak krizinden sonra Türkiye’den kümes hayvanları, domates, soğan, salatalık, lahana, portakal, mandalina, üzüm, elma, armut, şeftali, kayısı, erik, çilek ve tuz alımına yasak getirmişti.

İki ülkenin liderlerinin siyasi yakınlaşması sonucu, bazı ürünlerin ithalatına izin verildi. Bu ürünler ticareti daha az yapılan soğan, arpacık soğanı, karnabahar, brokoli, tuz, karanfil çiçeği ve sakız oldu. Yaş sebze-meyve ambargosu kaldırılmadı. Özellikle domateste, salatalıkta yasak sürüyor.

Yılda toplam 1.9 milyar dolarlık yaş sebze ve meyve ihracatımız var.

En büyük pazarımız Rusya. 2015’te Rusya’ya 875 milyon dolarlık yaş sebze-meyve ihraç ettik.

Uçak krizinden sonra 2016’da ihracat yüzde 62 azaldı ve 331 milyon dolara düştü.

Rusya Tarım Bakanı, Rusya’nın sadece kendi topraklarında üretimi yapılamayan veya az bulunan sebze ve meyvelerin sevkiyatına izin verdiğini, domates ve salatalığı ise Rusya’da yetiştireceklerini açıkladı.

Yasağa karşı yasak

Rusya’nın yaş meyve ve sebzeye getirdiği sınırlamaların kaldırılmasındaki gecikmeye karşılık, Türkiye de Rusya’dan ithal edilen 6 tarım ürününün ithalini yasakladı.

Edirne

Edirne’deyim. Edirne bir “müze” şehir. Osmanlılar Rumeli’ye 1354 yılında Çanakkale Boğazı’nı aşarak geçti.

1361 yılında Edirne’yi aldı. Edirne 1365 yılında başkent oldu. Osmanlı askeri örgütü ve Enderun Okulu Edirne’de kuruldu. Osmanlılar 1382 Sofya fütuhatından sonra Edirne’den Avrupa’ya çok sayıda sefer düzenledi.

Osmanlılar 1362 yılından başlayarak Edirne’de yüzü aşkın vakıf statüsünde imaret ve yerleşim alanı kurdu.

Edirne’de Osmanlı mirası 612 tarihi eser var. Selimiye, tek başına bir tarih.

Sinan, ustalığının eseri Selimiye’nin yapımına 1574 yılında başlamış. Cami 7 yılda tamamlanmış. Kubbesi Ayasofya’nınkinden 6 arşın daha yüksek, 4 arşın daha geniş. II. Sultan Selim, caminin masrafını Kıbrıs’ın fethinden elde edilen 27.760 kese dünyalıkla karşılamış.

Edirne bir tarım kenti.

Türkiye’nin çeltik (pirinç) ürününün yüzde 41’i, ayçiçeğinin yüzde 19‘u, buğdayının yüzde 3’ü, sütün % 2’si, etin % 1’i Edirne’den çıkıyor.

Balıkçılar halinde balıkların nasıl satıldığını görmeye gittik.

Sabahın erken saatinde, saat 03.00’te Berfu Güven (NTV) ile yola çıktık. Karanlıkta, ara yollarda kaybolarak zar zor Gürpınar balıkçılar haline ulaştık. İstanbul’da Avrupa yakasındaki balıkçılar ve lokantalar balıklarını Gürpınar’daki balık halinden satın alıyorlar.

İstanbul’un ilk balık hali, 1955 yılında, Haliç’in kıyısında bulunan sebze halinin yanına kurulmuştu. 1965 yılında Azapkapı’ya, 1983’te Kumkapı’ya taşındı. Geçen yıldan bu yana ise Gürpınar’da, yeni inşa edilen dev bir tesisin içinde faaliyetini sürdürüyor.

Hal binası görkemli

Dolgu alana yapılan dev kapalı tesisin önündeki rıhtıma 80 gemi yanaşabiliyor. Otoparkı 800 araçlık. Günde 250 ton balığın alınıp satılabileceği tesisin içinde soğuk hava depoları var.

Bu dev tesis yapılırken, balık satışlarının elektronik ortamda yapılması kararlaştırılmıştı.

Bugüne kadar gereken düzenleme yapılamadı. Dev tesiste, günde 50-250 bin ton balık, işportacı usulü, kümelenen beyaz köpük poliüretan balık kasaları başında, pazarlıkla satılıyor.

Dünyanın en modern balıkçılık hali olarak inşa edildiği söylenen halin içi tam bir keşmekeş... Nerede neyin satıldığı, kimin neyi, kaça sat

Hükümet KOSGEB aracılığıyla 460 bin esnafa toplam 2.5 milyar TL tutarında faizsiz ve bir yıl ödemesiz 3 yıl vade ile kredi dağıtıyor.

TESK Başkanı Palandöken bu krediler sayesinde piyasanın canlanacağını söylüyor. Piyasa ne kadar canlanır bilinemez ama bu kredi desteği esnafa can suyu olacak.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), 1990 yılında imalat ve üretim yapan küçük işletmelere destek sağlamak için kurulan bir kamu kurumu. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı.

Esnafa verdiği desteklerin dağıtılan kredilerin kaynağı devlet bütçesi. 2009 yılından bu yana sadece imalat ve üretim yapanlara değil, bütün esnafa destek veriyor.

KOSGEB, 2016 yılında 15 bin esnafa işletme başı 50 bin TL faizsiz kredi dağıttı.

Para piyasaya çıkıyor

Bu yılın başında, 2.5 milyar TL’lik ek bir kredi dağıtım paketi açıldı.

Başvurular yapıldı. Bu yeni paketten yararlanmak için başvuranlar kredilerini kullanıyor.