Bizi sanayi büyütür
2016’da ekonomimiz ne durumda idi? 2016 yılında, Borsa’da hisse senetleri işlem gören ticaret ve sanayi kuruluşları bilançolarını yayınladı.
Milliyet Ekonomi’nin Borsa uzmanı - yazarı Zeynep Aktaş, yayınlanan verileri toplayarak değerlemeye imkân verecek tablolar hazırladı. Tablolardaki rakamlar ekonominin 2016’daki durumunu sergiliyor.
Bu rakamları yorumlarken, 2016 yılında döviz kurundaki ve fiyatlardaki değişimi dikkate almak gerekir.
2016’da dolar ortalama yüzde 8.1 arttı.
2016’da tüketici fiyatlarındaki yıllık ortalama artış yüzde 7.78 oranında, yurt içi üretici fiyatlarında yıl ortalaması artış yüzde 5.28 oldu.
Ticaretimiz nasıl?
Ticaret ve sanayi şirketlerinin satış, maliyet rakamları cari fiyatlarla bilançolara yansıyor. O nedenle, verileri değerlendirirken, döviz fiyatındaki ve enflasyondaki değişimi dikkate almak gerekiyor.
2016’da hissesi borsada işlem gören ticaret şirketlerinin;
Toplam satış gelirleri 59.5 milyar TL’den 66.5 milyar TL’ye yükseldi. Cari fiyatlarla yüzde 11.7 artış var.
Buna karşılık satışların maliyeti yüzde 12, faaliyet giderleri yüzde 15.3 arttı.
Bir yıl önce satış gelirlerinin yüzde 1.18’i kâr eden ticaret şirketlerinin kârı 2016’da yüzde 0.36’ya geriledi.
Büyük ölçekli 5 ticaret şirketinin 2016 yılı zararları 1 milyarı aştı. Sonuç olarak ticaret şirketlerinin toplam yıllık kârları 701 milyon TL’den 237 milyon TL’ye indi.
Ticaret şirketlerinin borcu 2016’da yüzde 18.97 arttı.
Şirketlerin borcu özsermayesinin yüzde 250’si kadarken yüzde 327’sine yükseldi.
Ticaret şirketlerinin öz sermayeye göre net kârlılıkları 2015’te yüzde 9.11 iken, 2016’da yüzde 3.39’a geriledi.
Özetle, 2016’da ticaret şirketleri büyüyemedi. Cirolarını artıramadı. Borç yükleri ağırlaştı. Büyük zararla karşılaşanlar oldu. Toplam kârlılık oranı yüzde yarımın da altına indi.
Peki ya sanayimiz?
Sanayi şirketleri 2016’da iç ve dış satış gelirlerini artıramadı. Satış gelirleri dolardaki, enflasyondaki artışın da altında kaldı.
Sanayi şirketlerinin 2016’da satış gelirleri sadece yüzde 5.79 arttı.
2015’te 199 milyar TL olan satış gelirleri 210 milyar TL’ye yükseldi.
Maliyet artışı yüzde 5.79 iken, faaliyet giderleri yüzde 12.16 oldu.
Net dönem kârlarında yüzde 8.72 artış var.
2016’da sanayi şirketlerinin borcunda büyük artış oldu. Borç yükü bir yılda yüzde 19.66 büyüdü. Borçların tamamına yakını kısa vadeli.
Sanayi şirketlerinde borcun özsermayeye oranı yüzde 130.03 gibi yüksek bir oran.
Bütün bunlara rağmen sanayi şirketleri 2016 yılını gene de iyi kapattı. Çünkü satış gelirlerindeki artış yüzde 5.79 iken, net dönem kârları bir yıl önceye göre yüzde 8.72 oranında büyüdü.
Sanayide öz sermayeye göre net kâr, bir yıl önceye göre azalsa da yüzde 12.55. Ticaretteki kârlılığın üzerinde.
Özetle, hissesi Borsa’da işlem gören 161 imalat sanayi şirketi, 2016’da üretimi, satışı artıramasa da, borçlarını artırarak, yılı ticaret şirketlerinden görece daha iyi tamamladı.
Ticaret şirketleri ise borçlarını artırarak ayakta kalmaya çalışırken zarar etti, zarar etmeyenin kârlılığı çok geriledi.
2017 yılına bakalım...
Türkiye’nin en iri ticaret ve sanayi şirketlerinin hisse senetleri Borsa’da işlem görüyor. En iri dediğimiz ticaret şirketlerinin yıllık satışları 66 milyar TL. En iri sanayi şirketlerinin yıllık satışları 210 milyar TL. Ticaret ve sanayi şirketlerinin toplu satış büyüklükleri 276 milyar TL. Yaklaşık 75 milyar dolarlık bir ticaret ve sanayi cirosundan söz ediyoruz.
Ticaret ve sanayi diyoruz. Rakam 75 milyar dolar... Borsamızın durumu bu. Ülkemizin en iri ticaret ve sanayi şirketlerinin iç hacimlerinin durumu bu.
İş hacimlerinin yıllık büyüme oranları dolar fiyatındaki ve enflasyondaki artışın gerisinde...
Bunları görelim, bilelim ki, kendimizi çeki düzen verelim.
Ekonomiyi büyütmeye mecburuz. Ekonomi, inşaatla büyümez. Ekonomiyi büyütecek üretken sanayi yatırımlarının artmasıdır. Dünya kalitesi ve fiyatı ile talebi olan üretimi gerçekleştiremediğimiz sürece, ekonomimizde yapısal değişim gerçekleşemeyecek. Büyüme gerçekleşemeyecek.
Ticaret ve sanayi sektörlerinin durumunu sergileyen rakamları “moral bozmak, felaket telalığı yapmak, olan biteni küçümsemek” için değil, yapmamız gerekenleri tartışmak için değerlendirmemiz gerekiyor.
Borsa şirketleri ne durumda?
