Güngör Uras

Yeni bir yıla girdik. Her yeni yılın başında yatırımcı da, üretici de, tüketici de merak eder: ”Acaba bu yıl, nasıl bir yıl olur? Ekonomi canlanır mı? Enflasyon düşer mi? Dolar ucuzlar mı? Faizler aşağıya iner mi? İş imkanları artar mı? Yeni yıl önceki yıldan iyi mi olur, kötü mü olur?

Sorulara cevap aramadan, bir hikaye aktaracağım. Hikaye bu ya... Bir liman kasabasında genç kaptan, uzun bir yolculuk için denize açılacakmış. Bakmış ki hava durumu kötü. ”Bu kötü havada yola çıkılır mi? Acaba ne yapsam?” diye dertlenirken limandaki kahvede birkaç masa ötede oturan yaşlı denizciye akıl danışmak istemiş. “Uzun bir sefere çıkacağım. Acaba önümüzdeki günlerde denizin durumu ne olur?” demiş. Yaşlı denizci cevaplamış: ”Önemli olan önümüzdeki günlerde denizin durumunun ne olacağı değildir. Önemli olan senin teknenin durumudur. Deniz bu... Ne olacağı bilinemez. Sakin de olabilir, fırtınalar da kopabilir. Önce teknen sağlamsa, sonra kendine güveniyorsan denize açıl. İyi kaptan denize açılmak için hava durumuna bakmaz. Teknesinin durumuna bakar. Becerisine güvenir.“

Bu hikayeyi bana anlatan dostum Ege Cansen ekledi: ”1595 Yılında Hollandalı denizciler Amsterdam’dan yelkenli ile yola

Geçen hafta Berfu Güven ile birlikte Vefa’ya gittik. Vefa Bozacısı’nda bardağı 3 TL’den taze boza içtik. Plastik şişede litresi 10 TL’den taze boza aldık. Vefa’ya gidildiğinde taze boza içiliyor. Taze boza günlük boza. Mayalı boza. Mayalı boza iki üç günde fışlıyor. O nedenle taze içilmesi gerekiyor. Marketlerde şişe içinde satılan bozalar mayasız boza olduğu için, kendiliğinden mayalanıyor, 12-14 gün raf ömürleri var.

Vefa bozasını ünlendiren Hacı Sadık 1870 yılında Arnavutluk Prizren’den İstanbul’a gelmiş. Darıdan ürettiği sarı renkli, koyu, taze bozayı satarak ünlenmiş. 1876 yılında Vefa’da bir bozacı dükkânı açmış.

Dördüncü kuşak bozacı Sadık Vefa’dan boza yapımını öğrendik. Boza, darı irmiği, su ve şekerden üretilen bir içecek.

Boza adının Farsçada “darı” anlamına gelen ‘buze’ kelimesinden geldiği söyleniyor. Buğdaydan, arpadan, mısırdan da boza yapılıyor ama en iyi boza darı bozası.

Darı bozası makbul

Darı çok ufak, yuvarlak bir tohum. Tahıl olarak kabul ediliyor. Lif, magnezyum ve potasyum bakımından zengin. Kalp dostu ve tansiyon düşürücü olduğu söyleniyor.

Asya ve Afrika’da tropikal bölgelerde doğal olarak yetişiyor. Bizde kuş besleyenler, kuş yemi olarak kullanıyor. Urfa,

İstanbul’da Eminönü’nde Nimet Abla milli piyango gişesi önünde bir aydır kuyruk var. Sadece İstanbul’da yaşayanlar değil, Anadolu’dan gelenler, soğuk havada saatlerce kuyrukta bekleşerek bilet satın almaya çalışıyorlar.

Kim bu Nimet Abla? Neden insanlar Nimet Abla gişesinden bilet satın almak istiyorlar?

Nimet Abla’nın - Melek Nimet Özden’in (İstanbul 1899 - İstanbul 1978) hikâyesi 1928 yılında başladı.

Kocası, İsmail Özden, Eminönü Yeni Cami önündeki meydanda tütün sattığı ve sarraflık yaptığı dükkânında Türk Tayyare Cemiyeti’nin çıkardığı piyango biletlerini de satmaya çalışıyordu.

O yıllarda, piyango bileti satışını teşvik etmek için veresiye olarak da satılabilen biletlerin paralarını tahsil edemeyince büyük zarara uğradı. Tütün sattığı, sarraflık yaptığı dükkânı kapatmak zorunda kaldı.

İsmail Özden’in karısı Nimet Özden Türk Tayyare Cemiyeti’ne başvurarak kendi adına bayilik anlaşması yaptı.

Eminönü’ndeki dükkânda Tayyare Cemiyeti Piyangosu bileti satmaya başladı. Dükkânın tabelası değişti “Nimet Gişesi” oldu.

1931’de ünlendi

Rüzgâr, dışa bağlı olmayan, ilginin arttığı, değerli bir enerji kaynağı. Enerji Bakanlığı rüzgâr santralleri için 1 hafta ihale yapıyor. Devletin teşvik için verdiği alım garantisinden fiyatı en çok kıranlar kazanıyor

Enerji Bakanlığı rüzgâr enerjisi santrali (RES) kurmak isteyen yatırımcılar için ön lisans ihalesi yapıyor. Bir hafta sürecek yarışmalarla ülkenin 32 bölgesinde 5 milyar TL olarak tahmin edilen rüzgâr santrali için ön lisans dağıtılacak.

İhale (yarışma) yatırımcının satacağı elektrik fiyatı konusunda... En ucuz fiyatla elektrik satmayı kabul edenler yarışı kazanıyor.

Yatırımcıların RES’lere ilgisi giderek artıyor. 2014 yılında 803 MW’lık RES yatırımı yapılmıştı. 2015’te kapasiteye 956 MW, 2016 yılında 1.387 MW eklendi.

Elektrik enerjisinde kasım ayı itibarıyla kurulu güç 83.135 MW. Bunun yüzde 7.8’i, 6.450 MW’lık kısmı Rüzgâr Enerjisi Santralleri.

Yine kasım itibariyle elektrik üretiminde RES’lerin payı yüzde 6.2. (Kaynak: EMO Enerji İstatistikleri)

Rüzgâr alan yere...

Yıl sonu yaklaşırken, çalışanlar gelecek yıl ücretlerinin ne olacağını, işverenler işçilik maliyetlerinin nasıl artacağını merak ederler.

Her sektörde, her iş yerinde çalışanların brüt ücreti ile işverene maliyetleri farklıdır.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun belirlemelerine göre, 2016 yılında işverenlere ortalama işgücü maiyeti 3.991 TL oldu. Çalışanların ise aylık ortalama brüt ücreti (vergi ve sosyal güvenlik kesintisi öncesi) 3.106 TL idi.

Bu rakamları değerlendirirken, 2016 yılında brüt asgari ücretin 1.647 TL, net asgari ücretin 1.300 TL, asgari ücretlinin işverene maliyetinin 1.938 TL olduğunu hatırlatmakta yarar var.

Asgari ücret çalışanların en düşük ücreti, işveren için en düşük işgücü maliyetidir. Her iş kolunda, her iş yerinde aylık brüt ücretler ve aylık ortalama işgücü maliyetleri farklıdır.

Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre, 2016 yılı sonunda 1 milyon 740 işyerinde zorunlu sigortalı olarak çalışanların sayıları 13 milyon 775 bin.

On veya daha fazla işçi çalıştıran işyeri sayısı 237 bin. On veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan sayısı 9 milyon 746 bin idi.

Ücret önemli

›› Şeker piyasasını düzenleyen Şeker Kurumu ve alkollü içki ile tütünü düzenleyen TAPDK kapatıldı, görevi bakanlıklara eklendi

›› Özel bilgi gerektiren görev ve sorumluluk, şeker, tütün ve alkollü içki piyasalarında uzun bir geçiş dönemini gerektirebilir

Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında hazırlanan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Şeker Kurumu ile Tütün Mamülleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) kapatıldı.

Şeker Kurumu’nun görev ve sorumlulukları Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na aktarıldı. Bakanlık, kotaların tespiti, denetim, iç fiyat, arz talep dengesi ve spekülatif etkileri dikkate alarak şeker ticaretine ilişkin kuralları belirleyecek.

Kapatılan TAPDK’nın görev ve sorumlulukları ise Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı arasında bölüştürüldü.

Kanunlarla kurulmuş “Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluş” statüsünde 10 kamu kuruluşumuz vardı. Bunlar; Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Rekabet Kurumu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Şeker Kurumu, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK),

2018 yılına girerken herkesin kendine göre bir bekleyişi var. Ekonomi konularındaki bekleyişler “dolar fiyatına” bağlanmış durumda...

Bu nedenle herkes, “2018 yılında dolar fiyatının ne olacağını, daha doğrusu ne olabileceğini” merak ediyor.

Yaşadığımız dönemde gördük ki, dolar fiyatındaki değişim, enflasyonun da, faiz oranlarının da, yatırım kararların da, tüketim hesaplarının da yönünü belirliyor.

- Bugüne kadar dolar fiyatının nasıl değiştiğine bakarak,

- 2018 yılında dolar fiyatının oluşumunu etkileyebilecek gelişmeleri sıralayarak,

2018 yılında dolar fiyatının ne olabileceği konusunda “kaba” tahminler yapılabilir.

Başlıca göstergelerin 2009 yılından bu yana, aralık ayının son günlerinde (yıl sonlarında) ne olduğu hatırlanırsa, bunlar gelecek hakkındaki bekleyişlere yön verebilir.

Geçmişe bir bakalım...

Tahir İle Zühre, Broadway türü bir ‘müzikal’ oluyor. Büyükelçilikten emekli yazar Şefik Onat’ın librettosuna dayalı olarak Eylem Pelit’in müziklerini hazırladığı 2.5 saatlik müzikalin 90 dakikalık tanıtım konserini, geçen hafta Zorlu PC Drama sahnesinde izleme şansına sahip oldum.

Tahir ile Zühre efsanesi Anadolu Selçuklu Devleti döneminden bu yana tekrarlanır. Sultanın kızıyla, vezirin oğlunun, dillere destan aşkları ne yazık ki, mutlu sonla bitmez. Sevdalılar ölümde biraraya gelirler.

Müzikalin genç bir kadrosu var. Ayça Varlıer, Barbaros Büyükakkan, Seyyal Taner, Renan Bilek, Can Bora Genç, Kenan Dağaşan, Zafer Erdaş sadece oyun yetenekleri ile değil sesleriyle de alkış topluyor. Baş kadın oyuncusu Ayça Varlıer’i ilk defa 2008’de, Vehbi Koç Ödülleri için düzenlenen törende dinlemiştim. ‘Yeni bir yıldız doğuyor’ başlığı ile beğenimi Milliyet’te yazıya dökmüştüm. Dokuz yıl öncenin ödül töreni Ayça Varlıer’in konseriyle başlamış, Varlıer’e piyanoda Aycan Teztel eşlik etmişti.

Eğitim çok önemli

Ayça Varlıer (1977) iktisatçı bir babanın (Oktay Varlıer) ve sanatçı bir annenin (Duygu Varlıer) kızı. Annesi Ankara Devlet Konservatuarı mezunu bir bale sanatçısı. Ayça Varlıer, ‘öğrenci