ŞİMDİ BOZA MEVİSİMİ
Geçen hafta Berfu Güven ile birlikte Vefa’ya gittik. Vefa Bozacısı’nda bardağı 3 TL’den taze boza içtik. Plastik şişede litresi 10 TL’den taze boza aldık. Vefa’ya gidildiğinde taze boza içiliyor. Taze boza günlük boza. Mayalı boza. Mayalı boza iki üç günde fışlıyor. O nedenle taze içilmesi gerekiyor. Marketlerde şişe içinde satılan bozalar mayasız boza olduğu için, kendiliğinden mayalanıyor, 12-14 gün raf ömürleri var.
Vefa bozasını ünlendiren Hacı Sadık 1870 yılında Arnavutluk Prizren’den İstanbul’a gelmiş. Darıdan ürettiği sarı renkli, koyu, taze bozayı satarak ünlenmiş. 1876 yılında Vefa’da bir bozacı dükkânı açmış.
Dördüncü kuşak bozacı Sadık Vefa’dan boza yapımını öğrendik. Boza, darı irmiği, su ve şekerden üretilen bir içecek.
Boza adının Farsçada “darı” anlamına gelen ‘buze’ kelimesinden geldiği söyleniyor. Buğdaydan, arpadan, mısırdan da boza yapılıyor ama en iyi boza darı bozası.
Darı bozası makbul
Darı çok ufak, yuvarlak bir tohum. Tahıl olarak kabul ediliyor. Lif, magnezyum ve potasyum bakımından zengin. Kalp dostu ve tansiyon düşürücü olduğu söyleniyor.
Asya ve Afrika’da tropikal bölgelerde doğal olarak yetişiyor. Bizde kuş besleyenler, kuş yemi olarak kullanıyor. Urfa, Diyarbakır, Zonguldak, Muğla, Siirt, Aydın, Hatay, Bitlis ve Adıyaman’da yetiştiriliyor.
Kilosu şimdilerde 2.50-3.50 TL arasında.
İstanbul’da ve Anadolu’nun belli yörelerinde salep ve boza kış içeceği olarak ilgi görüyor. Hem salep, hem boza şifa niyetine içiliyor. Birçok hastalığa iyi geldiği söyleniyor.
Boza sadece “kış içeceği” değil. Serinletici bir içecek olduğundan yazın da tüketilebiliyor.
Bozanın anavatanının Orta Asya olduğu söyleniyor.
Bozayı Osmanlı döneminde bu topraklara Balkan göçmenleri getirmiş.
Şifalı içecek
Balkan ülkelerinde boza yaz aylarında içildiğinden kış aylarında işsiz kalan bozacılar İstanbul’a ve Anadolu’ya gelerek boza satar, yaz aylarında ülkelerine dönerlermiş. Bu nedenle bizde boza kış içeceği olarak kabul edilir olmuş.
Sadık Vefa’nın anlattığına göre boza şifalı bir içecek.
A vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, C vitamini ve E vitamini açısından zengin. Bağırsak florasını, mide bezlerinin faaliyetini düzenliyor. Mayalı yapısı sayesinde özellikle yeni doğum yapmış ve emziren annelere süt sağlıyor. Vücutta kanserojen maddelerin oluşumunu önlüyor. Mayalanma esnasında oluşan laktik asit hazmı kolaylaştırıyor. Sinir yatıştırıcı etkileri var. Enfeksiyonlara karşı vücutta direnci artırıyor. Vücuttaki yararlı bakterilerin oluşumuna destek veriyor. İçerdiği B vitaminiyle enerjiyi artırıyor.
Bu kadar övgüden sonra, boza içmemek olur mu?
