Güngör Uras

Düsseldorf

Avrupa’da her ülkede, her ülkenin de birçok kentinde Avrupa’ya yerleşmiş Türk işadamlarının kurdukları dernekler var. Bunların çoğu da Almanya’da.

Merkezi Düsseldorf’ta bulunan ATİAD (Avrupa Türk İşadamları ve Sanayicileri Derneği), Avrupa’daki Türk girişimciliğinin gelişmesi ve Türk işadamlarının Avrupa’daki rekabet gücünün artırılması için çalışıyor.

“Türk-Alman Ekonomi Günleri” düzenleyerek, Türk ve Alman girişimcileri bir araya getiriyor. Yeni girişimlerin ve işbirliklerinin geliştirilmesine destek veriyor.

Yarın Düsseldorf’ta bu toplantıların 5’incisi yapılacak. (Bu toplantıya konuşmacı olarak katılacağım).

Avrupa’da yaşayan Türklerin sayılarının şimdilerde 5.5 milyona yaklaştığı tahmin ediliyor. Bunların çoğu da Almanya’da yaşıyor. Almanya’da yaşayan Türklerde işsizlik oranı yüzde 30 ve Türklerin yüzde 44’ünün Alman ölçülerine göre fakirlik sınırının altında olduğu söyleniyor ama buna karşılık girişimci olarak Alman ekonomisine aktif katkıda bulunanların sayıları da giderek artıyor.

AB ülkelerine Türkiye üzerinden izinsiz girenlerin Türkiye’ye iadelerini hedef alan “Geri Kabul Anlaşması” Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında 16 Aralık 2013 tarihinde Ankara’da imzalandı. TBMM Genel Kurulu’nda 25.06.2014 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazete’de yayımlandı.

Bu anlaşmaya göre:

- AB ülkelerine girme ve oturma hakkı olmayan TC vatandaşları, herhangi bir işleme gerek olmadan Türkiye’ye iade edilecekler.

- Vize ve oturma izni olmadan Türkiye üzerinden AB ülkelerine giriş yapacak Üçüncü Dünya Ülkesi vatandaşları ile vatansızlar, herhangi bir işleme tabi olmadan Türkiye’ye iade edilecekler.

Anlaşmaya göre, TC vatandaşları için geri kabul yükümlüğümüz hemen yürürlüğe girdi. Ancak Üçüncü Dünya Ülkesi vatandaşları ve vatansızlar için anlaşma 3 yıl sonra yürürlüğe girecek.

Bu anlaşma Suriyeli sığınmacıların Türkiye üzerinden AB ülkelerine giriş yapmaya başlamadan imzalanmıştı. Suriyeli sığınmacılar akını karşısında, bizden istenen bu 3 yıllık geçiş süresinden vazgeçilmesi. Türkiye üzerinden AB ülkelerine giriş yapanların tamamının hiçbir işleme tabi olmadan Türkiye’ye gönderilmeye hemen başlanması.

Ödüller neler?

Buna karşılık, Türkiye’ye verilecek “ödünl

Kısa ve uzun vadeli borcumuz bize göre büyük, başka ülkelerle kıyaslanırsa endişe verecek büyüklükte değil.

Toplam döviz borcumuz 405 milyar dolar dolayında. Milli gelirimizin yüzde 50’si kadar. AB kriterine göre üst sınır yüzde 60. Ama şimdilerde AB ülkelerinin (28 ülke) dış borçları milli gelirinin yüzde 86.8 oranına ulaştı.

Biz uzun süre büyük cari açık verdik. Cari açığın büyük kısmını dövizle borçlanarak kapattık. Faizin ucuz olması nedeniyle özel sektör bolca döviz kredisi kullandı. Bankalarımız dışarıdan döviz kredisi bularak içeride TL ve döviz kredisi dağıttı. Bütün bunlara rağmen borcumuzun milli gelire oranı başka ülkelere göre düşük.

Şimdilerde (1) Dünyada para hareketleri yön değiştirdi. (2) Türkiye’nin dış piyasalardaki imajı zarar gördü. (3) Dolar fiyatı arttı. (4) İhracatta duraklama var.

Bu borcu döndürürüz

Değişen şartlar genelde kamuoyunda kuşku yarattı. Acaba biz bu borcu ödeyebilir miyiz?

Yazının sonunda yapacağım değerlemeyi başta yapayım. Kısa vadelisini ve uzun vadelisini de öderiz. Yenilerken biraz faiz pahalanır, biraz vade uzar. Ama borç ödemelerini aksatmayız.

Bugün, Birleşmiş Milletler üyesi ülkelerde “İkinci Dünya İstatistik Günü” kutlanıyor.

Hedef, “Daha iyi veri - daha iyi yaşam.” TÜİK Başkanı Birol Aydemir diyor ki:

“Günümüzde bilgi, bilim ve teknoloji en önemli güç haline geldi. Bilgiye ulaşma ve onu en doğru ve etkili şekilde kullanma yarışı başladı. Doğru zamanlı ve güvenilir veriye olan ihtiyaç arttı. Bu doğrultuda istatistikler büyük önem kazandı.”

Şimdilerde TÜİK, merkez teşkilatında ve 26 bölge biriminde, çalışan yaklaşık 3.800 personeli ile sosyal hayat ve ekonomideki gelişmeleri 93 farklı konuda 348 adet haber bülteni yayınlayarak düzenli olarak izliyor, bulgularını düzenli olarak yayınlıyor.

TÜİK ana bilgi kaynağı

Fiyatlar her ay ne kadar artıyor, iş arayanların, iş bulabilenlerin, işsizlerin sayıları nasıl değişiyor, ekonomi ne kadar büyüyor, insanlarımız nereden nereye göç ediyor gibi konulardaki değişimi TÜİK verilerinden izliyoruz.

TÜİK, istatistik çalışmalarını Avrupa Komisyonu İstatistik Programı kapsamında, uluslararası istatistik derleme ilke ve ölçülerine uygun olarak yürütüyor. Açık anlatımıyla TÜİK’in açıkladığı büyüklükler başka ülkelerdekilerle aynı çizgide. TÜİK ülkedeki sosyal ve ekonomik hareketin izlenmesine

GAZİANTEP

GAZİANTEP

Gaziantep’de çarşı - pazar gezdim. Yatırım, üretim, piyasa ne durumda, sordum soruşturdum. Gaziantep ekonomik ve sosyal bakımdan önemli bir ilimiz. Türkiye’nin toplam üretiminde ve ihracatında payı yüzde 5 dolayında.

Türkiye’deki sığınmacıların 350 - 400 bini Gaziantep’de yaşıyor. Şehirdeki 10 kişiden 3’ü sığınmacı. Yazının başında, durumu özetleyeyim:

- Gaziantep’de ekonomik faaliyet (üretim ve yatırım) devam ediyor.

- Güncel sorun, bankaların hatır senetleri ile Doğu’daki işadamlarının senetlerini kabul etmemeleri. Bu nedenle Doğu’daki işadamları aracılığıyla Irak ve Suriye’ye ihracatın aksamaya başlaması.

- Çünkü Irak ve Suriye’deki karışıklıklara rağmen bu iki ülkeye ihracat devam ediyor. Çünkü bu ülkelerde üretim durmuş durumda. Ama halkın gıdaya, giyime ihtiyacı var.

- Sığınmacılar şu veya bu şekilde yerleşik düzene geçmiş. Sığınmacılar yüzünden önce ucuz ev kiraları atmış. Bunun rüzgârında tüm ev kiralarında yükselme var.

Adana’da kapalı havuzlarda 2006 yılından bu yana beslenen Mersin balıklarından siyah havyar üretimi başladı.

Mersin balığı, dünyada koruma altındaki en ilkel deniz canlılarından biri. Hazar Denizi’nde doğal olarak bulunuyor. Şimdilerde koruma altında olduğu için, deniz avı yasak. Kapalı havuzlarda özel olarak yetiştiriliyor.

2006 yılında Adana’nın Ağzıkaraca Köyü’nde 12 milyon dolarlık yatırımla yıllık 50 ton balık eti, 12.5 ton havyar üretecek bir Mersin balığı çiftliği kuruldu.

Balıklar kapalı alandaki havuzlarda yetiştiriliyor. İlk üretim, Almanya’dan ithal edilen döllenmiş yumurtalarla başladı. İki yıldır anaçlar da Adana’da yetiştiriliyor.

Havyar üretiliyor

Mersin balığı 4 yılda cinsel olgunluğa erişen bir balık. Cinsel olgunluğa erişen balıklardan erkek olanları et balığı olarak değerlendiriliyor. Dişiler havyar üretiyor.

Dünyanın en pahalı ve lüks gıda ürünü olan havyar, dişi balıkların yumurtası. Havyar için balık 6-7 yaşına kadar besleniyor. Genelde havyar balıklardan sağılarak alınıyor. Balık kesilmiyor. Sağılan dişi balık bir süre dinlendirildikten sonra tekrar havuzdaki balıklara katılıyor. Belli süre sonra tekrar sağıma hazır hale geliyor.

Temmuz ayına ait istihdam göstergelerinin en olumsuz yanı, sanayide çalışanların sayısının bir önceki aya, haziran ayına göre 44 bin azalması, 5 milyon 380 binden 5 milyon 336 bine düşmesidir.

Bu gösterge ekonominin durgunluk nedeniyle istihdam gücünü kaybetmeye başlaması ile ilgili bir uyarıdır.

Temmuz ayında sanayi kesimindeki bu olumsuz gelişmeye karşın, ekonomimizin istihdam imkanı yaratmaya devam etmesi önemlidir.

Ekonominin bu istihdam yaratma gücü ve özelliği olmasa işsizlik oranları çok yukarılara çıkardı.

Çünkü bizim temel sorunumuz nüfus artışı. Ve de her yıl, her ay artan nüfustan daha çok kadın ve erkeğin iş bulduklarında, çalışmaya hazır hale gelmeleri.

Ağustos ayında cari açık 163 milyon dolara geriledi. Ayda 3 milyar dolarlık cari açığın olağan sayıldığı bir dönemde cari açıktaki bu aşırı gerileme önemlidir.

İthalat harcamaları gibi olağan döviz giderleri ile ihracat ve turizm gelirleri gibi olağan döviz gelirleri arasında açık varsa, buna cari açık (döviz açığı) deniliyor.

Merkez Bankası (TCMB) her ay cari açığın ne kadar olduğunu belirliyor, açıklıyor.

Aylık cari açık, döviz açığı 5-6 milyar dolarlara ulaşınca ekonomide frene basıldı.

İç talep sınırlandırılınca ithalat gerilemeye başladı.

Sonuç olarak, cari açık ayda 3 milyar dolarlara geriledi.

Bu açık rakamına alışılmışken ağustos ayında açık birden 163 milyon dolar olarak açıklandı.