Cem Kılıç

Türkiye’deki mevsimlik işçi kazalarına dün acı bir örnek daha eklendi. Bunların önüne geçmek için İsveç modeli uygulanabilir.

Böğürtlen toplamak için İsveç’e giden işçiler, bir sendikaya üye yapılarak ücret ve çalışma koşullarını belirleyen toplu sözleşmeye imza atıyor

Türkiye’de her yıl tarımsal üretim için belirli dönemlerde ‘iç göç’ trafiği yaşanıyor. Çukurova’da pamukla başlayan, Karadeniz’de çay ve fındıkla devam eden, Ege’de zeytinle sona eren mevsimlik işçilik dönemlerinde ne yazık ki pek çok iş kazası yaşanıyor.
Bu kazaların önemli bir bölümü karayollarında gerçekleşiyor. Mevsimlik işçileri taşıyan araçların kaza yapması sonucu pek çok işçinin ve bu işçilerin ailelerinin hayatları kararıyor. En son dün Manisa’da yaşanan kaza sonucu asma yaprağı toplamak için tarlaya gitmekte olan 15 tarım işçisi hayatını kaybetti.
Özellikle yaz aylarında, hasat dönemlerinde, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesinden Karadeniz, Ege ve Akdeniz’e aile boyu göçler yaşanıyor. Amaç, fındık, zeytin, narenciye toplamak ve kışın rahat yaşayabilmek.
Ancak mevsimlik işçilerin çalışma koşullarının çok kötü olduğunu görüyoruz. Göç ettikleri illerde tarlalara ulaşımda traktör römorkları,

Ramazan ayı yaz aylarına denk geldiğinden çalışanlar için oruç tutmak zorlaşıyor. Böyle olunca da, işten bir saat bile olsa erken çıkabilmek ve iftara yetişebilmek gibi konular pek çok çalışan için oldukça önemli hale geliyor. Bununla birlikte, Ramazan’da oruç tutan çalışanları için işveren, işyerinde yemek çıkarmıyor ya da yemek masrafına katlanmıyor. Peki, “oruç tutan çalışanların yemek yardımı açısından maddi bir kaybı söz konusu oluyor mu?”, “işveren, oruç tutan çalışanlarına iftar yemeği verecek olursa, bu yemek vergiden muaf tutulur mu?” veya “ramazan kolisi kıdem tazminatına dahil midir?”

Erken paydos edilir mi?

İş Kanunu ile belirlenmiş ara dinlenmeleri çalışma süresine göre değişmektedir. Buna göre, günlük çalışma süresi 4 saat veya daha kısa olan işçilere 15 dakika, 4 saatten fazla 7,5 saatten düşük olan işçilere 30 dakika, 7.5 saatten fazla olan işçilere ise 60 dakika ara dinlenmesi verilmesi gerekir. Burada amaç, işin yürütülmesi sırasında işçilerin dinlenmeleri ve bu süre içerisinde yemek yeme, çay ve/veya sigara içme gibi ihtiyaçların giderilmesidir. Konuya ilişkin Yargıtay kararlarının, işe ara dinlenmesi kadar geç başlanması veya aynı süreyle işin erken bırakılması

SORU: Babam geçen yıl çalıştığı şantiyede iş arkadaşlarından birisi tarafından öldürüldü. Askerde olduğum için ölüm nedenini sonradan öğrendim. Kavganın erken paydos nedeniyle çıktığını söylediler. 22 yaşındayım, şehir dışında üniversite okumaya başladım. Annem çalışmıyor, ne gibi yardımlar alabilirim?
CEVAP: Babanızın başına gelen olay işyerinde gerçekleştiği için sosyal güvenlik hukuku açısından iş kazası sayılmaktadır. Bunun sonucu olarak tarafınıza sigorta yardımları yapılacaktır. Bu yardımlardan ilki cenaze ödeneği olup 2015 yılı için bu tutar 449 TL’dir. İş kazası sonucu ölümlerde herhangi bir ek şart aranmadan bu para verilmektedir. İkinci yardım olaraksa tarafınıza ölüm geliri bağlanacaktır. Ölüm geliri babanızın yıllık kazancının yüzde 70’i üzerinden hesaplanacak anneniz evlenmediği sürece kendisine hesaplanan gelirin yüzde 50’si, size ise hesaplanan gelirin %25’i bağlanacaktır. Erkek olmanız nedeniyle üniversitede okuduğunuz için 25 yaşınıza kadar çalışmamanız şartıyla bu gelir ödenecektir. Annenizin tekrar evlenmesi halinde sizin yüzde 25’lik oranınız yüzde 50’ye çıkacaktır.

İşverene tazminat davası
Babanızın en az beş yıldan beri sigortalı olması ve en az 900

Yunanistan krizi o kadar derinleşti ki, tüm dünya gözlerini Komşu’ya çevirdi. Akıllarda tek soru var: Şimdi ne olacak?
Yunanistan’da borçlu ve alacaklılar için en fazla gündem yaratan konu ise emekli maaşları... Haksız da sayılmazlar. Yunanistan AB üyesi ülkeler arasında, bütçesinden emekli maaşlarına en yüksek payı ayıran ülke durumunda. Yunanistan’ın ekonomik krizin başlangıcından bu yana emekli maaşları konusundaki cömert tavrını pek değiştirdiği söylenemez.
Üstelik hala finansal olarak bu yapıyı sürdürebilecek bir kaynağı da ortaya koyabilmiş değil. Emekli aylıklarınnda bir geri adımın toplumsal infial yaratacak olması konunun hassasiyetini artırıyor.

Tehlikenin farkındaydı
Aslında Yunan hükümeti de emekli aylıklarına ayrılan paranın fazla olduğunun farkına varmış durumda. İlk adım 2010’da 2050 yılı itibarıyla emekli aylıklarının bütçe içindeki payının yüzde 25 düzeyine çıkarılmasının iptal edilmesi; ikinci adım ise 2013’de emeklilik yaşının 67’ye çıkarılması şeklinde atılmıştı. Emeklilere yılda 2 kez verilen prim de iptal edilmişti.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) en son yayımlanan raporu, küresel düzeyde en az 21 milyon işçinin zorla çalıştırıldığını ortaya koydu. Üstelik, bu çalışma biçiminin gizli olması sebebiyle gerçek rakamların çok daha yüksek olabileceği belirtiliyor.
ILO’nun zorla çalıştırmanın boyutlarını gözler önüne seren raporuna göre, zorla çalıştırılma yoluyla elde edilen yasa dışı kazanç yılda 150 milyar dolara ulaşıyor.
Zorla çalıştırmanın başta borç esareti (borçların para ile değil de doğrudan işçilik ile ödenmesi) ve insan ticareti olmak üzere pek çok farklı biçimi söz konusu.
ILO raporuna göre şu noktalar öne çıkıyor.
- Günümüzde 11.4 milyonu kadın, 9.5 milyonu erkek olmak üzere neredeyse 21 milyon kişi zorla çalıştırmanın kurbanı.
- 19 milyon kişi, özel kişiler veya işletmeler tarafından istismar ediliyor.

Dünya Bankası’nın son yayımlanan raporuna göre, azalan doğurganlık oranlarının etkisi altındaki demografik eğilim nedeniyle Avrupa ve Orta Asya toplumları yaşlanıyor. Buna karşılık, artan yaşam beklentisi sebebiyle bireyler daha uzun süre yaşıyor.
Raporda esas olarak yaşlanan nüfusun getirdiği zorluklar değerlendiriliyor. Ancak aynı zamanda Avrupa ve Orta Asya Bölgesi toplumları açısından yaklaşan yaşlanmanın “altın çağa” dönüşmesi için olası fırsatlara da yer veriliyor.
Rapordaki temel mesaj, sağlık, eğitim ve işgücü piyasaları gibi alanlarda cesur politika eylemleri tarafından desteklenen bireysel uyumun, daha aktif, sağlıklı ve üretken toplumların oluşmasına yardımcı olabileceği şeklinde.

Ortalama yaş: 37
Dünya Bankası’nın, yeni raporu için seçtiği başlıkla Yunan mitolojisinde insanların uzun süre (çok ileri yaşlara kadar) sağlıklı, aktif ve refah içinde yaşadıkları barış ve istikrarın hüküm sürdüğü pastoral dönemi tanımlayan “altın çağa” atıfta bulunduğu görülüyor.
Söz konusu efsane, Dünya Bankası raporunda daha uzun yaşayan ve istikrarlı nüfus yapısına sahip bir dünya tablosuyla karşı karşıya olduğumuz gerçeği üzerinden günümüze uyarlanmış. Buna karşılık,

İş Kanununda ücretin ödenmemesine ilişkin birçok yaptırım düzenlenmiştir. Ücretin ödenmemesine ilişkin böyle bir durumla karşılaştığınızda bu yaptırımların uygulanmasını sağlayarak işvereninizi ücretinizi ödemeye zorlamanız gerekmektedir. Bahsedilen yaptırımlar hafiften başlayıp ağıra doğru gitmektedir. Her bir yaptırımın kendi şartlarına uymaya dikkat etmeniz gerekmektedir. Yaşamın olağan akışına göre ilk yapmanız gereken işvereninizi ücretinizin ödenmediği konusunda bilgilendirmek ve ücretinizi talep etmektir. Talebinizi noter aracılığıyla yapıp talebinizde hangi ücretinizin ne kadar süredir ödenmediğini belirtmeniz ileride bu ücretinize faiz talep edebilmenizi sağlayacaktır. Ücretinize mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanacaktır. Bu oran 2014 yılı için yıllık yüzde 12.5’dir.
Ücretiniz 20 günün sonunda halen ödenmediyse başvurabileceğiniz diğer bir yol çalışmaktan kaçınma hakkınızı kullanmanızdır. Eğer işvereniniz ücretinizi zorlayıcı bir neden olmadan (örneğin deprem) 20 gün boyunca ödemezse 20. günün sonunda işyerindeki çalışmanızı bırakabilirsiniz. İş sözleşmenizi sona erdirmiş durumuna düşmemeniz için işyerinize zamanında gidip çalışma yerinizde bulunup

Türkiye’de yaklaşık 1.5 milyon taşeron çalışanı var. Bunların yarısından fazlası kamu işyerlerinde. Son çıkan yasayla kamuda çalışan taşeron işçilerin kıdem tazminatı, yıllık izin hakkı gibi konularda önemli kazanımlar oldu. Artık kamuda taşeron işçisi olarak çalışıp, kıdemini, iznini almayan işçi kalmayacak. Diğer yandan, yardımcı iş yapması gerekirken asıl işte çalıştırılan kamu işçilerine de kadro yolu açıldı. Bir kısım kamu taşeron işçisi kadrosunu daha yeni elde etti. Ancak kadroya kavuşanlar toplam kamu çalışanlarının en fazla yüzde 1’i kadar. Şu sıralar bütün kamu taşeron işçileri “bize de bu kadrolar verilecek mi ?” diye endişeyle beklemekte.

Çıkan yasaya göre, Bakanlar Kurulu kamudaki asıl iş-yardımcı işlerin listesini belirleyecek. Yasa sonrasında çıkan yönetmeliğe göre yardımcı işlerin listesi hazırlanacak. Kamu kurumları bu listede yer almayan işlerde artık taşeron işçisi çalıştıramayacaklar. Eğer çalıştırırlarsa ilgili kamu yöneticisi hakkında hem idari işlem yapılacak hem de o kuruma idari para cezası kesilecek. Yeni dönemde Maliye Bakanlığı kamu kurumlarına vize vermediği takdirde taşeron işçi kullanımı da olmayacak.

Çalışmalar başladı

Maliye Bakanlığı kamuda hangi