Çocuklarınızın mutlu yetişkinler olması için yapabileceğiniz şeyler
Birçok anne baba bilinçli ebeveynler olmak için çaba gösteriyor. Bu farkındalık ve çaba gösterme hali benim geleceğe daha umutla bakmama yardımcı oluyor. Yetişkinlerin dünyayı değerlendirme şekli ve yaşadığı, tekrarlayan sorunların önemli bir kısmı çocukluk çağındaki deneyimler neticesinde gelişiyor. Bugüne kadar karşılaştığım mutlu ve anlamlı bir yaşamı olan yetişkinlere çocukluklarını sorduğumda birbirine benzeyen cevaplar aldım. Çocukların büyüdüklerinde anlamlı ve mutlu bir yaşama sahip olması için ebeveynlerin yapabileceği bazı şeyleri bu cevaplardan yola çıkarak paylaşmak istiyorum.
İlk olarak, takdir ve eleştiri dengesinden bahsetmeliyim. Çoğu zaman anne babalar çocuklarındaki eksiklikleri görme eğilimindedir. Bunun neticesinde de çok fazla eleştiri ortaya çıkabilir. Eleştiriler çocuğun değiştirebileceği konulardaysa faydalı olabilir. Ancak değiştiremeyeceği konularda ve kişilik üzerineyse özgüven yaralanmalarına sebep olacaktır. Eleştiriler yapıcı olsa bile her zaman takdir ve teşekkürle dengelenmelidir. Aksi takdirde, haklı eleştiriler bile yıkıcı olabilir. Bir de tam tersi bir durum var; hiç eleştiri almayan çocuklar da kendilerini geliştirmek için neleri düzeltmesi gerektiğini bilmez, kendi sınırlarını keşfedemez.
Çok önemli olan bir konu da çocuğun kaldırabileceği kadar sorumlulukla yüklenmesidir. Eğer çocuğa hiç sorumluluk verilmezse, çocuk hayat sorunları karşısında becerilerini geliştiremez, mücadele kasları gelişmez. Eğer kaldırabileceğinden fazla yüklenirse, bu sefer de başarısızlık hissiyatı çıkabilir. Bazen de aşırı sorumlulukla yüklenen çocuklarda, eğer görevlerini yerine getirmezse anne babasının sevgisini kaybedebileceği korkusu çıkar, bu da ilerleyen yaşlarda mükemmeliyetçiliğe ve sonrasında mutsuzluğa sebep olabilir. Buradaki kıstas, çocuğun hali hazırda yapabileceğinden biraz daha fazlasını çocuğa yüklemek olacaktır. Kıyas noktası diğer çocuklar değil, çocuğun kendi geçmişi olmalıdır.
Öz güvenli çocuk yetiştirmek adına bazen çocuk gelişimi açısından önemli hatalar yapılabiliyor. Çocuk bir başarı göstermediği halde onu hep pohpohlamak, her zaman istediği şeyleri yapmak, almak, sınır koymamak ne yazık ki öz güvene değil narsisizme sebep olabiliyor. Narsisist insanlar dışarıdan mutlu ve etkileyici görünseler bile, içlerinden, kocaman, kapanmayan bir boşluk ve değersizlikle mücadele ediyorlar. Hem kendileri hem de çevreleri için hayatı zor hale getirebiliyorlar. Ben değil biz diyebilen çocuklar yetiştirmeliyiz. Çocuğun sağlıklı bir benlik algısı geliştirebilmesi için toplumun diğer üyelerine yardım etme becerisini geliştirmek çok önemlidir. İhtiyacı olan insanlara yardımcı olması için bazı görevler vermek, çevre ve hayvanlar konusunda yapabileceği şeyleri birlikte yapmak çocuğun bu dünyadaki yerini ve anlamlı yaşamı anlamasını kolaylaştıracaktır.
Çocuk yaşadığı olayların kendisi için ne anlam ifade etmesi gerektiğini, dünyanın nasıl bir yer olduğunu ailesinden öğrenir. Bu durumu bir bilgisayarı kodlamaya benzetebiliriz. Bilgisayarın kendi donanım özellikleri olmakla birlikte, o donanımın ne kadar etkili kullanıldığı içindeki yazılımla ilgilidir. Hayatta her zaman zorluklar olabileceği, insanın bazı şeyleri kontrol edebileceği, bazıları içinse elinden bir şey gelmeyeceği, mücadelenin önemli olduğu çocuğa ne kadar aktarılırsa, çocuk ilerleyen yaşlarda hayatın zorluklarına karşı daha esnek olacaktır. Ebeveyn olarak unutmamak lazım, şimdi yaptığımız davranışlar geleceğin yetişkinlerinin sağlıklı ya da sağlıksız bir ruh haline sahip olacağını belirleyen en önemli şeylerden biri. Kendine iyi davran, görüşmek üzere...