Ali Canip Olgunlu

Apollon akademiktir; aydın ve ölçülü gücü temsil eder. Işıktır; hem de mayıs ışığıdır Anadolu coğrafyasında

Işık ülkesi Likya (Fethiye bölgesi) tanrısı olan Apollon, ismiyle ve tüm nitelikleriyle buram buram Anadolu kokar. Gece tanrıçası Leto’nun oğlu Apollon, Antik Patara kenti doğumludur, kız kardeşi Artemis’tir. Apollon ideal estetiğin, Zeus’un kurduğu düzenin kültürel koruyucusudur. Bir anlamda yeni bir toplumsal düzeni ifade eder Apollon. Mitolojik anlatımlarda kendisinden önceki kaba güçlerle çatışmaya giren Apollon, insanoğlunun kültürleşme sürecinin mitsel anlatımıdır.

Üçüncü kuşak Olimpos tanrılarının lideri Zeus ile iktidarın yerden göğe taşınmasından sonra Apollon, hiyerarşik sistemin tanrı-insan ilişkisinin netleşmesinin de bir göstergedir. Doğanın düzensizliği, Apollon’un kültür ve sanat odaklı düzenine boyun eğer. Yani akıl ve bilgelik, önceki barbar yaşam biçimine galip gelir. Apollon akademiktir; aydın ve ölçülü gücü temsil eder. Işıktır;

İbadetlerin en güzel hali gizli tutulunca açığa çıkar. İnsanlardan gizlediğin oranda Yaradan’ın nezdinde aşikâr olur

İslam dininin en lezzetli ibadeti günün beş vakti kılınan namazdır. Keza namaz yüce Yaradan’ın kullarıyla konuşması, buluşmasıdır. Yaradan’ın kullarına farz kıldığı ibadetlerden bir diğeri ise oruçtur. Her yıl bir ay yerine getirilmesi farz olunan oruçla kullar, Yaradan’a diğer zamanlardan daha çok yaklaşma fırsatı bulur. Oruç, sahurdan iftara kadar aç kalmak değildir; bedensel değil ruhsal bir olgunlaşmayı sağlar. Oruç sayesinde beden dinlendirilir, ruh yükseltilir. Keza bedene bağlı olanlar ve ruhtan haberdar olamayanlar, ramazan ayı boyunca sadece aç kalırlar; iftar gelince de nefisleri onlara her türlü yiyeceğin yanı sıra ağır yükler getirir.

Yaradan’ın özgür kıldığı kulları, değil ramazan boyunca, her gün perhiz disiplininde yaşamalıdır. Bu dünyada açlık çekenlerin olduğunu bilirken, nasıl her öğün tıka basa yiyebilirsin? Keza bedenin istekleri seni sana bağlar; namaz, oruç ve

Büyük insanlar eserleriyle dal budak salarken, bir servi gibi sessizliklerini korur, çınarın serinliğini verirler

Halk bilimi araştırma ve incelemelerinin büyük çınarı Prof. Dr. İlhan Başgöz, beş gün önce, 13 Nisan 2021’de 100 yaşında aramızdan ayrılırken arkasında önemli eserler ve saygın bir isim bıraktı. Bir Türkolog olarak İlhan Başgöz için bu yazıyı ele almak son derece onur verici olmanın yanı sıra duyguyla yüklü. Mimar Sinan Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde eğitim alırken, hocalarım Orhan Şaik Gökyay ve Aydın Oy beyefendilerden adını duyduğumuz, ancak ders alma imkânı bulamadığımız İlhan hocaya geride bıraktığı eserlerinden dolayı şükranlarımızı sunarız, kendisine Yaradan’dan rahmet dileriz.

Türkoloji dünyası için önemli bir isim olan İlhan Başgöz, “Doğu Anadolu’da Folklor Derlemeleri”, “İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi”, “Karac’oğlan”, “Yunus Emre”, “Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk” gibi

Mısır veya hiçbir ülkenin medeniyet katmanı, Anadolu medeniyetleri kadar ne derin ne de yüksektir. Lakin biz bir türlü on bin yıllık bu muazzam kültürümüzle bağ kuramadık

Mısır’da geçtiğimiz günlerde Eski Eserler Müzesi’ndeki firavun mumyaları, başkent Kahire’nin caddelerinden kortejle Ulusal Mısır Medeniyetleri Müzesi’ne nakledildi. Tüm dünyanın hayran kaldığı bu programı, karmaşık duygularla izledim. Takdir etmenin yanı sıra kıskandım, keşke dediklerime bir yenisinin katılmasından üzüntü duydum. Biz Anadolulular neden onlarca kültür katmanından oluşan kadim geçmişimizin biriyle bile bu denli bağ kuramadık? Nihayetinde Mısır denilince akla sadece piramitler gelir; Anadolu gibi ne çeşitlilik ne zenginlik ne de tarihsel takvim bakımından öncelere gidebilir. Göbeklitepe’den başlayan Anadolu’nun ve dünyanın inanç, kültür ve tapınak tarihi, günümüze kadar birçok medeniyet katmanları oluşturur. Luvi, Hatti, Hurri, Hitit, Urartu, Frig, İonya, Likya, Karya, Helenistik Dönem,

Atatürk, Cumhuriyet Köyü Projesi’ni, feodal yapıyı çökertmek; milletin efendisi köylüyü kalkındırmak, özgürleştirmek için tasarlamıştı

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hem bilgi hem de sezgi gücünü askerî başarılarından gururla biliyoruz. Siyasi manevralarla kurduğu genç Cumhuriyet’e nefes aldırdığını biliyoruz. Birçok savaştan sonra ülkenin ekonomik koşullarının yetersizliğini gözlemleyerek iktisat kongreleriyle çözüm aradığını ve bulduğunu da biliyoruz. Kültür, sanat alanlarında birçok bilimsel kurum-kuruluş açtığını biliyoruz. Peki, mavi gözlü dev adam Atatürk’ün bir yerleşim planlamacısı olduğunu biliyor muydunuz? Cumhuriyet Köyü Projesi’ni 1937 yılında tasarlar ve Prof. Afet İnan başta olmak üzere birçok kişiyle bu proje üzerinde çalışır. Anadolu’nun yüzde 80’i o yıllarda köylerde yaşamaktadır. Tarım ve hayvancılık ekonominin iki ana kaynağıdır. Ancak feodal yapı nedeniyle alın terinin karşılığını alamayan

Toprak ana “Anadolu” kaidesi üstündeki anıtlardan biri de Kız Kulesi’dir. Bizans kaynaklarında adı Damalis Kulesi olarak geçer

Kadim Anadolu coğrafyasındaki, dinî, sivil, askeri ve ticari birçok anıtsal kuleden her birinin anlamı ve güzelliklerinin yanı sıra tüm bu kültürel mirasımızı asıl değerli kılan Anadolu topraklarında yükselmiş olmalarıdır. Eş deyişle Anadolu, üzerindeki anıtsal yapıların kaidesidir. Anıt ne kadar özel olursa olsun, onu taşıyan, sergileyen kaidedir.

Toprak ana “Anadolu” kaidesi üstündeki anıtlardan biri de Kız Kulesi’dir. Bizans kaynaklarında adı Damalis Kulesi olarak geçer. Atinalı Komutan Kharis’in karısı Damalis’in mezarının Salacak’ta bulunmasından dolayı bu bölgeye Damalis, I. Manuel Commenus tarafından 12. yüzyılda yaptırılan kuleye de Damalis Kulesi denilmiştir. İstanbul Boğazı’nı kontrol altına almak amacıyla yapılan kule, gerek Bizans gerekse Osmanlı dönemlerinde sayısız söylencelere konu olmuştur.

Atın terkisinde  kuledeki kız vardı

Kulenin isminin Kız Kulesi olarak anılmasına dair en

Doğu ile Batı’nın ilk savaşının yaşandığı Anadolu’da Apollon, doğal olarak doğduğu topraklarda savaşanların yanında yer alırÜnlü Anadolulu coğrafyacı Strabon’un çizdiği sınırlarda Likya, günümüzde Fethiye ve civarıdır. Likyalı denilince akla önce gurur, bağımsızlık ve kahramanlık gelir. Anadolu’nun bu gururlu halkı, komşu Pamfilya (Antalya bölgesi), Pisidya (Göller Bölgesi), Karya (Muğla) şehir ve bölge devletlerinden farklı bir dil konuşurdu. Batı Anadolu ve Akdeniz’in en Anadolulu halkı Likyalılardı. Halkının karakteri ve lisanının farklılığı, bir anlamda inançlarını da çeşitli ve zengin kılıyordu.

Likya, “Ana tanrıça” geleneğini koruyan bir bütünlük arz ederdi. Ana tanrıçanın adı, Likya bölgesinde “Leto” olarak bilinir. Civar bölgelerde olduğu gibi (Lidya, Karya, Pisidya, Galatya) Likya’da da Yunan dini inanışı etkisini gösterir. Tüm bu bölgelerin mitolojilerine bakıldığında, mitolojiyi oluşturan kahramanların tamamının Yunan kökenli olduğu görülür.

Doğu-Batı mücadelesi

Likya

Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşları’nda kahramanlıklarıyla parlayan mavi ışığı, Anadolu’yu hem emperyalistlerin işgalinden kurtardı hem de karanlık günlerden aydınlığa taşıdı.Çanakkale Savaşları’ndaki başarı, “Cumhuriyetimizin ön sözü” olarak değerlendirilebilir. Onca yenilgiden sonra Çanakkale’de kazanılan zafer, millete hem moral hem de Dünya Savaşı sonrasında, Millî Mücadele için güçlü bir motivasyon kaynağıdır.

1. Dünya Savaşı’nın en önemli cephelerinden birini Çanakkale’de açan İtilaf Devletleri, üç haftada İstanbul’a dayanacakları hayalini kurmaktadır. Osmanlı Devleti, İngiliz ve Fransızların yanında bu savaşa dâhil olamayınca, mecburen Almanların yanında savaşa katılır; aslında savaşa girmese dahi parçalanmaya maruz kalacağının farkındadır. İttihatçıların lideri Enver Paşa’nın fevri kararlarıyla savaşa giren Osmanlı, pek çok cephede savaşmak zorunda kalır. Savaşın uzamasına neden olacak cephe ise Çanakkale’dir. Dünya savaş tarihinin en kanlı,