Türkiye ABD'den teşekkür değil, hareket bekliyor
25.01.2024 - 06:55 | Son Güncellenme:
Türkiye, TBMM Genel Kurulu’nda İsveç’in NATO üyeliğine vize veren teklifin yasalaşmasının ardından ABD’den “takdir ve teşekkür” açıklamaları değil, müttefiklik ruhu ile bağdaşmayan eylem ve kararlar konusunda somut adımlar bekliyor.
AYDIN HASAN Ankara - Türkiye-ABD ilişkileri; Suriye’de iç savaşın başlamasının ardından 2013 yılından itibaren gerilim dönemine girdi. Bu gerilim, 2016’da FETÖ’nün darbe girişiminin ardından yükselerek devam etti. ABD’nin, müttefiklik ruhu ile bağdaşmayan ve Türkiye’nin çözüm için somut adımlar beklediği bazı karar ve tavırları şöyle:
TERÖR ÖRGÜTÜNÜ DONATTI: ABD, 2014 yılından itibaren başlattığı sevkiyatlar ile terör örgütü PKK’nın Suriye’nin kuzeyindeki kolu YPG güçlerine; 22 bin TIR ve 5 bin kargo uçağı dolusu silah, araç, teçhizat ve cephaneyi teslim etti.
TATBİKATTA HEDEF ALDILAR: 2017’de Norveç’teki NATO Tatbikatı’nda Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hedef alındı. Atatürk’ün fotoğrafı, kurgusal hasım ülkelerin liderleri arasında gösterildi. Kapalı devre haberleşme sisteminde de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ismi kullanılarak oluşturulan sahte bir adres üzerinden Türkiye’nin hasım ülkelerle iş birliği yaptığı yönünde izlenim yaratılmaya çalışıldı.
TOW FÜZESİYLE SALDIRI: Ocak 2019’da terör örgütü YPG/PKK, Suriye’de işgal ettiği Tel Rıfat bölgesinden ABD yapımı anti-tank TOW füzesiyle Özgür Suriye Ordusu’nun kontrolündeki bölgeye saldırı gerçekleştirdi.
PKK İLE TATBİKAT: ABD askerleri, 15-17 Ağustos 2023 tarihlerinde Kamışlı’da PKK/YPG’li teröristlerle ortak tatbikat yaptı. ABD Ordusu’nun, sık sık terör örgütüne askeri eğitim verdiği belirtildi.
156 MİLYON DOLAR: ABD Kongresi’nde kabul edilen 2024 savunma bütçesinde Irak ve Suriye’de DAEŞ’le mücadele fonuna 398 milyon dolar ayrıldı. Fondan Suriye’de terör örgütü YPG’nin de faydalanacağı tutar 156 milyon dolar.
HAVA SAVUNMA EĞİTİMİ: Kasım 2023’te ABD’li yetkililerin, YPG’ye kısa ve orta menzilli hava savunma sistemi eğitimi vermeye başladığı, SDG adı altında YPG’ye hava savunma sistemi silahları sağladığı iddia edildi.
ATİNA BÜYÜKELÇİSİ’NİN AÇIKLAMASI: ABD’nin Eski Atina Büyükelçisi Pyatt, 2021’in kasım ayında Yunanistan ve ABD’nin imzaladığı ABD-Yunanistan Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması’nın Yunanistan’ın güvenliğine katkı sağladığını savundu.
F-35 PROGRAMI: ABD, Türkiye’yi Rusya’dan S-400 savunma füzelerini satın aldığı gerekçesiyle 2019 yılında F-35 programından hukuki açıdan tartışmalı bir biçimde çıkardı. ABD, Çin ile rekabetten dolayı Hindistan’ın S-400’lerini ise görmezden geliyor. Türkiye’ye F-16 savaş uçağı ile modernizasyon kiti satışına da hâlâ izin vermeyen ABD, Hindistan’da ise F-16 Blok 70’in üst versiyonu niteliğindeki F-21’i üretmek için fabrika kuruluyor.
TAAHHÜTLER YERİNE GELMEDİ: Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’a 2018 yılında Ankara’da 76 sayfalık bir rapor sunuldu. Raporun ilk bölümünde 2016-2018 arasında yaşanan krizlerde (FETÖ, Halkbank vb.) Ankara’nın duruşu özetlendi. İkinci bölümde 43 üst düzey toplantıda ABD yönetiminin, Rakka operasyonunda kullanılan silahların PKK/PYD’den geri alınması gibi taahhütleri ve bunlara bağlı olarak yerine getirilmeyen sözleri sıralandı. Üçüncü bölümde terör örgütü PKK ile YPG arasındaki bağ ortaya kondu.
FETÖ SESSİZLİĞİ: Türkiye’nin ABD’ye FETÖ elebaşı Fetullah Gülen ve üst düzey örgüt mensupları için yaptığı talepler bugüne kadar karşılık bulamadı.
İsveç jeti seçenek olur mu
TBMM’nin İsveç’in NATO’ya katılım protokülüne ilişkin yasayı kabul etmesi; İsveç yapımı 4+ nesil savaş uçağı Saab JAS 39 jetinin, Türkiye’nin yeni nesil savaş uçağı alımında seçenekler arasına girip girmeyeceğini de gündeme getirdi.
İsveç, Türkiye’ye savunma sanayii alanında uyguladığı ambargoyu NATO’ya üyelik sürecinin başlaması sonrası Eylül 2022’de kaldırmıştı. İsveç savaş uçağı, yedi adet Meteor hava hava füzesi taşıma kapasitesine sahip. Bu özelliği ile F-16 savaş uçaklarının hava hava muharebebesinde oluşturduğu boşluğu kapatabiliyor. Ancak güvenlik kaynakları, İsveç jetinin tedariki konusunda bir çalışma ve girişimin olmadığını ifade etti.
Gözler ABD’de
İsveç’in NATO üyeliği ile ilgili teklifin Meclis’te kabul edilmesi ile ABD kanadında da F-16 dosyasında yeniden hareketlenme bekleniyor. Türkiye, 40 adet F-16 Viper uçağının tedariki ve 79 uçağın da modernizasyonu için Eylül 2021’de ABD’ye taleplerini iletmişti. Türkiye’ye satışın gerçekleşebilmesi için kongrenin onayı gerekiyor.
