Doz ziyanına 6’lı önlem

Gökhan Kam

Dünya genelinde Kovid-19’a karşı aşılama çalışmaları sürüyor. Şimdiye kadar 154 ülkede 848 milyondan fazla doz aşı uygulandı. ABD 198.3 milyon dozla ilk sırada yer alırken, Çin 179.2 milyon dozla ikinci sırada, Hindistan ise 117 milyon doz aşı ile üçüncü sırada yer aldı. Türkiye’de de tarihi aşılama kampanyası sürüyor. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye genelinde  şimdiye kadar 19 milyon 875 binden fazla kişi Kovid-19’a karşı aşılandı. Bu kişilerin 12 milyon 94 bin 111’e ilk doz, 7 milyon 781 bin 321’ne de ikinci doz aşı uygulandı.

‘Randevu alın’ çağrısı

Türkiye’de koronavirüsle mücadelede en etkili yöntem olan aşılamada öncelikli gruplara aşı yapılmaya devam ederken öncelikli grupta yer alan vatandaşlar, sağlık kuruluşlarından randevularını alarak tercih ettikleri aşıyı günün her saati iftar sonrası ve hafta sonu dahil yaptırabiliyor. Ancak buna rağmen aşıya ilginin azaldığına işaret eden Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Son iki günde, açılan aşı kapasitesinin çok az bir bölümüne randevu alındı. Sıranız gelmişse vakit geçirmeden aşı olun” çağrısını yaparken, İstanbul İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu da, “60-64 yaş grubunda halen yüzde 60’a bile ulaşamadık. İstanbul’da aşı randevu kapasitemizin sadece yüzde 20-30’u dolu” açıklamasını yaptı. Aşılamanın yapıldığı hastanelerde son durumu Milliyet olarak yerinde izledik.  

İftar sonrası randevu

İlk durağımız Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ydi. Kovid-19 aşısı yapılan bölümde sadece birkaç kişi sıra bekliyordu. Burada konuştuğumuz görevli doktor, “Az da olsa randevusuna gelmeyen oluyor. Sinovac aşısı randevusu olanlar gelmediği zaman aşıyı tekrar dolaba koyuyoruz. Biontech aşısının boşa gitmemesi için 6’lı gruplar halinde yapıyoruz. 6 kişilik grup oluştuktan sonra plaseboyu eritiyoruz ve uyguluyoruz. Eğer 6 kişiye tamamlanmadıysa gelenleri eve gönderiyoruz ve sonra arıyoruz. Özellikle ramazan ayında orucum bozulmasın diye insanlar daha çok iftar sonrasına randevu alıyor” bilgisini verdi. Ardından Üsküdar’daki Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne gittik. Burada da aşı odalarının bulunduğu bölümde 1-2 kişiden başka yoğunluk yoktu. Aşı yapan görevliler, “Hastalar genelde randevularına geliyorlar. Çok azda olsa gelmeyen oluyor. Randevu sayısı kadar aşı geliyor. Randevusuna gelmeyenlerin flakonları açılmıyor ve daha sonraki günlere kalıyor. Biontech aşını 6 ve altının katları kadar yapabiliyoruz. Örneğin 55 randevu var. 48 hastayı tamamladığımızda aşı flakomunu yeniden sulandırmıyoruz. Boşuna çöpe atılmasın diye bekliyoruz. Gelen olacak mı olmayacak mı diye. Sayı 6 kişiye ulaştığında sulandırıyoruz. Randevular ramazan nedeniyle iftar sonrasına alınıyor” dedi.

‘Zayi olmuyor’

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’ndeki aşı merkezi ise kapalıydı. Yetkililer, merkezin sabah 08.00 ile 16.00 saatleri arasında çalıştığını belirtti. Daha sonraki adresimiz Beyoğlu Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde de manzara aynıydı. Hastanenin aşı bölümünde aşı yaptıran sadece 1 kişi vardı. Konuştuğumuz görevli, ramazanın etkisi olduğunu belirterek, “Bugün 200 ile 250 arasında kişiye aşı yaptık. Randevusuna gelmeyen oluyor, ama bu sayı çok değil. 6’lı gruplar halinde alıyoruz. Biz de hiçbir aşı zayi olmuyor. Yoğunluk gününe göre değişiyor. Ramazan ayında olduğumuz için insanlar iftardan sonra gelmeyi tercih ediyor” şeklinde konuştu.

‘Oruç tutuyoruz’

İftardan sonra gezdiğimiz Üsküdar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi tek tük vatandaşlar aşı yaptırmaya gelirken, konuştuğumuz vatandaşlar aşıdan kaçmadıklarını, aşının önemli olduğunu belirterek, “Oruç tutuyoruz. Onun için bu saati tercih ettik” dedi. İftardan sonra gittiğimiz Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi kovid-19 aşı merkezinde yoğunluk vardı. Bir görevlinin Biontech aşısı için randevu alanlar için, ‘6’lı gruplar halinde alıyoruz. Eğer altıya tamamlanmazsa sizden yarın gelmenizi rica edeceğim’ duyurusu yaptığını gördük. Burada da konuşan vatandaşlar randevularını oruç tuttukları için iftardan sonraya aldıklarını belirtti.

Aşı randevusu nasıl alınır?

Hastaneden randevu oluşturmak isteyen vatandaşlar “mhrs.gov.tr” ve “enabiz.gov.tr” siteleri ile Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) ve e-Nabiz mobil uygulamaları üzerinden ya da Alo 182’yi arayarak randevularını oluşturabiliyor. Vatandaşlar, öncelikli grupta olup olmadığını, aralarında boşluk olacak şekilde “AŞI”, “T.C. kimlik numarası” ve “T.C. kimlik seri numarasının son 4 hanesi”ni yazarak 2023’e kısa mesaj (SMS) göndererek sorgulayabiliyor. Kişi, aşı yapılacak öncelikli grupta bulunuyorsa randevu işlemi için MHRS uygulamasına yönlendiriliyor. Uygulamayla seçilen sağlık kuruluşundan tarih, saat, aşı seçerek randevu alınabiliyor. Randevu bilgisi SMS ile kişinin telefonuna gönderiliyor.