Cinsiyet istihdamı eşitliğe aykırı mı?

Resmi Gazete’de yayımlanan Yüksek Mahkeme kararında, CHP’li Engin Altay, Levent Gök, Özgür Özel ve 122 milletvekili tarafından Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun bazı maddelerinin iptali istemiyle başvuruda bulunulduğu hatırlatıldı. Anayasa Mahkemesi, istihdam ve serbest meslek alanında zorunlu mesleki gerekliklerin varlığı halinde amaca uygun ve orantılı farklı muamele ile sadece belli bir cinsiyetin istihdamını zorunlu kılan hallerde ayrımcılık iddiasının öne sürülemeyeceğini düzenleyen Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu Kanunu hükümlerini anayasaya uygun bularak, iptal başvurusunu reddetti.
Yüksek Mahkeme, çalışma koşulları bakımından kişilerin yaşının, cinsiyetinin ve gücünün gözetilmesi ve küçükler, kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanların korunmasının devlete verilen yükümlülüğün gereği olduğu, ayrı hukuksal durumları nedeniyle farklı kuralların uygulanmasının Anayasa’daki eşitlik ilkesini zedelemeyeceğine karar verdi.
‘Aradaki makas kapandı’
Anayasa Makemesi üyesi Ali Osman Feyyaz Paksüt ise, bu karara muhalif kaldı. İdari bir kurum olan Türkiye İnsan Hakları Kurum bünyesindeki kurula ucu açık ve keyfi yorumlanabilecek bir takdir yetkisi verildiğini belirten Paksüt, “Bu durumun, yasanın amacına ve hukuk devletinin ‘belirlilik’ ve ‘öngörülebilirlik’ ilkelerine uyduğu söylenemez. Kuralın bu nedenle anayasanın 2. maddesine aykırı olduğu görüşündeyim” dedi. Paksüt, kanunda iptali istenen, “sadece belli bir cinsiyetin istihdamını zorunlu kılan durumlar” nedeniyle ayrımcılık iddiasının ileri sürülemeyecek diğer bir hal ve istisna olarak düzenlenen kuralın da Anayasa’ya aykırı olduğunu savundu. Paksüt, eski devirlerde geçerli kadın işi erkek-işi makasının günümüzde kapandığını savundu.

Erkekler hemşire hostes olabiliyor

Karara muhalif kalan AYM üyesi Paksüt, belli cinsiyetlere yakıştırılan işler arasındaki ayrımın, sadece kadınların, “erkek işlerini” yapmasıyla değil, erkeklerin de eskiden, “kadın işi” olarak, asla yapmayacağı düşünülen hemşirelik, çocuk bakıcılığı, uçuş hostesliği gibi işleri yapabilmeleri karşısında erkekler yönünden de giderek ortadan kalktığını söyledi.
‘Cinsiyet temelli yapılamaz’
Anayasada, “Kadınlar ve erkekler eşit hakları sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür” denildiğini, bu maksatla alınacak tedbirlerin de eşitlik ilkesine aykırı olamayacağını kaydeden Paksüt, “Kadınların çalıştırılması ile ilgili yasaklar ancak kadın emeğinin istismarının önlenmesi amacı çerçevesinde anlaşılabilir ve yorumlanabilir, ancak kadınların bazı işlerden cinsiyet temelinde yasaklanması için dayanak yapılamaz” ifadesini kullandı.