Şimdi Kitle Fonlama Zamanı!
Kitle fonlamadan bahsetmeden önce şunu söyleyim. Bu yazıyla beraber Milliyet’teki 200. yazımı yazmış oldum. Umarım girişim ekosistemini az da olsa pozitif yönde etkilemişimdir.
Birkaç yıldır en merakla beklenen düzenleme hisse bazlı kitle fonlaması düzenlenmesiydi. Yani oturduğunuz yerden birkaç klik ile sevdiğiniz bir startup’ın hissedarı olmak. Nisan ayı başında SPK, Vakıf Yatırım Menkul Değerler ve Global Kitle Fonlama Platformuna (fonbulucu.com) izin verdi ve geçtiğimiz günlerde de ilk startup (Promoseed Biyoteknoloji) fonlanmak üzere duyuruldu. Hatta ben bu yazıyı yazarken Promoseed Biyoteknoloji hedefini fazlasıyla tutturdu ve 186 girişimci tarafından 300.000 TL fonlandı.
Öncelikle yapıyı bilmeyenler için anlatayım. Kitlesel fonlama platformlarının kabul ettiği ve duyurduğu girişimler için başlangıcı, bitişi, hedeflenen yatırım miktarı belli olan bir kampanya düzenleniyor. Kampanya bittiğinde hedefine ulaşan girişimler yatırım almış oluyor. Bir startup’ın ne kadar fonlandığını da canlı olarak görebiliyorsunuz. Bu konuda fonbulucu.com Kurucu Ortak ve CEO’su Hakan Yıldız’a hem benim merak ettiğim hem de sizlerin sorabileceği sorularımı ilettim.
S. Ünsal: Kimler yatırım yapabiliyor ? Kısıtlamalar var mıdır?
Hakan Yıldız: 18 yaşından büyük herkes, 1 TL’den başlayan tutarlarda yatırım yapabili-yor. Yatırımcılar “Nitelikli” ve “Nitelikli Olmayan” diye ikiye ayrılıyor. Nitelikli olmayan yatırımcılar (ben de dahil halkın büyük çoğunluğu) 1 yıl içerisinde en fazla 20.000 TL yatırım yapabiliyor. Bir yıl içerisinde ne kadar yatırım yapma limitiniz kaldığını da e-Devlet şifreniz ile “e-YATIRIMCI (MKK)” sitesinden görebiliyorsunuz. Eğer 20.000 TL’den daha fazla yatırım yapmak istiyorsanız gelirinizi beyan ederek bu limiti aşmak da mümkün. Gelir beyanınızın %10’u kadar limit açılabiliyor. Nitelikli yatırımcılar ve şirketler için ise bir kısıtlama yok.
S. Ünsal: Nitelikli yatırımcı olmak istersem nereye başvuruyorum?
Hakan Yıldız: SPK’nın sitesindeki formu doldurup banka veya işlem yaptığınız aracı ku-ruma başvurmanız yeterli.
S. Ünsal : Yatırım yapmak kolay mı?
Hakan Yıldız: Platforma üye olduktan sonra e-Devlet üzerinden doğrulama yapılması gerekiyor. Bu işlem MKK entegrasyonumuz sayesinde son derece kolay. Sonrasında Yatırımcı Kayıt Formunu dolduruyor, kredi kartı veya banka transferi ile yatırım yapabili-yorsunuz. Kampanya hedefindeki para toplanırsa paranız yatırıma dönüşüyor. Eğer hedef tutturulamazsa tüm para bir kesinti olmadan iade ediliyor. Tüm bu işlemler plat-form ve Takasbank arasındaki entegrasyonla online olarak yapılıyor.
S. Ünsal: Yatırım yapıldığında “Cap Table”’da tüm yatırımcıların isimleri mi yazıyor?
Hakan Yıldız: Paylarınızı aldıktan ve finansal kapanışlar yapıldıktan sonra e-Devlet üzerinden izleyebiliyorsunuz. Bu paylar kaydi olarak tutuluyor, herhangi bir basılı hisse senedi verilmiyor. Ancak girişimci pay defterine işleyebilir. O zaman cap table’da görü-necektir elbette. A.Ş.’lerde 500 ortağı aşınca halka arz gerekiyordu, SPK denetimine tabi oluyordunuz. Fakat 2017 yılında çıkarılan bir yasa ile kitle fonlamaya katılan girişimler bundan muaf tutuldu. Dolayısıyla yatırımcı sayısı 10.000 de olabilir daha fazla da.
S. Ünsal: Yatırım yapanlar sonra çıkmak isterse ne oluyor?
Hakan Yıldız: Girişimci için 3 yıl boyunca çıkış yasağı var fakat orada da istisnalar var. Ortaklar kendi aralarında veya nitelikli bir yatırımcıya hisselerini satabiliyor. Yatırımcılar için ise hiçbir kısıtlama yok şu anda ikincil bir pazar yok. Şimdilik kendi imkanlarıyla satabilirler fakat yakın zamanda bu konuda da güzel gelişmeler olabilir.
S. Ünsal: Girişimciler için bir ön koşul var mı?
Hakan Yıldız: SPK’nın kriterleri ve kitle fonlama platformlarının kriterleri var. Teknoloji ve üretim yapan girişimler başvurabiliyor. Hizmet ve ticaret işiyle uğraşan girişimler şu an için kapsam dışı. Ticaret kısmı biraz gri alan. Kendi ürettiğiniz bir teknoloji söz konusu ise ve ürün satıyorsanız değerlendirmeye alınıyor fakat hazır bir platform üzerinden ürün satıyorsanız kapsam dışında kalıyorsunuz. Girişimlerin Türkiye’de yerleşik olması gerekirken bir şirket kurmuş olmak ta gerekmiyor.
S. Ünsal: Ne kadar para toplayabiliyorlar? Limit var mıdır?
Hakan Yıldız: Bu yıl itibariyle bir girişim 1 yıl içerisinde maksimum 10.911.000 TL toplayabiliyor. SPK her yıl ihraç sınırı denen bu limiti güncelliyor.
S. Ünsal: Girişimler için düzenli denetim raporu yazma zorunluluğu var mı?
Hakan Yıldız: 1 milyon TL’nin üzerinde para toplanan girişimler için 6 ayda bir ve 1 mi-lyonun altındakilerde fonun tamamının kullanıldığı an bağımsız denetim raporu hazır-lanması gerekiyor.
S. Ünsal: Melek yatırım almak yerine neden kitle fonlamaya katılsınlar?
Hakan Yıldız: Girişimci bize geldiğinde melek yatırımcılara da gelmiş oluyor. Kitle fonla-ma platformlarıyla melek yatırımcıların da işleri kolaylaşıyor. Çünkü melek yatırımcı için prosedür, imza, Noter, Ticaret Sicil ile uğraşmıyor. Tabi bu platformların en büyük farklarından biri bir melek yatırımcı 7 gün 24 saat yatırım yapabiliyor.
