Sakıp Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde (SSM) yepyeni bir sergi sanatseverlere buluştu: “Tanzimat’tan Cumhuriyete Ressam Hocaların Ressam Öğrencileri.” Kovid19 salgınının hız kestiği şu günlerde yeni bir serginin açılması normalleşme çalıştığımız şu günlerde ilaç gibi geldi açıkçası.
Sergide tamamı müzenin koleksiyonundan 115 eser sanatseverlerle bir araya geliyor. Hoca Ali Rıza, Halife Abdülmecid Efendi, Osman Hamdi Bey, Hüseyin Zekai Paşa, İvan Ayvazovski, Şevket Dağ, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, İbrahim Çallı, Nazmi Ziya Gürkan, Mihri (Müşfik) Hanım, Fausto Zonaro, Şeref Akdik ve daha nicesi sergide yer alıyor.
MÜSTAKİLLER GRUBU
Kronolojik bir yaklaşımla sanatseverlere sunulan sergide Tanzimat döneminde Paris’te özellikel Jean-Leon Geroome ve Gustave Boulanger gibi ressamların atölyelerine devam eden, Osman Hamdi Bey, Halil Paşa gibi isimlerin yer aldığı bölümler başlıyor. Zira bu isimler modern anlamda Türk resminin kurucularıdır.
Sergide, hoca ve öğrencilerinin ilişkisi açığa çıkartılarak kuşaklar arası geçişin altı belirgin bir şekilde çizilmiş.
Serginin diğer bir bölümü ise 1914 Kuşağı’na ayrılmış durumda. Başta İbrahim Çallı olmak üzere Nazmi Ziya, Hüseyin Avni Lifij, Namık İsmail, Hikmet Onat gibi sanatçıların eserleri bu bölümde yer alıyor. 1914 Kuşağı’nın yoğun olarak işlediği İstanbul’dan görünümler, evler, tarihi yapılar ve tabii ki Boğaz eski İstanbul’u bizlere gösteriyor. Bu tarz çalışmaların aynı zamanda birer tarihi belge olarak da değerlendirilmesi mümkün. Serginin bu bölümünde aynı zamanda sanatsal değişimin en görünür hale geldiği Galatasaray Sergileri de yer alıyor.
Sergide yer alan nü çalışmalar ise ayrı bir bölümünde gösteriliyor. Özellikle yurtdışında eğitim almış sanatçıların eserlerinde dikkati çeken nü çalışmalar, hayatı boyunca hep Üsküdar’da yaşamış olan Hoca Ali Rıza’da da yer alır. Bence Tanzimat’la başlayıp Cumhuriyet dönemiyle hız kazanan bu büyük zihniyet değişimi en çok İbrahim Çallı’nın eserlerinde dikkati çeker.
Osman Hamdi Bey tarafından Sultan 2. Abdülhamid’in emriyle 1882 yılında kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi’nde ilk nesil yabancı hocaların yerinin alan İbrahim Çallı, Feyhaman Duran, Hikmet Onat gibi isimlerin atölyelerinde yetişen sanatçıların oluşturduğu Müstakiller Grubu’nun da eserlerin yer aldığı dönem kapsamlı bir biçimle ele alınıyor.
ÖNLEMLER ALINMIŞ
Salgından dolayı başka müzelerden, sanat kurumlarından, koleksiyonerlerden eser ödünç almanın zorluklarının farkındayım. O yüzden bu şartlar altında yapılabilecek son derece başarılı bir sergiyle kronolojik bir sunumla Türk resim tarihine bir bakış sunan bu serginin önemli olduğunu düşünüyorum. Sergide dikkatimi çeken önemli bir husus ise aydınlatmadaki sıkıntılar. Bazı eserleri görebilmek için 3-4 farklı noktadan bakmaya çalışmak son derece yorucu oluyor. Umarım en kısa sürede bu sıkıntıyı müze yetkilileri giderir.
Son bir not olarak SSM’nin salgın dolayısıyla aldığı tedbirlerden ötürü Güvenli Turizm Sertifikası’na sahip olduğunu belirtmek isterim. Müzeyi ziyaret etmeden önce rezervasyon yapmanız iyi olabilir aksi takdirde yoğunluk olması durumda bir müddet beklemeniz gerekebilir.
