Özay Şendir

Popüler ilan sitelerinden birinde çoban ilanlarına baktım. Giresun Dereli, Sivas İmranlı, Balıkesir Gönen, Tokat Zile, Ardahan Damal, İzmir Bayındır, memleketin her yerinden “Acil çoban aranıyor” ilanları verilmiş. 

Şehirde yaşayanlar olarak çobanları sadece “Oyum bir mi?” diye sorarken aklımıza getiriyoruz ama çobanlar olmayınca markette etin fiyatı uçuyor, farkında değiliz. Ekonominin en basit kuralı üzerinden bakalım meseleye: 

Nüfusun, talebin hiç artmadığını varsaysak bile arz azalıyor. 2022 yılında büyükbaş hayvan sayısı yüzde 5.6 azalarak 17 milyon 24 bine düştü.  

Koyun sayısı yüzde 1.1 azalışla 44 milyon 688 bine, keçi sayısı da yüzde 6.2 gerileyerek 11 milyon 578 bin baş oldu. 

Büyükbaş hayvancılıkta sorun sadece çoban derdi değil. Bir litre sütün 1.2 kilogram yem alamadığı durumda üretici zarar ediyor ve hayvanı kesime yolluyor. 

Fakat Türkiye coğrafyasının uygun olduğu küçükbaş hayvancılıkta üretimi zorlayan en büyük sorun çoban eksikliği. 

Koyun

*Kenan İmirzalıoğlu, Türkiye’nin en önemli oyuncularından biri, reyting makinesi. Ezel’den başlayarak ne oynasa başarılı oldu. Elinizde Kenan İmirzalıoğlu markası varsa, çok büyük maliyetlere katlanarak “Mehmed Bir Cihan Fatihi” dizisini çekersiniz. Daha önce denenmiş ve başarılı olmamış bir projeyi tekrar çekiyorsanız senaryoya bir değil 10 kere dikkat edersiniz. “Jönüm yakışıklı, dayarım savaş sahnelerini, toplarım reytingi” derseniz 6 bölüm sonunda final yaparsınız.

*Kıvanç Tatlıtuğ, Gümüş ile hayatımıza girdi, sonra Behlül karakteriyle yürüdü gitti. Kuzey karakterini oynarken telefon tutuşu moda haline geldi. Bir tek Kurt Seyit ve Şura dizisinde alıştığı reytingi alamadı. Oysa ilk bölümde güzel bir manzarada at sürmüş, sonra bir hamamda göbek taşında arkadaşlarıyla sohbet etmişti. İki sezonda toplam 21 bölüm yayınlandı Kurt Seyit ve Şura ama ertesi günü reyting listelerinde zirveye yerleşen, herkesin ondan bahsettiği bir dizi olmadı hiç.

*Ekrem İmamoğlu’nu bekleyen en

Bugünlerin en popüler tartışması: “CHP’ye kim genel başkan olursa, oylar ne olur?”

Sanki bir dizi çekilecek ve başrolde kim olursa daha çok reyting alınır tartışması yapılıyor.

Türkiye’de en önemli yıldızların oynadığı ve batan çok dizi gördük.

Doğru senaryo, doğru yönetmen, doğru müzik, doğru mekân, doğru yardımcı oyuncular olmadığı zaman kişisel reytingi olan “esas oğlan” isimler işe yaramamıştı, CHP için de aynı durum geçerli.

Mesela CHP’de genel başkan koltuğuna kimin oturduğu önemli değil ama koltuğa oturacak kişinin sosyal demokrasi ile Atatürkçülük arasındaki tartışmalardan haberdar olması ve onları bir hedefte birleştirebilmesi çok önemli.

Tek bir cümlede yazdım ama bu oldukça ciddi bir tartışma. Sosyal demokrasi, Atatürkçülüğü militarist olmak zannederler, buna karşın Atatürkçülük tam bağımsızlık yanlısı, sosyal demokrasi küreselcidir. Atatürkçülük millet egemenliğini Cumhuriyet üzerinden yaşatmayı hedefler, sosyal demokrasi

İnanması güç ama pasaportun tarihçesi MÖ 450 yılına kadar gidiyor.

Bugünün İran sınırları içerisinde hüküm süren Kral Artaxerxes, temsilcisi Nehemya’ya, Güney Filistin’e yapacağı yolculukta kullanmak ve diğer yöneticilerin güvenli geçişe izin vermelerini isteyen bir mektup verir.

Daha eskisi varsa bile bu insanlık tarihinde bilinen ilk pasaportlardan biri olarak kabul edilir.

Pasaportun bizim topraklarımıza gelişi 1800’lü yılların başına, 2. Mahmud dönemine rastlıyor.

Ondan önce yapılan yolculuklarda gidilecek ülkenin pasaportunu almak gibi bir uygulama varmış.

İlk pasaportun milattan önce verildiğini düşünecek olursak, pasaport Avrupa’ya da geç gelmiş diyebiliriz.

Tam 72 yıl boyunca Fransa Kralı olarak tahtta oturan 14. Louis döneminde, yani 1643’ten sonra ve 1715’ten önce pasaport Avrupa’da yaygın olarak kullanılmaya başlamış, her ülke kendi düzenini kurmuş.

Garip olan noktaya geçeyim hemen, pasaport ve vize uygulamasını başlatan ülke Fransa, 1861 yılında birden bu uygulamadan vazgeçmiş.

CHP’de kim genel başkan olacak tartışması yapılıyor seçimden beri. Kişiyi seçecek bir kurultaydan önce ilk yapılması gereken, CHP’nin tarafını seçmesi. Mesela “Yetmez ama evet” diyenlerin partiyi dönüştürme çabalarına izin verecek mi, yoksa Atatürkçü çizgisine geri mi dönecek?

Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu parti Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin haklarını koruyan Mavi Vatan’a karşı olur mu? Kıbrıs’ta Türkiye’nin Londra-Zürih anlaşmalarından kaynaklanan garantörlük haklarını kullanmasından vazgeçer mi? Atatürk’ün kurduğu parti dünyayı NATO gözüyle mi okur, yoksa tam bağımsız Türkiye gözüyle mi tavır belirler? 

Adında halk olan bir partinin en zengin semtlerde birinci, yoksul semtlerde sonuncu olması kabul edilemez. 1965 yılında CHP’ye Genel Sekreter olan Bülent Ecevit’in ilk yaptığı işlerden biri smokinli Cumhuriyet Bayramı balolarını yasaklayıp, Çevre Sokak’taki Genel Merkez binasında çay saatleri düzenlemek olmuştu.

MİT’in başında olduğu dönemde, sadece bir hafta içerisinde, Wall Street Journal, Washington Post ve Washington Times gazetelerinde aleyhinde yazılar yazıldı. Fidan hakkındaki en saldırgan yazının altında, Davos’taki “One Minute” çıkışının muhatabı David Ignatius’un imzası vardı. 

MİT’in başına geçtiği dönemde İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, diplomaside örneği görülmeyecek bir çirkinlikle Hakan Fidan’ı İran’a yakın olmakla suçlamıştı. Haziran 2022’de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, İstanbul’daki İsrail vatandaşlarına yönelik bir saldırı girişiminin MİT tarafından engellenmesi nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür telefonu açtı. Bu olaydan 4 ay önce MİT İstanbul’daki rejim muhaliflerini kaçırmak isteyen İranlı ajanları gözaltına almıştı. 

Hakan Fidan ABD için rahatsız edicidir zira CIA’nın kontrol altında tuttuğu iki terör örgütüne de büyük zararlar verdi. Irak ve Suriye’de dışarıya adım atamaz hale gelen terör örgütü yöneticileri,

Türkiye’de soluk soluğa biten en önemli sandık sınavı 1987 referandumu oldu.

12 Eylül’ün eski genel başkanları ve milletvekillerine getirdiği siyaset yasağının kaldırıp kaldırılmaması halka soruldu.

Sandığa 6 Eylül 1987’de gidildi.

Siyasi yasakların kaldırılması için evet diyenlerin oranı yüzde 50.16, hayır diyenlerin oranı yüzde 49.84 oldu.

Siyasi yasakların kalkması için evet diyenlerin sayısı sadece 75 bin kişi daha fazlaydı.

Yer yerinden oynamadı, kimse kimseyi rey hırsızlığıyla suçlamadı, kimse “Benim oyumla çobanın oyu bir mi?” tartışması başlatmadı.

İlginç olan, dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın tavrıydı.

Rakipleri güçlenmeden baskın seçime gitme kararı aldı Özal. 29 Kasım 1987’de yapılan seçimlerde oy kaybetmesine rağmen yüzde 36 ile ANAP iktidarını korudu.

Kılıçdaroğlu’nun “Bizim terk ettiğimiz CHP” sözünü duyanların aklına ilk gelen toplumun inancıyla daha barışık bir parti oldu.

Oysa asıl ve CHP’ye oy kaybettiren değişiklik dış politika alanında oldu.

CHP, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Tam bağımsız Türkiye” çizgisinden, Türkiye’yi NATO’ya mızrak ucu yapacak bir yerlere savruldu.

Cumhuriyet’in kurucu partisinin dış politikada bu savruluşunun sembol ismi elbette Ünal Çeviköz.

Çeviköz, CHP delegesinin parti yönetimine almadığı ama Kılıçdaroğlu’nun başdanışman sıfatıyla partinin dış politikasını belirleyen isim.

Kariyer diplomatı yıllarında parlak zamanları oldu.

Mart 2007’de dönemin Cumhurbaşkanı Sezer’in atamasını veto ettiği Dışişleri Bakanlığı müsteşar yardımcılarından biriydi.

Abdullah Gül Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Çeviköz’ün yıldızı parladı. Gül’ün Ermenistan’da milli maç seyretmesiyle başlayan açılım sürecini destekleyen raporu yazdı. Yedi ay sonra İngiltere’ye Büyükel