Mehmet Çelik

Mekanik saat dünyasında meraklıları bile şaşırtan markalar vardır. Mesela Cenevre merkezli Label Noir küçük bir şirkettir ama uzmanlaştığı alanda büyük işler işler yapar. Label Noir’ın işi nedir derseniz, mekanizma dahil saatin rengini siyaha çevirmek veya isteğe göre saatin mekanik yapısını değiştirerek özgün modelde olmayan yeni özellikler eklemek diyebiliriz. Öylesine popüler oldular ki koleksiyoncuların yanında üretici firmalar da işbirliği yapmak için sıraya giriyor. 

Bir başka marka astronomiye takıntılı Vianney Halter bence Deep Space Tourbillon modeli uzaydaki kara delikleri taklit eden bir mekanizmaya sahiptir! Oris markasının Aquis Depth Gauge Chronograph isimli profesyonel dalış saati de çok ilginçtir, 500 metre derinliğe kadar su basıncını mekanik olarak ölçen bir göstergesi vardır! (Günümüzde çoğunlukla pilli dalış bilgisayarları kullanıldığını düşünürsek yapılan işin ne kadar çılgınca olduğu daha iyi anlaşılabilir.) 

Jaeger-LeCoultre ve Rolex 

Jaeger-LeCoultre markasının Geophysic True Second

Minikyazı sanatının büyük ustası İsviçreli yazar Robert Walser (1878-1956) o kadar kederliydi ki broşürlerden not kâğıtlarına kadar bulabildiği her türlü selüloz parçasına 1 puntodan daha küçük (1 punto 0.376 mm) harflerle roman yazabiliyordu. Ölümünün ardından odasında 526 kâğıt parçası bulundu. 

Walser dönemin edebiyat dünyasına tepkiliydi, bu yüzden hasta oldu ve yazmayı bıraktığı düşünülüyordu ama kendisi defter kullanmaktan özellikle kaçındı ve sadece kolaylıkla çöpe atılabilecek atık kâğıtlar üzerine bir harfi olabildiği kadar küçülterek yazı yazmayı tercih etti. 

Mikrogramme denilen bu minikyazılar daha sonra 6 cilt olarak basıldı (Suhrkamp Yayınevi). Önce Jochen Greven (1932-2012), ardından Bernhard Echte ve Werner Morlang birlikte görüntüleme teknolojileri kullanarak yıllar içinde yazarın özel el yazısını öğrendiler ve deşifre ettiler: 526 sayfanın çözülmesi 16 yıl sürdü. 

Yazıyla ilişkisi bir kriz 

Robert

Gabrielle Chanel’in mirası 21. yüzyılın yüksek saatçilik dünyasında da kendine özel ve kalıcı bir yer edindi

Chanel denince doğal olarak çoğu insanın aklına ünlü modaevi gelir. Sonra parfüm, çanta, makyaj ve cilt bakımı ürünleri, gözlük ve mücevherat alanlarındaki varlığı da bilinir; fakat mekanik saatleri pek bilinmez. Kol saatleri neyse de Chanel’i bir masa saatiyle yan yana getirmek saat meraklılarının bile zorlanacağı bir haber olabilir. Oysa Chanel 1987’den beri saat endüstrisinde saygın bir yer edinmiş ciddi, yaratıcı ve karizmatik bir marka. (Masa saati de öyle.)

Kendi adıyla bir moda imparatorluğunun kurucusu olan Gabrielle Chanel (1883-1971) yetimhanede büyüyen bir çocuktu, hayata yoksul biri olarak başlamıştı; ama vizyonu ve cesaretiyle çağına damga vurdu. Gabrielle “Coco” Chanel dönemin kadınlara dayattığı kültürel kodları benimsemedi, kendi kişisel estetik anlayışını değerli buldu. Hayata ve modaya bakışını “Dışarıya elbise tasarlamam gerektiği için çıkmıyorum, tam da dışarı çıktığım

Yıl 1942. İstanbul’da Galata Mevlevihanesi’ne yakın bir yerde Kamer Pul Evi açıldı. Dile kolay, 81 yıldır aynı yerde ve aynı ailenin yönetiminde pul meraklılarına hizmet veriyor

Geçtiğimiz ay, ileride müzayedelerde rekor fiyatlara satılacağını düşündüğüm “Pulun Kanadında İstanbul’dan Dünyaya” isimli efsane bir kitap yayımlandı. Kitap; arşivci, editör, yazar, çevirmen, araştırmacı, küratör, öğretim üyesi ve daha birçok özelliği olan değerli arkadaşım Sevengül Sönmez’in Kamer Pul Evi’nin yöneticisi Arman Arıkan’la yaptığı söyleşiler ve araştırmaları içeriyor. 

Arman Arıkan, 2022

Bu köşeyi takip eden sadık okurlar her zaman olduğu gibi “yine bizi masrafa soktun” diyecekler ama Aras Yayıncılık harika bir işe imza atmış. Hem kitabın içeriği muazzam hem de biçim olarak da kitap güzeli sınıfında yer alan, meraklıları için incelikle düşünülmüş sürprizlerle dolu bir eser. Mesela, ayraç olarak bir odontometre (posta pullarının dantellerini

Kalemci Feridun, küçümen dükkânını ceketinin ceplerinde taşıyan ince yapılı, meraklı bir biriydi. Bilindiği gibi tarihçilerin çoğu hep büyük olaylardan söz eder, sayfa sayısı sınırlı olduğundan yüzyıllar ve sayılara indirgenen insan hayatları bazen bir iki cümleyle geçiştirilir. Dolayısıyla tarih kitaplarının çoğunda toplumsal hayatı güzelleştiren veya gri günlere renk katan zarif insanlara pek yer verilmez. 

Neyse ki Reşat Ekrem Koçu gibi yazı kahramanları, eserlerinde bu türden iz bırakan sıradışı insanlara yer verdi de tarih kitaplarının satır aralarındaki o korkunç boşluklardan bir kısmı aydınlatılmış oldu. Reşat Ekrem Koçu yaşasaydı eğer muhakkak Kalemci Feridun’u da yazardı diye düşünüyorum. 

Ceket cebinde kalemler 

Benim için milat sayılan 1989 veya 1990 yılları olmalı, bir gün Beyazıt Meydanı’nda birileri konuşurken kalemci Feridun’dan söz edildiğini duydum. O sıralarda lise öğrencisiydim, Teşvikiye Camii önünde kitap satışı yasaklanmıştı. Birkaç hafta Taksim’de

Yılda bir kez yayımlanan saat kataloğu ve dergisi Saatolog’un son sayısının 316. sayfasında meraklıların gözden kaçırdığını düşündüğüm son yılların en şaşırtıcı ve en sinir bozucu saati var: DRT Tempus Fugit.

Önce Saatolog’daki teknik özelliklere ağırlık veren metni okuyalım, köşeli parantez içindeki notlar bana ait: “Referans: IN-X DRT-001. Mekanizma: Elle kurmalı, saat sahibinin DNA bilgisini içeren bir çip ve gizli bir mesaj içeren [Julien Tixier imzalı el yapımı] mekanizma, 18.000 A/s [bir saat boyunca elde edilen titreşim sayısı, mekanik saatlerdeki tik-tak sesinin ritmini belirleyen bu salınımdır], güç rezervi 80 saat. Fonksiyon: Saat, dakika, tarih, gün, ay, yıl, [dâhi saat ustası Dominique Renaud tasarımı patentli bileşenlere sahip] daimî takvim (9999 yılına kadar), “yaşam” rezervi göstergesi. Kasa: Titanyum, Ø 39 mm [çapında], yükseklik 10,6 mm, safir ön cam ve arka kapak, 3 bara kadar [günlük kullanım için uygun dayanıklılık, yağmurda ve el yıkamada sorun olmaz] suya dayanıklı. Kayış: Deri, iğne

Jules Verne ile 23 yaşında Avrupa seyahatine çıkan çalışkan bir Türk gencinin maceralarına, fil sırtında gezen roman kahramanları eşlik ediyor.

Paris’te, Eyfel Kulesi’nin ikinci katında, yerden 125 metre yükseklikte Jules Verne isimli bir restoran bulunur. Kapıları 1983’ten beri zevk sahibi yeme içme meraklılarına açık restoranın giyim kurallarına göre burada sunulan yemeklerin tadına bakmaya öyle şortla, tişörtle veya spor ayakkabıyla gidemezsiniz, kapıdan çevirirler. Erkekler ceket, gömlek ve pantolon giymeli, kadınlar da pantolonlu bir takım elbise, etek veya bluz tercih edebilir.

Rahatlığı seven insanlar için bu giyim kodları başka bir çağdan kalmış gibidir; öyledir de. 1889’da açılan kulenin bu bölümünde Jules Verne çağının “divanhane” kuralları geçerlidir. Oysa katı kurallarla idare edilen restorana adını veren ünlü yazar Jules Verne, nesiller boyunca çağının ilerisinde düşünmek isteyen hayalperest okurlarını ve fantastik/bilimkurgu yazarlarını etkilemiş bir isim.

Jules Verne

12 yaşındaki

Saat üreticisi De Bethune, rastgele guilloché desenine sahip dünyanın ilk saati olan DB28xs modelini duyurdu. Saatçilik ve mikro-mekanik el sanatları tarihi için önemli olan bu gelişme, saat meraklılarını takdirle karışık gülümsetti… 

25 Mayıs 2023’te saatçilik ve mikro-mekanik el sanatları tarihi için önemli bir gelişme yaşandı. Bağımsız saat üreticisi De Bethune rastgele guilloché desenine sahip dünyanın ilk saati olan DB28xs modelini duyurdu. Elbette dünyadaki milyarlarca insanın bu gelişmeden haberi olmadı ama bazı saat meraklılarının yüzünde takdirle karışık bir gülümseme belirdi. 

Önce De Bethune hakkında bilgiler: De Bethune (DB), 2002’de İsviçre’de kurulmuş 30 çalışanı olan butik bir saat üreticisi. Kol saatlerinde mavileştirilmiş titanyumu ilk kullanan marka olan DB kurulduğu günden bu yana çok sayıda patent aldı, 30’dan fazla özgün saat mekanizması geliştirdi. DB; saat kasalarından, çarklara yaylarına kadar bütün parçaları, yani bir saatte akla