De Bethune ve yıldızlı denizler
Saat üreticisi De Bethune, rastgele guilloché desenine sahip dünyanın ilk saati olan DB28xs modelini duyurdu. Saatçilik ve mikro-mekanik el sanatları tarihi için önemli olan bu gelişme, saat meraklılarını takdirle karışık gülümsetti…
25 Mayıs 2023’te saatçilik ve mikro-mekanik el sanatları tarihi için önemli bir gelişme yaşandı. Bağımsız saat üreticisi De Bethune rastgele guilloché desenine sahip dünyanın ilk saati olan DB28xs modelini duyurdu. Elbette dünyadaki milyarlarca insanın bu gelişmeden haberi olmadı ama bazı saat meraklılarının yüzünde takdirle karışık bir gülümseme belirdi.
Önce De Bethune hakkında bilgiler: De Bethune (DB), 2002’de İsviçre’de kurulmuş 30 çalışanı olan butik bir saat üreticisi. Kol saatlerinde mavileştirilmiş titanyumu ilk kullanan marka olan DB kurulduğu günden bu yana çok sayıda patent aldı, 30’dan fazla özgün saat mekanizması geliştirdi. DB; saat kasalarından, çarklara yaylarına kadar bütün parçaları, yani bir saatte akla gelebilecek her türlü bileşeni kendi bünyesinde tasarlıyor ve kendi imalathanesinde üretiyor. DB saatleri ayrıca yine kendine özgü bir titreşimle hareket eden bir denge çarkına sahip ve denge çarkını sabit tutan bağlantılarda vida yerine yay kullanıldığı için ani darbelere ve şoklara dayanıklı.
122 yılda bir ayar
DB markasının iki kurucusu var; biri dördüncü kuşaktan saat ustası/dehası Fransız asıllı Denis Flageollet diğeri de sanat ve saat koleksiyoncusu İtalyan asıllı David Zanetta. Denis Flageollet, Ay takvimi için yüksek saatçilikte ilk defa üç boyutlu Ay figürünü kadranda kullandığı için saygı duyulan bir isim. Çelik ve paladyumdan oluşan iki renkli Ay küresinin bağlı olduğu mekanizma öylesine hassas bir takvim göstergesine sahip ki her 122 yılda sadece bir kez ayarlamak yeterli oluyor. Zanetta tasarlayan, düşünen, Flageollet ise düşünceleri gerçekleştiren kişi. Astronomiye çok düşkün olan Flageollet kendi projelerini de ardı ardına gerçekleştirdiği için DB sektörde yaratıcılık açısından en üst sıralara yükselmiş durumda.
De Bethune saatlerinin hemen tanınabilir kendine has bazı özellikleri var, ilki ve en çarpıcı olanı temelde hemen her DB saatinde mavileştirilmiş titanyumdan en az bir parça olmasıdır. Kullanılan titanyum da sıradan değil, Gr5 sınıfı uzay, havacılık, denizcilik sektörleri ve tıbbi amaçlar için üretilen cinsten. DB saatlerinde ilk bakışta hiçbir şey mavi görünmüyorsa akrep-yelkovana bakın, muhakkak mavidir. Minik yıldızlarla bezeli kobalt mavisi gökyüzü desenli kadranlar da markanın en çarpıcı ve imza niteliğindeki özelliklerinden biri. Maviden sonra ikinci özellik kasa boynuzlarının içinin boş ve bağlantılı esnek yapısıyla bileğe uygun bir şekilde oturabilmesidir, üçüncüsü de hemen her DB saatinin istendiğinde kendi ekseni etrafında kolayca ters çevrilebilmesi. Böylece canınız istediğinde saati görmek yerine mekanizmanın ritmik dansını izleyebilirsiniz. Son olarak istisnaları olsa da DB saatlerinde kurma kolu tıpkı cep saatlerinde olduğu gibi saat 12 konumunda bulunur.
Guilloché nedir ne işe yarar?
Şimdi yazının başındaki habere geri dönebiliriz: De Bethune DB28xs modeliyle rastgele guilloché desenine sahip dünyanın ilk saatini duyurdu. Guilloché nedir derseniz, Saatolog dergisinde yayımlanan saat sözlüğüne göre “Tekrar eden geometrik desenlerden oluşan en eski kadran sanatlarından biridir. Guilloche, metal zemin üzerine sivri uçlu bir kazıma aletiyle yapılan süslü desenlerdir. Guilloché desenleri sayesinde kadrandaki ışık oyunları saate ayrı bir güzellik katar. Ancak gerçek guilloché desenlerinin geleneksel yöntemlerle üretimi işçilik ve zaman nedeniyle çok pahalıya mal olduğundan az görülür ve çok değerlidir. Günümüzde çoğunlukla endüstriyel yöntemlerle yapılmaktadır.”
Guilloché deseni normalde rastgele olmaz, önceden programlanmış bir desen veya kalıpla elde edilir. DB, teknik sırrını henüz açıklamadı ama Batı kültürünün öne çıkardığı bütünüyle kusursuz ve pürüzsüz bir mimari yerine kısmen Japonların ünlü Wabi-Sabi felsefesine uygun olarak kusurlu güzelliği arayıp bulduğu belli. Beyaz altın yıldızların serpiştirildiği canlı mavi renkli titanyum kadrandaki guilloché desen tekdüze olmadığı ve önceden belirlenmiş bir ritmi yinelemediği için hiç sıkıcı değil. Yine Wabi-Sabi felsefesine uygun olarak markanın adı ilk bakışta görünmüyor ancak biraz dikkatle bakıldığında saat 12 yönünde mütevazı bir konumda durduğu görülüyor.
Yükte hafif pahada ağır
Mütevazı dedim ama saatin kendisi hiç mütevazı bir fiyata satılmıyor. (Hatta Rolex ve Patek Philippe saatleri DB saatlerinin yanında ucuz kalıyor.) Muhtemelen dünyada pek az kişi bu mekanik DB saatini alabilecek paraya ve kültüre sahip. Öte yandan yüksek nitelikli saatlerin birkaç kişiye seslendiğini söylemek de büyük bir yanılgı olur. Zira “Ekonomi” gazetesinin 26 Nisan 2023 tarihli haberine göre İsviçre’nin 2020’de 17 milyar frank olan saat ihracatı 2022’de 24,8 milyar franga (28 milyar dolar) yükselmiş.
İdeal büyüklük
De Bethune DB28xs Starry Seas (Yıldızlı Denizler), ismindeki “xs” eklentisinin de işaret ettiği gibi markanın ikonik DB28 modelinin daha küçük bir modeli ve aynı zamanda 39 mm çapıyla kimilerine göre ideal orana sahip. DB28xs, denize ve gökyüzüne aynı tutkuyla bağlı olanların takdir edeceği bir saat ve sanat tarihinin bir parçası.
