Güngör Uras

Ali Mansur (1924-2015) öldü. Ali Mansur, Arçelik’in “umum müdür” (genel müdür) unvanını taşıyan ilk tepe yöneticisidir. İstanbul’un ilk kuşak sanayicilerinden ve ilk kuşak profesyonel yöneticilerindendir.
Sanayici olarak Ege Kimya’nın kurucularından biridir. Anlatılana göre, Vehbi Koç 1965’te, Arçelik‘in kurucu ortaklarından olan ve şirketi ilk 10 yıl “murahhas aza” unvanıyla yöneten ve yaşı 60’ı geçen Lütfü Doruk’un altına bir profesyonel yönetici atamaya karar vermiş. ICI (Imperial Chemical Industries) şirketinin Türkiye müdürü Ali Mansur bu göreve uygun bulunmuş.
1961’de işe başladığı Arçelik’in verdiği bursla, Pennsylvania Üniversitesi Wharton School’da MBA eğitimi alıp 1967 başında yurda dönen arkadaşım Ege Cansen’in öğretici bir “Ali Mansur Anısı” vardır. Ege Cansen şöyle anlatır:
“2 yıl Amerika’da kalıp, ünlü bir işletme fakültesinden mastır derecesiyle, daha önce müdür unvanıyla çalışmış olduğum şirkete geri dönmüştüm.
Ali Bey, 1.92 cm boyunda, İngilizce ve Fransızcayı su gibi konuşan, ufak da olsa kişisel bir servet yapmış, bir Osmanlı paşasının torunu, özgüveni çok yüksek bir insandı. Meslek olarak pazarlama konusunda uzmandı.

Sınırsız yetki olmaz

Edirne’den Kars’a 81 ilin oda ve borsa başkanları Başbakan’a 3 dakikada illerinde üretim ve yatırım artışı için ne gerektiğini anlattı. Ekonominin geneli hakkında ipuçları veren tabloyu, il il Güngör Hoca inceledi...

Türkiye’nin 81 ilinden gelen oda ve borsa başkanları Başbakan Ahmet Davutoğlu’na ve ilgili bakanlara, illerinin en önemli 3 sorununu, 3 dakikalık süre içinde anlattılar.
Tabii ki her ilin farklı sorunu var. Ama toplantıyı düzenleyen Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB). Sorunları dile getirenler illerin ticaret ve sanayi odaları başkanları. Oda başkanlarının illerindeki ekonomik durumdan, piyasadan, üretimden, yatırımlardan ve istihdamdan söz etmeleri beklenir. Böylece ekonominin gerçek tablosu ortaya çıkar. Bundan iyi bir fırsat mı var?

Piyasa ne durumda?
Hem Başbakan, hem ilgili bakanlar öğrenir, hem de üretim nasıl gidiyor, piyasa ne durumda bizler öğreniriz.
Gazeteci arkadaşım Mehmet Kaya toplantıyı izledi. Her ilin oda başkanlarının neler söylediklerini not aldı. Ben de bu istekleri il, il özetleyerek bir tablo haline getirdim. Tabloyu bu sayfada göreceksiniz.

Sakıp Sabancı’nın ölüm yıldönümünde, Sabancı Holding Konferans salonunda düzenlenen törende, hem Sakıp Sabancı anıldı, hem de 2015 “Sakıp Sabancı Uluslararası Araştırma Ödülleri Yarışması”nın sonuçları açıklandı.
Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı Araştırma Ödülleri’ni, Sakıp Sabancı’nın anıldığı özel geceyle birleştirerek daha da anlamlandırmak istediklerini söyledi.
Ödüller, Sakıp Sabancı’nın vasiyeti üzerine “Türk ve İslam Sanatı, Türkiye’nin tarihi, ekonomisi, sosyolojisi” konularında dağıtılıyor. Her yıl farklı bir konuda yarışma düzenleniyor. Çalışmaları, bağımsız ve uluslararası jüri değerlendiriyor.
Bu yılın konusu, “Türkiye’de Çeşitlilik İçerisinde Birlikte Yaşamak, Diyalog ve İşbirliği” olarak belirlenmişti.
Jüri, katılan üç makaleyi eşit değerde bularak üçünü de ödüllendirdi.

Ödül alan araştırmalar

Merkez Bankası, şubat ayında ülkeye belirsiz kaynaklardan 4 milyar 282 milyon dolar döviz girişinin olduğunu açıkladı. Ocak ayında tersi olmuştu. Ülkeden belirsiz kaynaklara 1 milyar 344 milyon dolar çıkmıştı.
Bundan önceleri de ülkeye nereden geldiği belli olmayan kaynaklardan büyük rakamlarda döviz girişi olmuştu ama şubat ayındaki rakam çok büyük bir rakam.
Ülkenin döviz gelir gider hesabını Merkez Bankası tutuyor.
İthalat gibi önemli döviz giderleri ile ihracat ve turizm gelirleri gibi önemli döviz gelirleri arasındaki fark, ülkenin döviz açığını oluşturuyor. Buna “cari açık” diyoruz.
Cari açık ayda 6 milyar dolarlara, yılda 70 milyar dolarlara doğru çıkmaya başlayınca hükümet tüketimde ve dolayısıyla ithalatta frene bastı. Şimdilerde aylık açık 3-4 milyar dolarlara doğru geriledi.
2014 Şubat’ından geriye 12 aylık-yıllık toplam açık 60 milyar dolardı. 2015 Şubat’ından geriye 12 aylık açık 42 milyar dolar oldu. Azaldı.

İran dönüşü Cumhurbaş-kanı “Ne zaman seçim yaklaşsa inşaat sektörüyle ilgili kriz çıkartılmak istendiğini” belirterek, “İnşaat sektörünün olmadığı bir ülke bitmiştir. Biz modern Türkiye’yi konuşuyoruz, alt yapı olmazsa nasıl gelişeceksin, sanayinin gelişmesi için alt yapı, üst yapı çalışmasını yapacaksın. Bu da inşaat sektörüyle gerçekleşiyor” dedi.
İnşaat sektörü, ekonominin önemli bir sektörü. İnşaat denilince gündeme öncelikle konut inşaatı geliyor. Evet, konut inşaatı önemli ama, konut inşaatı, inşaat sektörünün bütünü değil, bir parçası. Her türlü kamu ve özel sektör yatırımının büyük bir bölümü inşaat yatırımıdır. Baraj, yol, köprü, sulama yatırımları gibi kamu yatırımları, inşaat yatırımıdır.
Ekonominin bütününde yapılacak yatırımları gösteren 2015 yılı yatırım programında, sektörlerin tümü ve ülke genelinde 800 milyar TL sabit sermaye yatırımı yapılacağı tahmin ediliyor.
Toplam yatırımın 300 milyar TL’lik kısmını özel sektör yapacak. Konut için özel sektörün 50 milyar TL harcayacağı tahmin ediliyor. Kamu yatırımları 100 milyar TL dolayında olacak. Kamu yatırımlarından enerji, ulaştırma, eğitim, sağlık gibi sektörlerdeki yatırım harcamalarının üçte ikisi kabaca 75

Türkiye İstatistik Kurumu’nun dün açıkladığı Sanayi Üretim Endeksi’ne göre, uzun süredir duraklayan, gerileyen sanayi üretimi, şubat ayında artışa geçmiş görünüyor.
Şubat ayında sanayide görülen bu canlılığın devam edip etmeyeceği bilinemez ama “iyimserler”, “sanayinin şubatta köşeyi döner gibi yaptığını, sanayide üretim artışının devam etmesi halinde, 2015 yılında ekonomide beklentilerin üzerinde bir büyümenin olabileceğini” söylüyorlar.
Sanayi üretimi şubat ayında, ocak ayına göre yüzde 1.7 oranında arttı. Geçen yılın şubat ayına göre sanayi üretimindeki artış yüzde 1 oranında.
Genel beklenti, sanayi üretimindeki gerilemenin şubat ayında da devam ettiği şeklinde idi. Beklentinin tersine, şubat ayında sanayi üretimi birden silkinme, canlanma işareti verdi.
Artış oranlarının küçük olması önemli değildir.
Önemli olan sanayide üretimin gerilerken, duraklarken artışa geçmesidir.

İran, İsrail ve Türkiye... Bu 3 ülke Ortadoğu’nun 3 gülü. 3 bülbülü.
Ortadoğu’da önümüzdeki yıllardaki ekonomik ve siyasi oyunlarda bu 3 ülke önlerde koşacak.
Ama üçünün durumu farklı.
İran’ın hem petrolü var hem de uranyumu zenginleştirerek atom bombasına dönüştürecek güçte yetişmiş insanı.
İsrail’in petrolü yok ama uranyumu zenginleştirdikten sonra atom bombasına dönüştürebilen yetişmiş insan gücü var.
Türkiye’nin ne petrolü var ne de uranyumu zenginleştirecek güçte insanları yetiştirecek bir eğitim sistemi...
İran atom bombasında ileri gidince İsrail’in işareti üzerine Batı dünyası İran’ın kolunu kanadını kırmak için harekete geçti. Son 5 yıldır İran baskı altında yaşıyordu. Anlaşıldığı kadarıyla, İranlılar atom bombası yapmayacakları sözünü verdiler. Ve de ambargo kademeli olarak kaldırılacak.

Türk Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Hamdi Topçu yerini İlker Aycı’ya bırakarak görevinden ayrıldı. Hamdi Topçu 2003 yılından bu yana yönetim kurulunda idi. 2010 yılında başkanlık sorumluğunu üstlenmişti. İlker Aycı bu yıl yönetim kuruluna denetlemeden sorumlu bağımsız üye olarak katılmıştı. THY Genel Müdürü Doç. Dr. Temel Kotil 2005 yılından bu yana yönetim kurulu üyesi ve genel müdür olarak görevini sürdürüyor.
THY’nin sermayesinin yüzde 50.88’lik bölümü halka açık. Yüzde 49.12’lik bölümü Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nda. Bu nedenle yönetimi hükümet belirliyor. THY son yıllarda 2 önemli hedefte başarılı oldu:
1) İstanbul, Asya, Afrika ve Ortadoğu ülkelerinin hava trafiğinde transit merkezi haline getirildi.
2) Bu hedefe dönük olarak ve de ekonomik ve siyasi ilişkilerin geliştirilmesi hedefine dönük olarak, Afrika, Asya ve Ortadoğu ülkelerine uçak bağlantıları artırıldı.
THY şimdilerde içeride 43 şehire, dışarıda 108 ülkenin 218 şehrine uçuş yapıyor. 261 uçağı var. Uçakların koltuk sayısı 48 bin.
Yılda 54 milyon yolcu
THY 2014 yılında içeride 172 bin konma ile 22 milyon yolcu taşıdı. Yurt dışında konma sayısı 241 bin, yolcu sayısı 31