Kahvaltının günün en önemli öğünü olduğunu çokça kez duymuş olabilirsiniz, öyle ki birçok araştırma, güne kahvaltıyla başlamanın önemini gösteriyor. Kahvaltı edilmediğinde odaklanma güçlüğü, konsantrasyon bozukluğu gibi problemlerin görülebileceğine dair pek çok çalışmadan bahsetmek mümkün. Hatta bu konuda geçtiğimiz ay Proceedings of the Nutrition Society dergisinde yayımlanan bir araştırma, kahvaltı öğününü atlayan yetişkinlerin bazı besin öğelerini eksik alma ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor. 30.000’den fazla yetişkinin incelendiği araştırmada, kahvaltı yapılmadığında meyvelerden gelen C vitamini, süt grubundan gelen kalsiyum ve tahıllarda bulunan lif, vitamin ve minerallerin gün içerisinde eksik alındığından bahsediliyor. Bu çalışmaya göre, kahvaltıda yaygın olarak tüketilen besin gruplarını tüketmediğinizde, günün geri kalanında da tüketme eğiliminiz düşük oluyor.
Araştırmacılar lif ve magnezyumdan bakır ve çinkoya kadar birçok parametrede kahvaltı atlayanların, kahvaltı yapanlara göre daha az vitamin ve mineral aldığı belirtiyor. Farklılıklar ise en çok folat, kalsiyum, demir ve A, B1, B2, B3, C ve D vitaminlerinde gözlemlenmiş.
Bir diğer sonuç ise, kahvaltı yapmayan bireylerin gün içinde daha fazla atıştırmalık besin tüketmeleri. Kahvaltıyı atlayanlar bu nedenle daha fazla ilave şeker, karbonhidrat ve yağ alıyorlar.
Tok uyandığınız sabahlar oluyor mu?
Bazı sabahlar tok uyandığınızı hissedebilir, kahvaltıyı atlayabilirsiniz. Elbette böyle günler olabilir fakat vücudunuzun size ne anlatmak istediğinin farkında olun. Bazı günler uyandığınızda aç hissetmemeniz aşağıdaki nedenlerden kaynaklanıyor olabilir.
Yüksek yağlı besinler
Bir önceki akşam yemeğinizde özellikle protein ve yağ oranı yüksek bir yemek yediyseniz bunlar mide boşalmasını yavaşlatabilir ve ertesi sabah uyandığınızda tok hissetmenizin nedeni olabilir.
Stres
Stresinizi yönetmek bu anlamda önemli, çünkü hem kaygı hem de depresyon, açlık seviyenizi etkileyebilir. Yapılan çalışmalar akut stresin besin alımını azalttığını, kronik stresin ise artırabileceğini söylüyor. Aynı şekilde kaygı durumu da iştahınızı azaltan belirli stres hormonlarının seviyelerini artırabilir.
Tiroide dikkat
İştah kaybı, hipotiroidizmin veya azalmış tiroit fonksiyonunun bir işareti olabilir. Tiroit bezi yetersiz hormon salgıladığında oluşan hipotiroidizmin her yaşta gelişebileceğini ancak riskin yaş ilerledikçe arttığını unutmayın. Eğer ailenizde tiroit öyküsü varsa düzenli kan tahlili yaptırmanız faydalı olacaktır.
Yetersiz uyku
Gece boyunca ve uyku sırasında vücudunuzdaki bazı hormon seviyeleriniz değişir. Örneğin, uykunuzu alamadığınızda adrenalin veya ghrelin-leptin gibi açlık tokluk metabolizmasında rol oynayan hormonların seviyeleri dalgalanır ve bu da uyandığınızda daha az aç hissetmenizin sebebi olabilir. Gece geç yattığınızda gece atıştırmalıkları arttığından sabahları aç hissetmeyebilir, bu nedenle de kahvaltı öğününü atlıyor olabilirsiniz. Peki, vücudunuz buna nasıl tepki verir hiç düşündünüz mü?
Vücudunuzun ritmi
‘Sirkadiyen ritim’ veya biyolojik ritim’ aslında yaklaşık bir günü ifade ediyor. Sirkadiyen ritmi etkileyen birçok faktör var; hormonlarımızın yanı sıra çevresel faktörler de vücudumuzun biyolojik saatinin düzenlenmesinde rol oynuyor.
Örneğin, yoğun yaşam tarzı, uykusuzluk, sık sık seyahatler bu döngüyü etkileyen faktörler arasında.
Bu ay Nature dergisinde yayımlanan klinik araştırmaya göre, yeme alışkanlıklarınızı değiştirmek veya sirkadiyen ritminizi bozmak, sağlıklı yağ dokunuzu etkileyebiliyor.
Sağlıklı yağ dokusunun enerji sağlamaya yardımcı olduğunu, hücre büyümesini desteklediğini ve organlarınızı koruduğunu hatırlatayım. Araştırmacılar, yeterli ve dengeli bir beslenme planının vücudunuzdaki sağlıklı yağ miktarının korunmasında önemli olduğunu belirtiyor. Yüksek yağlı bir diyetin preadipositlerin çoğalmasını artırdığını ve ritmik düzenin bozulmasına sebep olduğu görülmüş.
Sağlıklı bir sirkadiyen ritim için beslenmenin çok önemli olduğunu unutmayın. Gün boyunca yeterli ve dengeli beslenmeye özen gösterin. Uyku düzeninize dikkat edin. Gün içinde en az 6-7 saat uyumanın ve özellikle 23.00-05.00 saatleri arasında uyuyor olmanın, sirkadiyen ritim için önemli olduğunu göz önünde bulundurun.
