Deniz Kilislioğlu

Rusya, Ukrayna’yı işgal harekâtına başladı. ABD ve Avrupa ülkelerinin bugüne kadar ilan ettiği yaptırımlarda, Rus lider Vladimir Putin’i “hedeflerinden vazgeçirecek” maddeler göremiyoruz. Son olarak Cuma günü NATO üyesi ülkelerin liderleri toplandı ama oradan da sadece beklendiği gibi NATO ittifakının doğu kanadını güçlendirmeye dönük mesajlar çıktı.

Özetle Batı, Ukrayna’yı Rusya’nın önüne attı, savunma hattını Polonya, Moldova, Romanya’da çizmekten öteye gidemedi. Bundan sonrası için Batı’nın temel endişesi Rusya’nın tehdidi genişletmesi. Eğer Rus yayılmacılığı buraya doğru yönelirse, o zaman NATO'dan ittifakın Karadeniz’deki varlığını güçlendirme yönünde talepler gündeme gelebilir. İşte bu ihtimal, günlerdir Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile tartışılıyor. NATO Genel Sekreteri, liderler zirvesinde bu konunun gündeme gelmediğini söylese de, “gerilim yükselirse Türkiye’nin bu yönde bazı taleplerle karşılaşabileceği” analizini

"Batılı ülkeler ve İran nükleer anlaşmaya hiç olmadığı kadar yakın"… Malum bir süredir 2015’te imzalanan ve 2018 yılında ABD eski başkanı Donald Trump’ın tek taraflı çekildiği anlaşma yeniden canlandırılmaya çalışılıyor.

İngiltere, Çin, Fransa, Almanya ve Rusya’nın doğrudan, ABD’nin ise dolaylı katıldığı görüşmelere dair Viyana’dan gelen bilgiler bu yönde. Elbette çözülmesi gereken bir dizi sorun da var. Mesela İran bir daha ABD yönetimlerinin anlaşmadan tek taraflı çekilmeyeceğine dair siyasi garanti (Kongre’den bir karar) istiyor.

Ayrıca ABD'nin uluslararası şirketlere İran'da ticaret yapmamaları için uyguladığı baskıyı sona erdirmesini ve bu yönde garantiler vermesini de talep ediyor. Bu garantilerin nasıl karşılık bulduğuna dair bir netlik yok ancak gizli yürüyen görüşmelerle ilgili basına sızan birkaç bilgi var. Buna göre ortada 20 sayfalık bir taslak metin var. Taslağa göre, İran uranyum zenginleştirmeyi yüzde 5 ile sınırlandırırsa ilk aşamada Güney Kore bankalarında ABD yaptırımlarıyla

Geçen hafta ABD Suriye’nin kuzeyinde DAEŞ Lideri El Kureyşi’nin ölümüyle sonuçlanan bir operasyon yaptı. El Kureyşi’nin yerine dair istihbarata 11 aydır sahip oldukları halde neden bekledikleri, operasyonun nasıl yapıldığı, Türkiye’ye çok yakın bir noktada yapılmış olması ve Ankara-Washington teması, YPG terör örgütünün bu operasyondaki rolü günlerdir tartışılıyor. Bu aşamada ABD’nin İdlib’de bir operasyon yapacağı ve koordinasyon için Türk tarafıyla irtibata geçtiğini biliyoruz. Ancak bu bilginin “DAEŞ liderine yönelik operasyon” şeklinde verilip verilmediğini ise bilmiyoruz.

ABD’nin resmi açıklamalarında bu operasyonun amacının elbette örgütü çökertme olduğu vurgulanıyor; ancak ortada bir gerçek var: ABD, liderlerini öldürerek bu terör örgütlerini yok edemiyor. Zira son üç başkanın döneminde liderler öldürüldü ama örgütler hala ayakta. (George W. Bush döneminde Irak El Kaidesi Lideri Ez-Zerkavi, Barack Obama

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna’ya gitmeden önce açıkladı: “İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Mart ayı ortasında Türkiye’ye gelecek.” Erdoğan, Bu bilgiyi ve kritik ziyaret öncesinde İsrail’in özel temsilcisinin Türkiye’ye geldiğini, Türkiye’nin özel temsilcisinin de Herzog ziyareti öncesinde İsrail’e gideceğini de duyurdu. 

İşin perde arkasına baktığımızda, İsrail Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı’nın (Bakanlık Genel Direktörü) geçen ay Türkiye’ye gelip Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile bir görüşme yaptığını öğrendik. Şimdi Herzog'un ziyareti öncesinde Ankara'dan İsrail'e yapılacak ziyaret bekleniyor. Cumhurbaşkanı Herzog’un ziyaretiyle ilgili İsrail tarafı ser verip sır vermiyor. Sadece “konu değerlendiriliyor!” demekle yetiniyor. Tel Aviv yönetimi sessizliğini korusa da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaklaşık da olsa bir tarih vermesi “bir ilerlemenin, en azından tarih konusunda mutabakatın” olduğuna işaret ediyor. Anlaşılan o ki, o mutabakatı ve

İnsanoğlunun ürettiği en gelişmiş teleskop James Webb, bu hafta dünyadan 1.5 milyon kilometre uzaklıktaki yörüngesine oturdu. Dünya artık oradan gelecek görüntüleri ve bilim insanlarının analizlerini bekliyor. Teleskop, ABD’nin Baltimore kentindeki Goddard Uzay Uçuş Üssü’nde izleniyor. Üssün en yetkili astrofizikçisi John Mather ile bundan sonraki süreci konuştum.

Yıllardır teleskoplarla uzayı keşfetmeye çalışan John Mather önemli bilgiler verdi ama kendisinin uzay yolculuğundan korktuğunu söylemesi de neredeyse bir başka manşet değerindeydi. 72 yaşındaki Mather’ın “Uzaya gitmekten korkuyorum. Tehlikeli ve hiç konforlu bir yolculuk değil. Bu yüzden hiç hevesli olmadım” sözleri belki şaşırtıcı ama bir o kadar da insani. Mather, “Diğer insanlar bu meydan okumayı üstlendiği için memnunum. Robotlarla yapabileceğiniz pek çok şey var ama bazı şeyler için gerçekten insana ihtiyacınız var” diyor.

James Webb’ten ilk görüntüler

Mather, “kara gövde formunun ve kozmik

Türkiye ve Ermenistan temsilcileri 14 Ocak’ta Moskova’da buluştu. Taraflar, görüşme sonunda ortak açıklama yaptı ama içeriğe dair fazla bir ipucu vermedi. Malum ilk görüşmeye Rusya ev sahipliği yapmıştı. 9 Ocak 2022 tarihli yazımda “Ankara, Rusya’nın rolünün ‘ev sahipliğiyle’ sınırlı kalması konusunda kararlı” diye yazmıştım. Öyle de oldu. Moskova’daki görüşmenin baş başa yapıldığını biliyoruz. Dahası Rusya’nın “dikkatli bir ev sahipliği” yaptığını anlıyoruz. Zira görüşmede Ruslardan temsilci olmadığı gibi, Rus yetkililer taraflara sadece bir öğle yemeği verdi, o yemekte de görüşmeye ve içeriğine girmemeye özen gösterdi.

Merak edilen, Rusların bundan sonraki görüşmeye de ev sahipliği yapmak isteyip istemeyeceğiydi. Edinebildiğim bilgilere göre ikinci görüşme Moskova’da olmayacak. Bu konuda bir netlik var. Ancak nerede olacağı da belli değil. Temsilciler, Ermenistan’da da Türkiye’de de bir araya gelebilir. Görüşmenin mekânından daha

Yaklaşık iki haftadır Kazakistan’daki siyasi gelişmeleri izliyoruz. Bu hafta sürece biraz farklı bir perspektiften bakmak istedik. Malum kripto para piyasası uzun süredir sallanıyor. Bitcoin ve alt coinlerde hem düşüşler var hem de büyük bir belirsizlik hakim. Elbette bu düşüşün başlıca sebebi ABD Merkez Bankası FED’in kararları ama Kazakistan’da yaşanan olaylar da kısa süreli kripto piyasasını etkiledi.

İkisi arasında nasıl bir bağlantı var diye düşünebilirsiniz. Şöyle özetleyelim: Kazakistan kripto para madenciliğinde dünyada ikinci sırada. Bugün kripto paraların yaklaşık yüzde 20’si Kazakistan’da çıkarılıyor. Kripto para madenciliği yapmak için elektrik, bilgiyasar, internet ve güçlü ekran kartlarına ihtiyaç var. Kazakistan’daki protestolar sürerken ülkede elektrik ve internet kesintileri yaşanınca madencilik sekteye uğradı. Kazakistan’ın kripto madenciliğindeki yerini uluslararası piyasalar uzmanı Şant Manukyan ile konuştum.

Dünyada ikinci

Kazakistan 2019’da kripto para madenciliğinde dünyada

Önümüzdeki hafta Türkiye ve Ermenistan Özel Temsilcileri önemli bir görüşme yapacak. Türkiye’nin Temsilcisi Büyükelçi Serdar Kılıç ve Ermenistan’ın Temsilcisi Ruben Rubinyan 14 Ocak’ta Moskova’da ilk kez aynı masada buluşacak. Görüşmenin yeri ile ilgili Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “Öyle anlıyoruz ki Rusya bu ilk toplantıya ev sahipliği yapmak istiyor. Ermenistan da bizim edindiğimiz izlenime göre bu ilk toplantının Moskova’da olmasını arzu ediyor” demişti.

Rusya bu görüşmede sadece “ev sahibi." Ankara, Rusya’nın ev sahipliğini önemsiyor ancak bu ilk toplantının üçlü bir formata dönüşmesini de istemiyor. Bir başka deyişle, Rusya'nın rolünün bu ilk görüşmedeki "ev sahipliği"yle sınırlı kalmasını istiyor. Bu isteğin sebebi, Ermenistan ile doğrudan ve samimi bir görüşme sürecini yürütebilmek. “Doğrudan görüşme” fikriyle yola çıkılan bu tip müzakerelere üçüncü bir ülkenin dahil