Asu Maro

“Biraz toprak, biraz toz, biraz et ve biraz kan:
İşte karşınızda mutsuz insan!”
“Sen Woyzeck, sadece ve sadece iyi bir insansın. Ama erdem yok sende!”
Nasıl ezeli ve ebedi bir mesele... İnsan nedir aslında? Erdem, ahlak ve namus kıskaçlarına sıkıştırılmış insan nedir? Hangisi ‘insan’ yapar bizi, hangisi ‘iyi insan’?
Bu konular üzerine oynatılmış kalemlerin haddi hesabı yok ya, en sağlamlarından biri de, Georg Büchner’in 1800’lerde yazdığı, ölümüyle yarım kalan metni... Bir kıskançlık sonucu sevdiği kadını öldüren Woyzeck’in gerçek hikayesi üzerine dillendirilen bir halk söylencesine dayanıyor aslında. Savaştan dönen Woyzeck, sevgilisini bıraktığı gibi bulamıyor. Bir de çocuğu var üstelik ve kocası yok.
Woyzeck seviyor ama kadını, belki bir yol bulacak, belki affedip unutacak ama o çok bilen ‘toplum’ izin vermiyor buna. “Bir dakika, erkek misin, değil misin?”ler giriyor devreye. “Bir piçin babası olmayı içine sindiriyorsan nerede kaldı senin erdemin?”
Erdem böyle bir şeydir ya çünkü; bakanın durduğu yere göre şekil değiştirir. Toplumun pek mühim ‘değer yargılarına’ sığabilmek için cinayeti bile içine sindirir. Namusunu temizlemiş, bu yüzden ‘erdemli’ bir katil

‘İstanbul Film Festivali’ bende bir tür çocukluğa dönüş duygusu uyandırır her sene... İKSV’nin bütün festivallerinin insanın ruhunu coşturan bir tarafı var tabii ama, ‘Film Festivali’nin başka... Bir kere annemin, babamın, ablamın takip ettiği bir etkinlik olduğu için ben de onun içine doğdum, bir de liseyi Beyoğlu’nda okuyunca tam göbeğinde büyüdüm.
Şu an dünyanın tüm ülkelerinden filmler parmağımızın ucunda ya, bir zamanlar hayaldi, ‘Bergman’ filmini festivalde kaçırdıysan bir daha izlemek. Pasolini toplu gösteriminde Emek Sineması’nın sokağının başı bilet arayanlar tarafından kesilmişti, hiç unutmam.
Filmin ortasında da epey çıkan olmuştu sonra... Tutkulu, aceleci, tahammülsüz festival izleyicisi...
Geldiğimiz noktada, ne Emek Sineması var, ne Bap Kafeterya, ne filme girmeden önce tost, portakal suyu aldığımız han, ne aradaki profiterol keyfimiz İnci, ne film aralarında kahve içtiğimiz Caffinet... O güzel bahar günlerinden bir ‘Film Festivali’ kaldı... İstanbul’un baharına erguvanlar kadar yakışan festival...
Dolayısıyla yarın, dışarıda güneş pırıl pırıl parlarken sinema salonlarına kapanma vakti.
Neler görmeyi düşündüğüme gelince...
Ülke ve dünya koşulları beni

Genç bir kadın, Lucy... Güzel, başarılı, ünlü ve bağımlı... Hani dışarıdan bakınca “Daha ne istiyor? Belasını mı?” dedirtecek türden bir hayatı var. Dışı eli, içi kendini yakan türden. O da kendi cehennemini evinde, en yakınında, ailesinde taşıyor. Annesiyle kurduğu sevgi - nefret ilişkisinde, zamanında kesemediği göbek bağında.
Craft Tiyatro’nun ‘Kalp Düğümü’, yeni bir oyun değil artık, geçen seneden beri devam ediyor. Ama Melisa Sözen sahneye ilk kez çıktı bu oyunla. Türkiye Eleştirmenler Birliği’nin En İyi Kadın Oyuncu ödülünün sahibi oldu geçen hafta. Büyük olasılıkla bu yılki son ödülü de olmayacak. Ve o derece zor bir rol, o kadar da hak edilmiş bir ödül ki, görmemiş olanlar sezonun son oyunlarından faydalansın istedim.
‘Kalp Düğümü’, adını çözülmesi çok zor bir makrome modelinden alıyor. Hani ne içinden çıkabiliriz, ne kesip atabiliriz ya o türden bir düğüm. Ne var ki, kalp şeklinde... Gücünü ‘sevgi’den alıyor o yüzden bazen ömür boyu taşıyoruz yaralarını, bazen de can havliyle atıveriyoruz kendimizi o düğümün dışına. Yaralarımızı kanatma, kendimizi sıfırlama, her şeye yeniden başlama pahasına... ‘Lucy’nin yapmaya çalıştığı gibi.
Çağ Çalışkur’un sahneye

Dizilerde çok büyük tıbbi bilgiler beklemiyoruz, tamam! Aslında niye beklemiyoruz, o da ayrı. Yapan yapıyor pekala, bir danışmana bakar. Ama hadi beklentilerimizi düşük tutalım, iyi niyetli olalım, mucizelere inanalım... ‘Gönül İşleri’nde bir anda kalbi durup rahmetli olan babanın on dakika sonra diriltilmesine ve hiçbir araz taşımadan yürüye yürüye hastaneden çıkıp gitmesine ikna olalım. Neticede bir zararı yok kimseye.
Ama iki haftadır devam eden mucize ilaç muhabbetini ne yapacağız? Hani Yılmaz abisi fazla gergin diye Nuri gitti eczaneden bir şurup aldı geldi. Hangi içeceğin içine üç beş damla damlatsan içen iki dakika içinde pamuk şekere dönüyor. ‘Ohh hayat ne güzel’ diye derin nefesler çekiyor ciğerine, hiçbir şeyi dert etmez oluyor, ne öfkesi kalıyor kimseye, ne gamı kederi... Hayat ona güzel o an itibariyla.
Bunun ne zararı var derseniz, hali hazırda böyle bir mucize ilaç olmadığından, insanlar da ben dahil böyle bir ruh haline özeneceğinden, bulana kadar deneme yoluna gidebilirler. Bu da tahmin edileceği gibi tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Ekranda rakı kadehi göstermekten daha tehlikeli sonuçlara...

Entrika seviliyor
Bir diğer ilaç muhabbeti de

Yalnızlığımızdan ne kadar memnun olursak olalım, onu biriyle paylaşmak, sevmek, sevilmek hepimizin derdi... Hayatımızda bir sevgili yoksa sanki her şeyde bir eksiklik var ve attığımız her adıma bir gün ‘tamamlanma’ hayali eşlik ediyor. Tabii ki çevremiz de yardımcı oluyor bu hayale... Belli bir yaşa gelmişsen “Yok mu bir şey?” soruları hayatın vazgeçilmezi. Akla ziyan ‘koca bulma’ taktiklerini ise saymıyorum bile, hepimiz biliyoruz onları. Şebnem Burcuoğlu’nun ‘Kocan Kadar Konuş’ romanı tam da bu yüzden hepimize tanıdık ve fevkalade komik gelmişti. Otuzlarına gelmiş, herkes patır patır evlenirken kendine kitaplarla kurduğu dünyada mutlu ama tabii ki aşık da olmak isteyen ‘Efsun’un hikayesiydi anlattığı. Anne, anneanne, iki kız kardeş ve muhtelif teyzelerden oluşan ‘kadın yoğun’ bir ailenin kara kuzusuydu ‘Efsun’. At nalı kadar tektaş yüzükten değil, Sabahattin Ali romanlarından etkileniyordu. Ve aslında aradığı, koca değil bunu paylaşabileceği biriydi.

Film daha duygusal olmuş
Ama sülale kadınlarının telaşı sonunda onu da sarınca, başlıyordu üzerine uymayan bu taktikleri denemeye.
‘Kocan Kadar Konuş’ BKM tarafından sinemaya aktarıldı, yönetmen Kıvanç Baruönü. Film,

Hümeyra bu yıl hem Uçan Süpürge’den hem Roma Türk Filmleri Festivali’nden onur ödülü aldı. Bununla gurur duyuyor, evet. Ama onun gönlü şu ara resim yaparak geçireceği daha yalnız bir hayatta

Yirmi iki yaşında, yolda yürüyemeyecek kadar ünlü bir Hümeyra... Âşık Veysel’in “Güzelliğin On Para Etmez”iyle aniden gelen bir şöhret... Kahvaltı sofrasında, suratı asık. Sebep? “Neden incir reçeli yok?” Ve hayatının dersini alıyor sinirlenince ona “siz” diyen annesi Malike Hanım’dan. “Siz kim olduğunuzu sanıyorsunuz Hümeyra Hanım?”lı o konuşma, yolun başında kendine getiriyor onu. Sonra ne kendini o kadar önemsiyor
ne on parmağından saçılan yirmi marifeti...

Sahiden yirmi marifet ama... Ankara Hukuk Fakültesi’nin Sorbonne mezunu dekanı Muvaffak Akbay ile Mısır’da okumuş, dört dil bilen Malike Hanım’ın tek çocuğu, 15 Ekim 1947 Ankara doğumlu Hümeyra’nın hayatı, Avusturyalı mürebbiyelerle, bale dersleriyle büyürken babasının ani kaybıyla ters yüz olan bir “peri masalı”.

Londra’da dayısının yanında geçirdiği lise yıllarında açığa çıktı içindeki “müzik”. Trafalgar Meydanı’nda gitar çalıp kendi şarkılarını söylüyor, bir yandan grafik eğitimi alıyordu ki hayatın gerçekleri bir kez

Hayatta ettiği bir laf, bu kadar çok başına kakılan çok az insan olmuştur herhalde. Hafıza özürümüz bir Teoman’ın müziği bırakması konusunda işlemiyor. Her şarkı yapışında, her konserinde ve şimdi de albümünü çıkarmışken, hemen hesap soruyoruz: ‘Hani bırakmıştı müziği?’
Hayır kendiniz hiç mi dönmediniz verdiğiniz sözden bugüne kadar, hiç mi “Bir daha asla” dediğiniz şeyi yapmadınız, her adımınızı bir tutarlılıklar abidesi olarak mı yaşıyorsunuz bilmiyorum ki...
2011’de ‘Aşk ve Gurur’ albümünü yapmış ve kendi kendisini işten kovduğunu açıklamıştı, şimdi de Avrupa Müzik etiketli ‘Eski Bir Rüya Uğruna’ albümünü çıkarttı.
10 şarkı var albümde. Çoğunun sözü ve müziği Teoman’a ait... Bir şarkıda Rüzgar Pehlivan, ikisinde Balas Erinç imzası, Nejat İşler’in ‘Kronometre’ şiirinden Cengiz Erdem tarafından bestelenmiş ‘Kum Saati’ adlı bir şarkı ve düzenlemelerde ne mutlu ki Alper Erinç...

Hem tanıdık hem de yepyeni
“İnsanlardan kaçan, zor sorular soran, yaşamak için bir neden arayan” bir adamın sözleri gene; ‘N’apim Tabiatım Böyle’ şarkısında söylediği gibi...

İŞTİSAN (İstanbul Şehir Tiyatrosu Sanatçıları Derneği) Twitter’dan bir açıklama yaptı hafta sonu. Açıkçası çok anlayamadım önce. “Bir takım yayın organlarında Şehir Tiyatrosu’nu ve sanatçıları hedef alan, akıl dışı, insanlıktan uzak, cinsel ayrımcılığa kadar varan ifadelerle yazılar yayınlanmaktadır” diyordu. İçine çekilmeye çalışıldıkları bu mesnetsiz tartışmaların içinde bulunmayacaklarını, ilkeli bir şekilde işlerini yapmaya devam edeceklerini söylüyorlardı neticede.
“Konu ne acaba?” diye biraz bakındım, çünkü belli ki yazıların sahibi ve yayın organı burdan arzu ettiği primi sağlayamasın diye gizli tutulmuş. Ama insanın aklına da durup durup sanat ortamının ortasına yersiz polemik düşürmeye meraklı tek bir yayın organı geliyor tabii.

Sahneleri ‘Gezi’ciler basmış
Orada kimi yazarlar var, tiyatrodan içeri adım attıkları görülmüyor. Sonra birden bir yerden vahiy mi geliyor ne oluyor, “Bu sahneler bu ahlak düşkünlerine mi teslim edilecek? Bu gidişe kimse dur demeyecek mi?” diye feryat ediyorlar. Ardından da artık bir sansür haberi mi, bir görev değişikliği mi, bir yönetmelik krizi mi, artık o sırada amaçlanan neyse o geliveriyor.
Misal o yazarlarından birinin şu anki