Bizde çok ciddiye alınmasa da iklim değişikliğine yönelik gelişmeler, dünya kamuoyunun en önemli gündem maddelerinden biri. Özellikle gelişmiş ülkelerde, seçmen tercihini belirleyen en önemli konular arasında yer alıyor. Birbirine karışan mevsimler nedeniyle iklim değişikliğini son yıllarda fazlasıyla yaşıyoruz. Asıl korkulan ise küresel ısınma nedeniyle yaşanacak olan kuraklık ve kıtlık. Böyle bir durumun insanoğlunun bugüne kadar yaşadığı en büyük felaketlerden biri olacağı iddia ediliyor. Her ne kadar çok önemli yol kat edilmese de ciddiye alınmasının nedeni bu.
Masum olan yok!
İklim değişikliği performans değerlendirmesinde hiçbir ülkenin masum olmadığı bir kez daha tescillendi.
Endekste Türkiye’nin sıralaması geçen yılla aynı. Ülkemizin, enerji kullanımı kategorisindeki düşük performansına rağmen yerini korumasının nedeni geç de olsa Paris İklim Anlaşması’na taraf olunması.
Germanwatch ve NewClimate Institute tarafından hazırlanan ve CAN International’ın katkısıyla yayımlanan Endeks, en yüksek emisyona sahip Türkiye dahil 60 ülke ve Avrupa Birliği’nin iklim değişikliği konusundaki performanslarını değerlendiriyor. Endeks, toplamda küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 90’ından fazlasından sorumlu olan 60 ülke ve AB’yi sera gazı emisyonları, yenilenebilir enerji, enerji kullanımı ve iklim politikası olmak üzere dört kategori altında değerlendiriyor.
Endeks’in değerlendirme dereceleri ‘çok yüksek’, ‘yüksek’, ‘orta’, ‘düşük’, ‘çok düşük’ şeklinde sınıflandırılıyor.
Endeks’e göre?
2022 değerlendirmesinde en yüksek performans gösteren ülke, İngiltere ve İsveç’i geçerek iki sıra yükselen Danimarka oldu.
İskandinav ülkeleri, İngiltere ve Fas ile birlikte net-sıfır yarışında başı çekiyor.
En kötü performans gösteren ülkeler arasında Avustralya, Güney Kore, Rusya, Suudi Arabistan ve Kazakistan öne çıkıyor.
Letonya, Hırvatistan, Belarus ve Cezayir geçen yıla göre performansı düşenler, sıralamalarını en çok yukarı taşıyanlar ise Hollanda ve Yunanistan. G20 ülkelerinden sadece İngiltere, Hindistan, Almanya ve Fransa iyi performans gösteren ülkeler arasında. Bu yılın en kötü performans gösteren AB ülkeleri ise Macaristan, Polonya, Çekya ve Slovenya.
Türkiye geçen yıl olduğu gibi 42. sırada olmakla beraber genel performansı yine ‘düşük’. İklim politikası kategorisinde performansı geçen yılki ‘çok düşük’ten ‘düşük’ statüsüne yükseldi.
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Genel Müdürü Aslı Pasinli: “Bu çalışma, ülkelerin iklim değişikliği mücadelesindeki performanslarına ışık tutuyor. Bu endeksteki rekabet gezegenimizin geleceği için en kritik yarış. Türkiye’nin de bu yarışta performansını güçlü ulusal iklim hedefleri belirleyerek, uzun vadeli somut eylem planları ortaya koyarak, kömürden çıkış politikası oluşturarak, kömür teşviklerini ve yeni kömürlü termik santral yatırımlarını sona erdirerek artırması mümkün. Bu doğrultuda kararlılık sergilemesi halinde, Türkiye’nin gelecek yıl endeksteki yeri yükselecektir.”
AB sınıfta kaldı
Yayımlanan 2022 İklim Değişikliği Performans Endeksi’nde Avrupa Birliği 61 değerlendirme içerisinde 22. sırada yer aldı.
Geçen yıl 16. sırada olan AB bu yıl 6 sıra düşerek ‘yüksek performans’ sınıflandırmasından ‘orta’ sınıflandırmasına geriledi.
AB üye devletlerinin bir kısmı en iyi performansları gösterdiği halde AB’nin sıralamasının düşmesinin temel sebebi ise bazı üye devletlerin ‘çok düşük’ performanslarla alt sıralarda yer almaları.
İlk üçü hak eden olmadı, Danimarka liste başında, İngiltere ve Fas her kategoride liderlerden. Ulusal iklim eylemlerinin hiçbiri Paris Anlaşması hedefleriyle tam uyumlu olmadığından hiçbir ülke ‘çok yüksek’ notunu alamıyor.
Danimarka’yı 5. ve 6. sırada İsveç ve Norveç takip ederken, 7. ve 8. sıralarda düşüş yaşasalar da İngiltere ve Fas bulunuyor. İngiltere ve Fas tüm kategorilerde liderler arasında olmalarıyla dikkat çekiyor. İngiltere sera gazı azaltımında da lider konumda. İskandinav ülkelerinin başarısı yenilenebilir enerjiden geliyor. Norveç, yenilenebilir enerjide ‘en yüksek’ olarak değerlendirilen tek ülke olarak öne çıkıyor.
Yenilenebilir enerjide en düşük değerlendirmeyi alan ülkeler ise ‘çok düşük’ derecelendirmesi ile İran ve Rusya. En büyük iki karbon kaynağından biri olan Çin’in sıralaması düşerken ABD’nin yükseldi. Endeks, 2005 yılından bu yana her yıl yayımlanıyor ve uluslararası iklim politikalarında şeffaflığın artırılması adına önemli bir rol üstleniyor.
Özetin özeti: İklim değişikliği, bizi aşan bir konu gibi gözükse de ciddiye alma zamanı geldi de geçiyor!
