03.12.2003 - 00:00 | Son Güncellenme:
Devlet pahalı elektrik satan özel santrallar karşısında çaresiz kaldı. Yap - işlet - devret (YİD) modeliyle inşa edilen dört elektrik santralının devlete "erken devrinin (buy - out)" faturası "en az" 2 milyar dolar olarak belirlendi. Erken devir seçeneğinin giderek zayıfladığı belirtiliyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) dört büyük özel enerji şirketi başta olmak üzere çok sayıda YİD modelli santralının elektrik satış fiyatlarını düşürmeleri ve rekabetçi piyasa şartlarında üretim yapmalarına yönelik bir buçuk yıldır devam eden ikna çabasında ipler gerildi.
Şirketler 20 - 25 yıllık sözleşmelerle güvenceye alınmış imtiyazlı haklarını bırakmak istemiyor. Devlet ise santrallara el konulmasını ifade eden işletmelerin devralınması seçeneğinin maliyetini karşılayamayacağı kaygısını taşıyor.
Devlette para yok
Santralların erken devri halinde özel şirketlere yapılacak ödeme miktarı detaylı şekilde belirlendi. Enerji Bakanlığı, Hazine ve EPDK'nın ortak tespitlerine göre sadece dört büyük santrala (Ova, Doğa, Unimar ve Trakya) 2004'de el konulacak olsa her şirkete ortalama en az 500'er milyon dolar ödeme yapılacak.
EPDK sözleşme tadilatıyla ilgili öneri listelerini bu ay sonuna kadar şirketlere ulaştıracak. Önerileri kabul etmeyen şirketlere lisans verilmemesi, yani piyasa dışına itilmeleri gündeme gelebilecek. Çünkü enerji piyasası yasasına göre devlet üretilen elektriğin yüzde 100'ünü satın alma yükümlülüğünden kurtulmak zorunda.
Erken devir seçeneği "gerekçesiz", "riskle" ve "mücbir sebep" olarak sıralanan üç ayrı gerekçeyle kullanılabiliyor. Unimar, Trakya, Ova ve Doğa santrallarının sözleşme bitim tarihlerinden önce devlete devredilmesi için "riskle alma" gerekçesi esas alınacak. Sözleşme hükümlerine göre devlet mevzuat değişikliği nedeniyle santrallara el koyarsa bunun adı "riskle alma" olarak tanımlanıyor. Bürokrasinin seçenekli senaryolarına göre santralların erken devri riskle alma gerekçesiyle önümüzdeki yıl için söz konusu olursa Unimar'a 470, Doğa Enerji'ye 242, Trakya Doğalgaz Şirketi'ne 700 ve Ova Enerji'ye de yaklaşık 750 milyon dolar ödeme yapılacak.
Petrolcüler Derneği (PETDER), Meclis'te bu hafta ele alınması beklenen Petrol Piyasası Yasa Tasarısı'nın, komisyon görüşmeleri sırasında önemli birkaç maddesinde yapılan değişikler sonucunda, tüketici haklarını ve serbest rekabeti koruma, kamu sağlığını ve emniyetini güvence altına alma hedeflerinden uzaklaşma tehdidi altında olduğunu savundu.
PETDER'den yapılan açıklamada, şöyle denildi:
'Caydırıcılık yitirildi'
"Komisyonda yapılan değişikliklerle Petrol Piyasası Kanun Tasarısı'nda çevre ve güvenlik şartlarının ihlal edilmesi ve kanunun getirdiği yükümlülüklere uyulmaması halinde uygulanacak caydırıcı yaptırımlar, akaryakıt bayileri için beşte bire indirilmiştir. Kanunun caydırıcı yaptırımları sektörde faaliyet gösteren tüm kuruluşlar için aynı kuvvette uygulanmalıdır.
Bu şekli ile tasarının kamu sağlığı ve çevre güvenliği açısından suç teşkil eden uygulamalara yaptırım getiren hükümleri caydırıcı niteliğini kaybetmiş durumdadır. Yapılan bu değişikliği kanunun amaçladığı şeffaf ve güvenli rekabet ortamına zarar verecek bir yaklaşım olarak yorumluyoruz."
TBMM Genel Kurulu'nda, kamu vakıflarıyla ilgili Meclis araştırması açılması kabul edildi. AKP ve CHP milletvekillerinin birleştirilerek görüşülen önergeleri üzerinde önerge sahipleri adına söz alan AKP Milletvekili Nusret Bayraktar, 2001'de 1.5 milyar dolar bağış toplayan kamu vakıflarının vatandaşları canından bezdirdiğini söyledi.
Bayraktar, "Bu bağışlar, genel müdür otoları, makam odaları teşrifi, ek emekli ikramiye ve maaşları için kullanılıyor" dedi. Bayraktar, vakıfların "devlet içinde devletçikler haline geldiğini, bürokrasi imparatorluğunun bütçesini oluşturduklarını" kaydetti.
'Belge göndermediler'
Devlet Bakanı Mehmet Aydın, 608 kamu vakfından 80'inin kendisinden istenen belgeleri hâlâ göndermediğini belirterek, birtakım yanlışlıklar bulunduğunun ortada olduğunu söyledi.
CHP Milletvekili Mehmet Uğur Neşşar da "Türkiye genelindeki toplam 4 bin 569 vakfın hükmettiği para miktarı 30 katrilyon lira. İdari kararlarla da milletten para gasp edilmesi önlenebilir" dedi.
İş Bankası'nın, iştiraklerinden Soda Sanayi, Camiş Ambalaj, Paşabahçe Mağazaları, Ferro Döküm, Camiş Sigorta, İstanbul Porselen ve Mepa'daki hisselerini Şişe Cam'a ya da iştiraklerine satacağı bildirildi. Hisselerin satışından kaynaklanacak yaklaşık 8.6 trilyon liralık kârın kullanımına ilişkin henüz alınmış bir karar bulunmadığı belirtildi.
SİYASET
El koymanın faturası 2 milyar dolar
'Terör dinin parçası olamaz'
Operasyonlar boşuna
Baykal: O fotoğraf kanımı donduruyor
Üniversitede taşlı sopalı kavga
'Benden buraya kadar'
Rahşan Hanım'dan devam
YÖK'ün yetkileri senatoya geçiyor
Hoca'nın sonu
AKP'li Çavuşoğlu'na Azeri suçlaması
Erkeğe iş önceliği kadınları kızdırdı