‘Avarel’ demek ifade özgürlüğü

Anayasa Mahkemesi (AYM) cezaevinde tuttuğu günlükte, cezaevi personeli için “Avarel” ifadesini kullandığı gerekçesiyle 7 günlük hücre cezası verilen mahkumun “ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine” karar verdi.

Ankara Sincan 1 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu’nda Nisan 2018’de meydana gelen olayda, kurumda yapılan aramada Mehmet Günhan Baysal adlı mahkumun günlük olarak beyan ettiği dokümana el konuldu. Yapılan incelemede, dokümanın içeriğinde cezaevi personeli, bazı hakim ve savcılara hakaret ve iftira niteliğinde ifadeler yer aldığı gerekçesiyle tutanak tutuldu. Cezaevi Disiplin Kurulu’nun kararı ile de Baysal’a 7 gün hücre cezası verildi. Kararda, “Avarel”in, Daltonlar adlı bir hırsızlık çetesi olan grubun en aptal üyesi olarak bilindiği, “Avarel” olarak nitelendirilerek personele “aptal imasında bulunulduğu” belirtildi.

Disiplini bozan eylem

Disiplin cezasına karşı infaz hakimliğine şikayette bulunan ancak olumsuz yanıt alan Baysal, Ankara Batı 1. Ağır Ceza Mahkemesi İnfaz Hakimliği’ne dosyayı taşıdı ancak yine ret yanıtı aldı. Baysal’ın bireysel başvurusu yoluyla dosya AYM’nin gündemine geldi. AYM, başvurucu mahkumun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmettiği kararında disiplin cezası uygulamalarına ilişkin önemli tespitlerde bulundu.

‘Günlük kişiseldir’

“Günlük, kişinin yaşadıklarını duygu ve izlenimlerini tarih belirterek günü gününe anlatmasıyla oluşan bir yazı türüdür. Bu tür yazılar yaşamdan izler taşır. Yayımlanma amacı taşımayan ve kimseyle paylaşılmak istenmeyen kişinin kendine yazdığı metinlerdir” denilen kararda, somut olayda ele geçirilen dokümanın günlük olmadığına ilişkin infaz kurumunun herhangi bir tespitinin olmadığına dikkat çekilerek, şunlar kaydedildi:

‘Ceza uygun değil’

“Hakaret oluşturan fiilin doğrudan kurum görevlilerine söylenmesi mümkün olduğu gibi arkalarından söylenmesi de mümkündür. Ancak gıyapta işlenecek hakaret fiilinin disiplin cezasına konu edilebilmesi, söz konusu hakaret fiilini başkalarının öğrenmesini gerektirir. Somut olayda başvurucunun yazdığı dokümanda yer alan ve başkalarınca öğrenildiği iddia edilmeyen sözlerin sadece bir yazılı belgede yer almasının kurum düzeni ve güvenliği üzerindeki etkisi yönünden hiçbir değerlendirme yapılmadığı anlaşılmıştır. Başvurucunun ifade özgürlüğüne hücre cezası vermek suretiyle yapılan gerekçesiz bir müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı değerlendirilmiştir.”

5 bin TL tazminat

AYM oy birliği ile aldığı kararın bir örneğinin “ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara Batı İnfaz Hakimliği’ne gönderilmesine” ve başvurucuya net 5 bin TL manevi tazminat ödenmesine de hükmetti.