Homo homini pezevenkus

Homo homini pezevenkus
Ne demiş İngiliz filozofu Thomas Hobbes? "Homo homini lupus", yani "İnsan insanın kurdudur" demiş. Kurtluk ne kelime, belki Hobbes "İnsan insanın pezevengidir", "homo homini pezevenkus" demek istemiştir
Testus Ağzabiberus / AHMET TURHAN ALTINER

Toplumlaşma ve kentleşmenin aşama aşama gelişmesine karşın... Kadının her zaman horlanması ve kadın-erkek ilişkilerinin kısıtlanması sonucunda... Ortaya çıkan yasak aşk pazarlayıcılarına pezevenk adı takılmış. Kuvvetliden yana ve güçsüzü ezmeye yönelik bir iş olduğundan pezevenklik cellatlıktan sonra en aşağılık zanaat kabul edilmemiş midir hep? Ancak bugün pezevenk kelimesi anlamını da aşarak yaygın bir kullanım alanı kazanmadı mı? Artık kadın pazarlayan kişiler olmasalar bile insanlar, durup dururken birilerinden olmadık nedenlerle, "kel alaka" biçimde bu lafı işitebilir. Örneğin trafikte insanlar birbirlerine nedendir bilinmez pezevenk diye bağırır.
Murat Bardakçı, Hürriyet’teki bir yazısında Sultan İbrahim’in, şişmanlığıyla meşhur sadrazamı Semin Mehmed Paşa’ya kızgın olduğu günlerde yazdığı mektuplarda "Bre karpuz kıyafetli pezevenk!" diye hitap ettiğini yazmıştı. Sene 1645... Anlaşılan tarihimiz pezevenk iltifatıyla meşbu! Ama yakın, çok yakın tarihimizde de en büyük yaygınlaştırma yukarıdan gelmemiş miydi? Bu kelimeyi yaygınlaştıran kişi parlamentodan çıkmamış mıydı? Sanki "Sözüm meclisten dışarı" deyiminin bire bir ironisi olarak... Kendisi de milletvekili olan Refah Partili Şevki Yılmaz mecliste milletvekillerine pezevenk dememiş miydi? Böylece insanlar pezevenk olanlarla olmayanlar arasında iki kampa ayrılmıştı sanki.
Belleğimize başvuralım mı? Eski Emlakbank Genel Müdürü Engin Civan ile müteahhit Selim Edes’in adının karıştığı kanlı bir rüşvet skandalı yaşanmıştı. Civan, Edes’ten para aldığına ilişkin belge bulunmadığını iddia ettiğinde, Edes’in "Rüşvetin belgesi mi olur pezevenk?" diye patladığı sözü "pezevenk literatürü"nün baş sayfasına oturmamış mıydı! Gün geçmiyor ki, birileri birilerine pezevenk demesin. Örneğin geçenlerde Tarkan, İbrahim Tatlıses’in bir televizyon programında kendisine pezevenk dediği iddiasıyla savcılığa suç duyurusunda bulunmuş. Gırgır bu ya, Tarkan deyince, aklıma başka bir Tarkan ve Yeşilçam filmlerinden aşina olduğumuz Tarkan’ın kurdu; kurt deyince de, kurdun Latincesi "lupus" geliyor... Ne demiş büyük İngiliz filozofu Thomas Hobbes? "Homo homini lupus" yani insan insanın kurdudur. Kurtluk ne kelime, aslında belki demiş midir Hobbes ki insan insanın pezevengidir, "homo homini pezevenkus"? Buyur ola bugün şevkle "kelime-i adiyye"den oluveren bu çokuluslu ve çok kullanımlı kelimenin gırgırına bu testusta...

1- Akşam saat 8 ve 9 arası saçları daha önce polis tarafından sıfır numara kazıtılmış olan biri aracınıza sessizce yaklaşıp "Eğlendirelim abii" diyor. Nerede oluyor acaba bu takdimci pezevenklik?
a. Leningrad’da "Prospekt Nevski" bulvarında
b. Nev Şehir’de "Wall Streetöte
c. Taksim’de Elmadağ’da
d. Her yerde

2- "Uncu Ahmet", "Madam Fedrona", "Fırıldakçı Seher", "Cevherizade Baha Bey", "Madam Ogalo", "Matmazel Kinoş", "Madam Diyamandi"... Bunlar 100 yıl önce İstanbul’da çalışmış muhabbet tellalları... Adları nereden bulundu, kestirebilir misiniz?
a. Polis zabıtlarından
b. Refik Ahmet Sevengil’in "İstanbul Eğleniyor" kitabından
c. Piyer Loti’nin hikayelerinden
d. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın kitaplarından

3- "Pezevenk"in nereden geldiği konusundaki "etimolojik" kestirimler oldukça farklı. Acep nereden geliyormuş pezevenk?
a. İ. Z. Eyüboğlu’na göre Farsça’dan "pejavend" yani "kapı tokmağı"ndan
b. Ferit Devellioğlu’na göre Farsça’dan "pazengöden yani "ayak işlerinde kullanılan kimse"den
c. Redhouse sözlüğüne göre Farsça’dan "pazhavenk" yani "yol gösterenöden
d. İtalyancada "pesce bianco" yani "beyaz balıkötan

4- Bir Türk filmi var. Şerif Gören’in yönettiği bu ilginç filmde Erdal Özyağcılar "Disko Çarli" rolünde enfes bir pezevenk rolü döktürüyordu. Filmin adını "çakozladınız mı?"
a. "Sur Dibinde Aşk"
b. "Cadı Bostanı"
c. "Sefa Pezevenkleri"
d. "Beyoğlu’nun Arka Yakası"

5- New York’u kasıp kavurmuş bir uluslararası kadın pezevenk var. Ünlü bir "erkeklere mahsus" dergide yürek hoplatan okuyucu mektuplarını yanıtlıyor. "Happy Hooker" diye lakap takılan bu kadını tanıdınız mı?
a. Xavier de Maistre
b. Xavier Cugat
c. Xenophone
d. Xavier Hollander

6- Ünlü bir Fransa kralının metresleri Madame du Barry ve Madame de Pompadour krala küçük bakireler sağlarlarmış. Kızlar adamın kral olduğunu bilmezmiş. Hatta kızlardan biri kralı görünce hayretle "Aaa, ne kadar da ‘luis’lerin (Fransızların bozuk parası) üzerindeki adama benziyorsun" demiş. Kralı tanıdınız mı?
a. Louis de Funes
b. Louis XIV
c. Çıplak Kral
d. Louis Bonaparte

7- 1950’lerde Türkiye’yi ziyaret eden Endonezya Devlet Başkanı Sukarno’nun bakın başına ne gelir? Ünlü bir kadın pezevenk (kadın olunca çaça deniyor) felekten bir gece çalmak isteyen başkana hastalıklı bir kadın bulur, o da belsoğukluğu kapar. Bu diplomatik skandal başbakan Menderes’in canını sıkar. Kimdi bu meşhur çaça?
a. Madam Zurnik
b. Lüks Nermin
c. Benli Belkıs
d. Madam Atina

8- Doğada da aracılar varmış. Bazı mikroplarda erkek-dişi ayrımı yokmuş. Kalıtsal özelliklerini birbirlerine birtakım aracılar yoluyla aktarırlarmış. Çok aşina gelebilecek bu aracıları hemen tanıyabilecek misiniz?
a. Dildo
b. Virüs
c. Pilus
d. Hiçbirus

9- Azeri Türkçesi bize göre komikliklerle dolu. Örneğin Bakü’de birisi sizi "Vay pezevenk arkadaşım" diye karşıladığında ne demek istemiş olabilir?
a. Basbayağı pezevenk
b. Seyyar satıcı
c. Şişman
d. Samimi

10- Pezevenk kelimesi İstanbul meyhanelerinde meze ahkamının gözdesi sayılmaz mı? Sadece insanlar değil, hayvanat da nebatat da müskirat da birbirinin pezevengi olup çıkıverir. Örneğin rakının pezevengi nedir?
a. Radika, roka, bir de Marika
b. Kavun
c. Beyaz peynir
d. Hepsi

11- Peki, baklanın pezevengi nedir?
a. Takla
b. Enginar
c. Dereotu
d. Sarmısaklı yoğurt

12- Palamutun pezevengi nedir acep?
a. Limon
b. Kırmızı soğan
c. Rakı
d. Hepsi

13- İnsanlar pezevenklere zaman olmuş "dost" demiştir, zaman olmuş "muhabbet tellalı." Onlara "nahifçe" çöpçatan da denmiştir. Argomuz da pezevenk kelimesinin anlamdaşlarıyla zengin. Aşağıdakilerden hangisi pezevengin argo karşılıklarından?
a. Astik
b. Kodoş
c. Teres
d. Hepsi

Yanıtlar: 1) c, 2) d, 3) c (rivayet muhtelif) 4) d, 5) d, 6) b, 7) b, 8) b, 9) c, 10) bence d, 11) benöce" 12) d, 13) d





PAZAR