Kâr marjını artıran şirket kazandırıyor

Zeynep Aktaş/ Milliyet Gazetesi Yazarı/ zeynep.aktas@gmail.com - Son üç yılın finansal verileri incelendiğinde, kârlılıkta sağlanan artışın sadece rakamsal bir yükselişle sınırlı olmadığını, aynı zamanda şirketlerin borsa performanslarına da yansıdığını görüyoruz. Kâr marjını artırmayı başaran şirketler, sadece kâr etmekle kalmayıp aynı zamanda hisselerin fiyat getirilerini de yukarı taşıyor.

Bankalarda güçlü büyüme

Bankacılık sektörü, son üç yılda kâr marjını artırdı. TSKB, Akbank, Garanti Bankası, Yapı ve Kredi Bankası gibi bankalar, finansal hedeflerini yakalama yönünde ilerlerken yılbaşından bu yana yatırımcılarına yüzde 55 ile yüzde 95 arasında kazandırdı. Öte yandan bankacılık sektörünün performansı daha geniş bir pencereden bakıldığında çıkış hareketinin Nisan 2021 başlangıçlı olduğunu gözlemekteyiz. Özellikle pandemi sonrası ekonominin şekillendirilmesinde kilit özellikleriyle öne çıkan bankalar tekrar yatırımcılar tarafından da keşfedilir oldu. Pandemi sürecinde likiditenin artırılmasında birer çıkış kapısı olan bankalar enflasyonla mücadelede yine önemli bir fonksiyonu üstleniyor. Küresel piyasalardaki belirsizliklerin ve risklerin yüksek olduğu bu dönemde diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de reel sektörü korumak açısından bankalar önemli bir işlem üstleniyor. Her dönemde ekonominin önemli bir saç ayağı olan bankacılık borsada uzunca bir süre ilgisiz kalınan bir sektör olarak kalınırken Nisan 2021'den itibaren tekrar keşfedilmeye başlanırken sektördeki hisselerin de değeri geçen sürede hızlı bir artış kaydetti.

Teknolojik dönüşüm etkisi

Bankacılık sektörü, son yıllarda teknolojik dönüşümü iş modellerine hızla entegre etti. Yaşanan dönüşüm hem sektörün verimliliğini artırdı hem de müşterilerin değişen ihtiyaçlarına yanıt verme kapasitesi kazandırdı. Alternatif dağıtım kanalları ve dijital bankacılık uygulamaları, bu süreçte gelişimi destekleyen önemli faktörler oldu. Değişen ekonomik koşullar ve zorunluluklar bankaları günlük işleyişlerini gözden geçirme ve yeni çözümler üretme konusunda hızlandırdı. ATM'lerin işlevselliklerinin güçlendirilmesi, temassız işlem, kartsız işlem gibi teknolojinin her gelişiminin sektörde hayat bulması, müşterilere daha fazla esneklik ve kolaylık sağladı. Söz konusu gelişmeler nakit taşıma alışkanlıklarının hızla değişime uğramasına yol açarken ekonominin de daha yüksek oranda kayıt altına girmesine olanak tanıdı. Tüm bunlar aynı zamanda bankacılık sektörünün gelir ve kârlılığının büyümesinde önemli etkenler arasında yer alıyor. Bankalar, müşteri tercihlerinin değiştiği bu dönemde gelişmelere hızla adapte oldu. Müşterilerin şubelerle olan temasını azaltarak güvenliği sağlama amacıyla dijital araçları daha etkin bir şekilde kullandı. Yatırımlar neticesinde uzun vadede giderleri azaltıcı teknolojik gelişmelerden yararlanma oranı yükseliyor. Sonuçta atılan her iyileştirici adım kâr marjlarının korunmasını ve artırılmasını sağlıyor. Bu da Nisan 2021'de başlayan yükseliş eğilimin son üç ayda artan ivmeyle devam etmesine olanak tanıyor.

Otomotiv büyümesi nasıl yansıyor?

Son dönemde otomobil sektöründe yaşanan yoğun talep, pazarın dinamiklerini tamamen değiştirdi. Otomobil piyasasının karakteri, beklenmedik derecede yüksek tüketici talebi, sıfır araçlar için oluşan uzun bekleme kuyrukları, artan ikinci el otomobil fiyatları, sınırlı üretim kapasiteleri ve talebi karşılayamayan arz gibi faktörler tarafından şekillendi. Türkiye pazarına ürün tedarik eden, ülkeye ithalat yapan veya üretim yapan otomobil markaları ise öne çıkan aktörler arasında yer aldı. Tofaş Fabrika, Doğuş Otomotiv, Anadolu Isuzu son üç yılda kâr marjını artırmayı başaran şirketler arasında yer alıyor. Tofaş Fabrika ve Doğuş Otomotiv yılbaşından bu yana yatırımcılara yüzde 60'ın üzerinde getiri sağladı. Sektörde sadece Anadolu Isuzu hissesi yılbaşından bu yana kaybettirdi. Bununla birlikte hissenin Mart 2020'den Ağustos 2022 arasında fiyatını yaklaşık 56 kat artırdığını göz ardı etmemek gerekiyor. Hisse söz konusu zirvenin ardından gelen kâr satışlarıyla birlikte çıktığı seviyeyi sindiriyor.

İnşaattaki kâr marjı

İnşaat ve yapı malzemeleri sektöründe faaliyet gösteren şirketler, kâr marjında öne çıkan 23 şirket arasında yer aldı. Europen Endüstri, Bursa Çimento, Oyak Çimento, Akçansa ve Kocaer Çelik gibi şirketler hem kâr marjlarını artırdı hem de yatırımcılara kazandırdı. Europen Endüstri, inşaat malzemeleri sektöründe faaliyet gösteriyor. Kâr marjını son üç yılda yüzde 14'ten yüzde 25.44'e çıkardı. Borsadaki BIST 100 kapsamında bulunan şirket, yatırımcısına yılbaşından bu yana yüzde 74 kazandırdı. Oyak Çimento ise Borsa 50 endeksinde yer alıyor. Son üç yılda şirketin kâr marjı yüzde 14.62'den yüzde 31.84'e yükseldi. Borsada işlem gören hisseleri yatırımcılarına yüzde 179 oranında kazandırdı. Metal ana sanayi sektöründe faaliyet gösteren Kocaer Çelik de kâr marjındaki artışıyla dikkat çekti. Şirket, son üç yılda kâr marjını artırarak hem sektördeki konumunu güçlendirdi hem de yatırımcılarına getiri sağladı.

Sürdürülebilirliği yakalamak önemli

 Yatırım dünyasında, bir şirketin kârlılığı sadece finansal başarısını değil aynı zamanda büyüme potansiyelini ve sürdürülebilirliğini de yansıtan önemli bir gösterge olarak kabul edilir. Bu bağlamda, perakende sektörü genellikle düşük kâr marjları ile tanımlanırken, şirketlerin kâr marjlarında istikrar sağlamaları önemlidir. Son verilere göre, perakende sektöründe faaliyet gösteren iki önemli oyuncu, 2023 yılının ilk yarısında yüzde 3 seviyelerinde kâr marjları ile çalıştı. Son üç yıla genel bir göz attığımızda, sektörde yer alan Şok Marketler ve Migros'un kâr marjını artırmanın ötesinde, yatırımcılarına oldukça cazip getiriler sunmayı başardılar. Yılın başından itibaren elde ettikleri yüzde 95'in üzerindeki getiri oranları, öne çıkmalarını sağladı. Şirketler için sadece kâr elde etmek değil, aynı zamanda sürdürülebilir büyümeyi ve kârlılığı yakalamak da önemlidir. Bu bağlamda, sadece gelir artışı değil, aynı zamanda kâr marjının artırılması da büyük bir önem taşıyor. Bu noktada, Türkiye'nin önde gelen petrol şirketlerinden biri olan Tüpraş'ın kâr marjındaki artış dikkat çekiyor.

Kâr marjı artışı

Son üç yılda net kâr marjını artırmayı başaran şirketler arasında yer alan Tüpraş, petrol sektöründe faaliyet gösteriyor ve Borsa 30 ulusal endeksinde bulunuyor. 2023 yılının ilk yarısında yüzde 7.08 kâr marjı elde eden şirket, önceki yıllara kıyasla oldukça önemli bir artış kaydetti. Özellikle 2021 yılına göre büyük bir sıçrama yaşayarak kâr marjını neredeyse dört katına çıkardı

Net kâr marjı neden önemli bir gösterge?

Sürdürülebilirliği yakalamak önemli Yatırım dünyasında, bir şirketin kârlılığı sadece finansal başarısını değil aynı zamanda büyüme potansiyelini ve sürdürülebilirliğini de yansıtan önemli bir gösterge olarak kabul edilir. Bu bağlamda, perakende sektörü genellikle düşük kâr marjları ile tanımlanırken, şirketlerin kâr marjlarında istikrar sağlamaları önemlidir. Son verilere göre, perakende sektöründe faaliyet gösteren iki önemli oyuncu, 2023 yılının ilk yarısında yüzde 3 seviyelerinde kâr marjları ile çalıştı. Son üç yıla genel bir göz attığımızda, sektörde yer alan Şok Marketler ve Migros'un kâr marjını artırmanın ötesinde, yatırımcılarına oldukça cazip getiriler sunmayı başardılar. Yılın başından itibaren elde ettikleri yüzde 95'in üzerindeki getiri oranları, öne çıkmalarını sağladı. Şirketler için sadece kâr elde etmek değil, aynı zamanda sürdürülebilir büyümeyi ve kârlılığı yakalamak da önemlidir. Bu bağlamda, sadece gelir artışı değil, aynı zamanda kâr marjının artırılması da büyük bir önem taşıyor. Bu noktada, Türkiye'nin önde gelen petrol şirketlerinden biri olan Tüpraş'ın kâr marjındaki artış dikkat çekiyor. Kâr marjı artışı Son üç yılda net kâr marjını artırmayı başaran şirketler arasında yer alan Tüpraş, petrol sektöründe faaliyet gösteriyor ve Borsa 30 ulusal endeksinde bulunuyor. 2023 yılının ilk yarısında yüzde 7.08 kâr marjı elde eden şirket, önceki yıllara kıyasla oldukça önemli bir artış kaydetti. Özellikle 2021 yılına göre büyük bir sıçrama yaşayarak kâr marjını neredeyse dört katına çıkardı. Kâr marjı, bir şirketin gelirlerine oranla elde ettiği kârı yüzdelik olarak ifade eden temel bir ölçüttür. Bu oran, işletmenin kârlılığını ve verimliliğini belirlemede kritik bir rol oynar. İşletmeler genellikle yüksek kâr marjıyla çalışmak diğer bir ifadeyle satışlarından elde ettikleri kâr oranının yüksek olmasını isterler. Bu finansal göstergeyi yatırımcılar ve analistler yakından izler. Yüksek bir kâr marjı, işletmenin her bir birimlik gelirden daha fazla kâr elde ettiğini gösterir. Bu, şirketin maliyetlerini etkin bir şekilde kontrol ettiğini ve rekabet avantajı sağladığını işaret eder. Sektörden sektöre farklılık gösterir. Dönemsel olarak da farklılık gösterebilir. Bu nedenle yatırımcılar şirket odaklı çalışmalı.

Rekabette kârlılık

İki farklı şirket aynı gelir düzeyine sahip olsa da kâr marjı, onların kârlılık farkını ortaya koyar. Düşük kâr marjına sahip bir şirket, yüksek maliyetler veya düşük fiyatlandırma stratejisi nedeniyle daha az kâr elde edebilir. Bu durum, işletmenin rekabetçilik seviyesini değerlendirmede önemli bir gösterge olarak kullanılır. Kâr marjının yüksek olması ve artış göstermesi aynı zamanda bir verimlilik ölçüsüdür. Şirketlerin giderlerini etkili bir şekilde yönetebildiğini ve operasyonel süreçlerini optimize ettiğini gösterir.