09.06.2023 - 03:36 | Son Güncellenme:
ZEYNEP AKTAŞ
ZEYNEP AKTAŞ/ Milliyet Gazetesi Yazarı/ zeynep.aktas@gmail.com-Gerek global ölçekte, gerekse ülkemiz bazında 2020 yılından bu yana ekonominin geneline yönelik yaşanan sorunlar henüz geride bırakılabilmiş değil. 2020 ve sonrasında dünya genelinde yaşanan pandemi kısıtlamaları piyasaların üzerinde ciddi bir etkiye yol açarken sorun piyasaya enjekte edilen nakitle olabildiğince düşük hasarla atlatılmaya çalışıldı. Pandeminin aşıldığı noktada Rusya - Ukrayna savaşı patlak verdi. Savaş bölgesel boyutun çok üzerinde ekonomik ve siyasi sonuçlara yol açtı. Şimdilerde ilk günlerdeki gibi gündemde yer almasa da halen söz konusu etkiler varlığını koruyor. Pandemide devletlerin piyasaya sürdüğü nakdin yol açtığı enflasyon büyümesi ise devletlerin henüz üstesinden gelemediği bir sorun olarak devam ediyor. Ülkemiz de bu sorunların tam yanı başında duruyor. Yaşanan sıkıntılara ilave olarak 6 Şubat günü Kahramanmaraş merkezli meydana gelen deprem felaketi büyük can ve mal kaybına yol açtı. Ekonomik sorunların ve deprem felaketinin ardından milletvekili ve cumhurbaşkanı seçimi gerçekleşti. Yeniden Cumhurbaşkanı seçilen Tayyip Erdoğan önümüzdeki beş yıl için kabinesini oluştururken ekonomideki gelişmeler ve büyüme öne çıkmaya başladı. Seçimler sonrası yılın ilk çeyrek büyüme verileri açıklandı ve yüzde 4 olarak gerçekleşti. Açıklanan bu veri 6 Şubat felaketini yaşadığımız deprem dönemini de kapsadığı için önemli.
Sürdürülebilirlik önemli
Geçen yıl ilk çeyrek büyümesi yüzde 7.6 idi. Söz konusu büyüme içinde sanayinin katkısı yüzde 8.6 seviyesinde bulunuyordu. Tarım ise yüzde 1.5’lik daralma ile büyümeyi aşağıya çekmişti. Geçen yılın ilk çeyreğindeki büyüme hikâyesi, sanayinin güçlü performansıyla desteklenirken, tarım sektöründeki daralma büyüme potansiyelini zayıflatmıştı. Bu yılın ilk çeyreğinde de tarımdaki küçülmenin devam ettiğini görüyoruz. Tarımda yüzde 3.8 küçülme yaşandı. Hükümetin önem verdiği sanayi ise yüzde 0.7 daraldı. Bir diğer ilk çeyrek verisi de net ihracatın büyümeye katkısının eksi 5.3 olması. Küresel bazda yaşanan ekonomik daralmaların etkilerinin ilk çeyrek verilerine de yansıdığı görülüyor. Sanayi sektöründeki daralma, üretim faaliyetlerindeki zayıflığı yansıtıyor. İmalat endüstrisindeki sıkıntılar, üretim maliyetlerindeki artışlar, arz zinciri sorunları ve talepteki düşüşler güç kaybının nedenleri arasında yer alıyor. Büyüme ve gelişme, dengeli faktörlerin bir araya gelmesiyle mümkün. Ekonomideki büyümenin sağlam temellere dayanması sürdürülebilirlik açısından da önemlidir.
itici güç iç talep artışı
Peki, yüzde 4 büyümeyi sağlayan verinin detaylarında ne var? Verilere biraz daha yakından bakıldığında ilk çeyrek büyümesinin kaynağında iç talep artışının yer aldığı gözlenmekte. Üretim yöntemiyle zincirlenmiş hacim endeksine göre, büyümeye hizmetler yüzde 12.4, destek hizmet faaliyetleri yüzde 12, sigorta hizmetleri yüzde 11.2 oranındaki artışla katkıda bulundu. Olumlu yönde katkıda bulunan diğer sektörler arasında yer alan bilgi iletişim yüzde 8.1; diğer hizmetler yüzde 7.8; inşaat 5.1; kamu yönetimi eğitim sağlık 3.6 ve gayrimenkul yüzde 1.4 artışla katkı sağladı. Sanayi ve ihracattaki zayıflamaya rağmen genel hatlarıyla hizmet alanındaki talep ve genişleme yüzde 4’lük ilk çeyrek büyümesini destekleyen gelişme oldu. Yılın ilk çeyreğinde yerleşik hanelerin tüketimi geçen yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla yüzde 16.2 arttı. Devletin nihai tüketim harcamalarında da yüzde 5.3 artış var. Mal ve hizmet ithalatında yüzde 14.4'lük bir artış oldu.
Yüksek getiri potansiyeli nasıl belli olur?
Bir yatırımcı için kârlı ve sürdürülebilir yatırım yapabilmek ve bunun semeresini alabilmek her zaman için en önemli hedeftir. Bu nedenle, büyüme şirketleri yatırımcılar için önemli fırsatlar sunar. Büyüme şirketleri, hızlı büyüme imkânına sahip olan ve gelecekteki kârlılığı artırma potansiyeli olan şirketlerdir. Büyüme şirketleri; genellikle hızlı bir şekilde büyür ve değerlerini artırırlar. İnovasyon, yeni pazarlara açılma veya mevcut pazarlarda daha fazla pay kazanma gibi faktörlerle büyüme sağlarlar. Bu da yatırımcılar için yüksek kâr potansiyeli anlamına gelir. Bu şirketler rekabetçi avantajlara sahip firmalardır. Örneğin, benzersiz bir ürün veya hizmet sunabilirler. Güçlü bir marka değerine veya verimli iş modeline sahip olabilirler. Bu rekabet avantajları, şirketin büyümesini destekler ve değerini artırır. Yatırımcılar, rekabetçi avantajlara sahip büyüme şirketlerine yatırım yaparak uzun vadede gelir elde etme potansiyeline sahip olurlar. Büyüme şirketleri, farklı yollarla hedeflerine ulaşabilirler. Söz konusu farklılıklar arasında iş birlikleri ve büyüme fırsatlarıyla değerlerini artırabilirler. Stratejik iş birlikleri, birleşmeler veya satın alma yoluyla şirketler büyüyebilir ve pazar paylarını genişletebilirler. Bu da yatırımcılar için büyüme potansiyeli ve değer artışı anlamına gelir. Büyüme şirketleri, yatırımcılar için portföy çeşitlendirmesi sağlar. Bir yatırımcının portföyünde farklı sektörlerden, farklı büyüklükte firmalar yer alabilir. Yatırımcıların riski düşürmek ve kazanç yelpazesini geniş tutabilmesi açısından farklı büyüme potansiyeline sahip şirketlere sahip olması önemlidir. Bu şirketler, diğer sektörlerdeki firmalara kıyasla daha hızlı büyüme potansiyeli sunar. Hızlı büyüme gösteren şirketler, yeni iş fırsatları sunar ve ekonomik kalkınmaya destek olurlar. Yatırımcılar, büyüme şirketlerine yatırım yaparak istihdam sağlama ve ekonomik büyümeye katkı sunma fırsatına sahip olurlar.
Perakendede artış nasıl?
Perakendenin iki önemli şirketi olan Migros ve Teknosa, büyüme trendini sürdüren iki firma. Bu şirketler, müşteri taleplerine hızlı ve etkili cevap vererek, sektördeki rekabette öne çıkmayı başardı. Teknosa, oluşturduğu platform ile doğrudan satış yaptığı gibi üçüncü kişi satıcılara da satış imkânı vererek dolaylı bir gelir kapısını kendisine açtı. Migros da yaygın mağaza zincirlerine ilave olarak internet ortamındaki satış hacmini her geçen gün artırıyor. İçecek sektöründen Coca Cola; bayındırlık ve imar sektöründen Girişim Elektrik; holdinglerden Global Yat. Holding; ilaç sektöründen Selçuk Ecza Deposu öne çıkan diğer şirketler oldu. Bu şirketlerin kâr, satış ve FAVÖK büyümeleri ilk çeyrekte yüzde 50’nin üzerinde.
Otomotiv sektöründe güçlü büyüme var
Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren Anadolu Isuzu, Doğuş Otomotiv, Ford Otosan, Tofaş Otomotiv ve Türk Traktör gibi şirketlerin ilk çeyrek satış, kâr ve FAVÖK büyümeleri yüzde 50’nin üzerinde gerçekleşti. Bu şirketler, iç pazardaki talep artışı ile hızlı büyüdü. Enflasyon nedeni ile taleplerin ileri çekilmesi şirketlerin büyümelerine yansıdı. Sektördeki asıl dönüşüm ise elektrikli araç pazarının büyümesi ile gözlenecek. Togg markasının sektöre bu yıl giriş yapması özellikle şarj istasyonlarının hızlı şekilde yaygınlaşmasına imkân verecek. Bunun neticesinde diğer markaların da elektrikli araç segmentine daha fazla ağırlık vermesine olanak tanıyacak. Elektrikli araç segmentinde farkı ile öne çıkmayı başaran markaların pazarda daha fazla pay almasına imkan vereceği gibi büyüme katsayısını da artıracaktır.
Çimentoda yükseliş
Çimento ve beton sektöründe faaliyet gösteren Çimsa ve Oyak Çimento, deprem sonrası hareketlenen sektörler arasında yer aldı. Kentsel dönüşüm ve inşaat sektöründeki canlılık şirketlerin önümüzdeki dönemde de büyümelerine olumlu yansıyacaktır.
Çimento ve beton sektöründe faaliyet gösteren Çimsa ve Oyak Çimento, deprem sonrası hareketlenen sektörler arasında yer aldı. Kentsel dönüşüm ve inşaat sektöründeki canlılık şirketlerin önümüzdeki dönemde de büyümelerine olumlu yansıyacaktır.
Borsa İstanbul'un gösterge endeksi olan BIST 100 Endeksi, Türkiye'nin halka açık en büyük ve önemli şirketlerini bünyesinde barındırıyor. İşte bu endeks içinde yer alan 16 şirket, ilk çeyrekte etkileyici bir performans sergileyerek FAVÖK, net kâr ve net satış artışında yüzde 50'nin üzerinde büyüme sergiledi. Bu rakamlar, söz konusu şirketlerin büyüme potansiyellerinin ve güçlü finansal performanslarının bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.
Enerjide kuvvetli büyüme
Birçok sektörden şirketin yer aldığı bu liste, ekonomik çeşitliliğimizin de bir yansıması niteliğinde. Enerji, otomotiv, içecek, çimento, perakende ticaret, telekomünikasyondan oluşan 16 şirket güçlü bir büyüme ivmesi yakaladı. Özellikle ilk çeyrek döneminde yüksek büyüme oranlarına ulaşan bu şirketler, Yüksek FAVÖK ve net kar rakamları, şirketlerin operasyonel verimliliklerini artırdıklarını ve müşteri taleplerine hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verdiklerini göstermektedir. Bu sektörler ve şirketler şunlar: Enerji sektöründe faaliyet gösteren Alfa Solar Enerji ve Smart Güneş Enerjisi hızlı büyüme gösteren şirketler arasında yer alıyor. Alfa Solar Enerji’de kâr, satış ve FAVÖK (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr ) büyümesi yüzde 400’ün üzerinde gerçekleşti. Smart Güneş Enerjisi yine hızlı büyüyen şirketlerden biri. Şirketin FAVÖK büyümesi yüzde 142 oranında gerçekleşirken net kâr büyümesi yüzde 88 ve net satış büyümesi yüzde 287 oldu. Enerji sektöründe özellikle de yenilenebilir enerjiye yönelik ciddi ve güçlü bir ilgi söz konusu. Gerek sektörde yer alan firmalar gerekse gerçekleştirmeyi düşündükleri dönüşümle yenilenebilir enerji sektörüne girmeye çalışan firmalar ilerleyen süreçte sektörün daha da büyümesine imkan sağlayacaklardır. Devlet politikasının da yenilenebilir enerjiye yönelik teşvik edici yaklaşımda bulunması sektörde yer alan firmaların çeşitlenmesine ve rekabetin artmasını olanak verecektir.
'Büyüme şirketlerine' yatırım yaparken 10 noktaya dikkat
1.Şirketin büyüme potansiyeli ve gelir büyüme hızı. 2. İnovasyon ve rekabet avantajı. 3. Pazar büyüklüğü ve büyüme trendleri. 4. Güçlü finansal performans ve nakit akışı. 5. İyi yönetim ekibi ve stratejik vizyon. 6. Müşteri tabanı ve pazar payı. 7. Verimlilik ve genişleme potansiyeli. 8. Endüstri trendlerine uyum sağlama yeteneği. 9. Sürdürülebilirlik ve çevresel faktörler. 10. Risk yönetimi ve krizlere dirençlilik
Bilançodaki belirgin artışın sebebi nedir?
1.Gelirdeki hızlı artış, büyüme işareti olarak algılanır. 2. Varlık değerlerindeki yükseliş, şirketin değerindeki büyümeyi ifade eder. 3. Finansal göstergelerdeki sağlamlık, gelecekteki başarıya işarettir. 4. Satış ve pazarlama harcamalarındaki artışlar, şirketin pazardaki konumunu güçlendirir. 5. Sürdürülebilir kârlılığı öne çıkarabilecek bir büyüme önemlidir. Bu nedenle esas faaliyetlerden kaynaklanması beklenir. 6. Sadece bir dönem için değil, uzun vadede sürdürülebilir büyüme önemlidir.