İşin sırrı sakalda!

974'teki 'mutlu' büyük kırılma ile tarihin dışında askıya, beklemeye alınan kuzey Kıbrıs'ta da çark dönüyor, devran değişiyor... '50'li yılların komikleri, '80'lerin muteberleri, şimdilerin ise müphemleri...
'50'li yıllarda, Türkiye'den Kıbrıs'a gelen kültür-sanat heyetlerinin turnelerinde, ziyaretlerinde tanış olunan Türkiye Türkçesi, çoluk çocuğun aile meclisini gülmekten kırıp geçiren eğlendirici taklit malzemeleri idi. Türkiyeli gibi konuşarak ahaliyi güldüren '50'lerin çocukları 60'lı yaşlarına gelene dek Türkiye ve Türkiyelilik ile ilişkileri epey değişti.
Konuşma dilindeki farklılığın keşfi Kıbrıslı Türkler için, Türklük kategorisinin bütüncül bir şey olmaktan ziyade, kendileri gibi konuşanları da içeren 'başka bir şey' olduğunu ortaya çıkardı.
Dil, farklılıkların açığa çıkıp somutlaştığı ilk unsur oldu. Vurgular, kelimeler, aksan... Gündelik hayatın sıradan işleri, hem Türkiye'nin hem Kıbrıs'ın başına işler açtı!
1960'lı yıllardan itibaren Lefkoşa'daki TC Büyükelçiliği'ni taşa tutup "Sabrımız kalmadı, geleceksen gel artık, kurtar bizi" diyen nesillerden, 2000 yılında "Türkiye! Ne paranı, ne memurunu istiyoruz" diyen nesillere doğru aktı zaman.

Sakaldan, yosuna...
Kıbrıslı Türkler'in Türkiyeli olma halini bir sorun olarak tarif ediyor oluşlarının sırrı nerede?
'Garasakal' kelimesi, '50'li yılların sonunda, Türkiye'den Kıbrıs'a Türk Mukavemet Teşkilatı'nı örgütlemek üzere banka müdürü, müfettiş gibi 'sivil görev'le gelen subayları için kullanılmaya başlandı.
Kıbrıs'ta gerginlik tımandıkça, tansiyon yükseldikçe garasakallık kıymete bindi. Taa ki 1975'e kadar...
Kıbrıslı Türkler, 1974 sonrası toprak-iş-aş vaadiyle Kıbrıs'ın kuzeyine, kazanılmış topraklara gönderilen TC'nin dal budak salma politikasının mazlumlarını, ekseriyetle Doğulu Türkler'in kültürel farklılıklarını, kılık kıyafetlerini, konuşmalarını, yeme-içme alışkanlıklarını racona ters buldu. Kendilerini medeni, onları cahil diye tarif etmeye başladı. Değil mi ki 'ak sakal' bilgeliği tarif eder; e o zaman 'kara sakal' da cehaleti, gayrı medeniliği anlatır oldu.
Hayat devam ediyor... Kıbrıslı Türkler, Türkiyeli Türkler ile izdivaç yapıyor, hemahal oluyor. Son rakamlar 10 binden fazla izdivaç olduğunu söylüyor. Her aile, ya bir 'garasakal gelin' ya da bir 'garasakal damat' sahibi.
Bu sahiplik "Sözüm meclisten dışarı", "Sen ayrı, sana demiyorum ama", "Keşke hepsi senin gibi olsa ama" diye başlayan köşeli paranteze alınan cümlelerle başlayan yakınmaları gündeme getirdi.
Özellikle Güney Doğu'dan, Hatay'dan kaçak işçi olarak Kıbrıs'ın kuzeyindeki gettolarda yaşam mücadelesi veren insanlar günah keçisi oldu. Artık 'garasakal' olmayı aştı Kıbrıslı Türkler'in nazarında Türkiyelilik; daha da feci bir şey oldu: Gaco, fica... Hani şu denizde ayağınıza yapışan ince kahverengi şerit yosunlar var ya, bir türlü kurtulamadığınız; onlar fica...

POPULER KÜLTÜR