Hidrojen bombasının mucidi öldü...

10:40

Hidrojen bombasının mucidi nükleer fizikçi Edward Teller, 95 yaşında öldü.
Teller'in kurulmasına yardım ettiği ikinci ulusal bilim laboratuvarı Lawrence Livermore'un sözcüsü Susan Houghton, 50 yılı aşkın bir süredir ABD'nin savunma ve enerji politikalarında kilit rol oynayan ünlü bilim adamının, California eyaletine bağlı Stanford kentindeki evinde geçirdiği kalp krizi sonucu yaşama veda ettiğini bildirdi.
Stanford'daki Hoover Enstitüsü'nde üst düzey araştırmacı olarak görev yapan, bilime katkılarından ötürü Albert Einstein ve Enrico Fermi ödülleriyle Ulusal Bilim Madalyası alan Teller, atom bombası, nükleer enerji ve Stratejik Savunma İnisiyatifi'nin geliştirilmesine öncülük etti.
Edward Teller, 15 Ocak 1908 yılında Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de doğdu. Musevi kökenli fizikçi, lisans eğitimini tamamladığı Almanya'da Leipzig Üniversitesi'nden profesörlük unvanı aldı.
Teller, eşi Mici ile 1935 yılında ABD'ye yerleşti ve 1941 yılına kadar George Washington Üniversitesi'nde çalıştı, ünlü fizikçi aynı yıl Amerikan vatandaşı oldu.
Meksika'da Los Alamos Bilim Laboratuvarı'nda, ilk atom bombasının geliştirilmesi amacıyla sürdürülen Manhattan Projesi'ne 1942 yılında katılan Teller, hidrojen bombası kavramıyla sergilediği başarı sonrasında projenin üst düzey yetkilisi Robert Oppenheimer ile aralarında çıkan anlaşmazlık nedeniyle, 1946 yılında Chicago Üniversitesi'nde fizik profesörü olarak çalışmaya başladı.
Edward Teller, Sovyetler Birliği'nin 1949 yılında geliştirdiği ilk atom bombasını denemesi üzerine, Truman yönetimini hidrojen bombası çalışmalarına hız vermeye ikna etti ve Los Alamos'a geri döndü.
Teller'in geliştirilmesine öncülük ettiği ilk hidrojen bombası, 1952 yılında Pasifik'teki Eniwetok'da denendi.
Edward Teller, 1939 yılında Albert Einstein'ı, ''ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt'i nükleer bölünmenin, yıkım gücü çok yüksek yeni bir silah geliştirmeyi sağlayacağı konusunda uyarması'' konusunda cesaretlendirdi.
Hiroşima ile Nagasaki'ye atılan bombaları geliştiren Manhattan Projesi'nin üst düzey yetkilisi Robert Oppenheimer ile, hidrojen bombası geliştirilmesine ilişkin planlarına karşı çıkması nedeniyle ters düşen Teller, 1954 yılında Oppenheimer'ın konumunun gözden geçirilmesi için açtığı davada bu bilim adamının suçlu olduğuna ilişkin ifade vermiş, daha sonra bu ifadenin yanlış olduğunu söylemişti.
Edward Teller, 2 yıl önce yayımladığı, anılarının yer aldığı ''A Twentieth Century Journey in Science and Politics'' (Bilim ve Politikada Bir 20. Yüzyıl Seyahati) adlı kitapta, ''icat ettiği silahların küresel bir savaşa girilmesini önlediğini'' savunarak, ''Güç barış isteyenlerin elinde olursa, barış sağlanır'' demişti.