Deprem için plan yapmamak çağdışılık

Uzmanlar tepkili... Uzmanlar, Türkiye'nin gelecek 7 yılını şekillendiren 9. Kalkınma Planı'nda deprem ve diğer afetlere yer verilmemesini "çağdışılık" olarak nitelendirdiler. Ulusal Deprem Konseyi Başkanı Prof. Dr. Haluk Eyidoğan ise DPT Müsteşar Yardımcısı Halil İbrahim Akça'nın, "Bu deprem strateji belgesi değil" yorumuna, "Ekonomiyi doğrudan ilgilendiren bir afet kalkınma planında yer almalı" karşılığını verdi. Uzmanların yorumları şöyle: Kalkınma Planı mayıs ayında açıklandığında, oda olarak tepkimizi göstermiştik. Başbakan'a ve bakanlara, kalkınma planında depreme ve diğer afetlere yer verilmemesini eleştiren mektuplar yazdık ancak bir yanıt alamadık. Bir ülkenin kaderinde bu kadar etkili olan bir konunun, kalkınmada bir faktör haline gelmiş afetin, kalkınma planında yer almamasını anlamak mümkün değil. Anlaşılan 59. hükümetin gündeminde deprem ve doğal afetler yok. Yavuz Tanrısever (Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı): 17 Ağustos felaketinin üzerinden 7 yıl geçti ama buna karşılık birçok soruna hâlâ çözüm üretemedik. Orta hasarlı olup onarılmayan, ağır hasarlı olup yıkılmayan evler var. Bunların yaşandığı bir ortamda devletin kalkınma planına afetleri koymaması, sınıfta kaldığını gösteriyor. 17 Ağustos felaketinden önce de uyarılarda bulunduk, dikkate alınmadı. Önümüzdeki dönemde yine yurdun birçok yerinde depremler meydana gelecek. Bu nedenle, 9. Kalkınma Planı'nı yeniden gözden geçirmek gerekir. İktisat kongrelerinde bile deprem konusu işleniyor. Murat Fırat (Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı): Stratejiyle plan nasıl ayrılır? Strateji olmadan plan nasıl olur? Afet konusu, 9. Kalkınma Planı'nda biraz atlanmış görünüyor. Depremlerde ekonominin ciddi bir bölümü yok olup gidiyor. Türkiye gibi başta deprem olmak üzere birçok afetin yaşandığı bir ülkede, kalkınma planında bunlar muhakkak yer almalıdır. Prof. Dr. Haluk Eyidoğan (Ulusal Deprem Konseyi Başkanı): Afetler, devletin hem ekonomik hem de güvenlik politikalarında önemli bir yer tutuyor. Buna rağmen, kalkınma planı içinde bilimin yer almaması, geri kalmışlıktır. Türkiye, riski planlamaktan çok, afet sonrası önlem almayı tercih ediyor. Bu bilimsel değil, politik bir tercih. Gelişmiş ülkeler bu politikalardan vazgeçti. Bu ülkenin deprem zararlarını azaltmak için plan yapmaması çağdışılıktır. Prof. Dr. Şükrü Ersoy (Yıldız Teknik Üniversitesi): Yarayı saracak parayla borç ödendi CHP Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, deprem yaralarının sarılması ve başta İstanbul olmak üzere risk altındaki yerleri olası büyük depremlere hazırlamak amacıyla kullanılmak üzere konulan deprem vergilerinden elde edilen trilyonlarca liranın borç ve faiz ödemelerine aktarıldığını söyledi. Kılıçdaroğlu'nun derlediği verilere göre, yıllara göre dağılım şöyle: 2000: Toplanan 2 katrilyon 694 trilyon 665 milyar liranın 1 katrilyon 487 trilyon 17 milyar lirası depreme, 1 katrilyon 207 trilyon 648 milyar lirası ise borç ve faize gitti.2001: 1 katrilyon 317 trilyon 487 milyar lira deprem vergisi toplandı. 1 katrilyon 72 trilyon 290 milyar lira deprem, 245 trilyon 190 milyar lira borç ve faiz ödemesi için kullanıldı.2002: 1 katrilyon 423 trilyon 258 milyar lira deprem vergisi toplandı. Deprem için 713 trilyon 654 milyar lira, faiz ve borç ödemesi için de 709 trilyon 604 milyar lira kullanıldı.2003 (6 aylık veriler): 1 katrilyon 423 trilyon 258 milyar lira deprem vergisi toplandı. İlk üç ayda deprem için 61 trilyon 314 milyar lira harcandı. Faiz ve borç ödemeleri için toplam 1 katrilyon 43 trilyon 612 milyar lira kullanıldı. Vergiler nereye gitti? Halen deprem vergilerinden özel iletişim vergisi uygulamasına devam ediliyor. Bu kalemden devlet yıl sonuna kadar 3 milyar 655 milyon 253 bin YTL gelir elde etmeyi hedefliyor. Temmuz sonu itibariyle bu kalemden toplanan gelir de 2 milyar 65 milyon 387 bin YTL. Bu yıl 3 milyar YTL gelecek