Böyle giderse ne mısır ne patates ekilir: Yerin altı da üstü de kurudu

Türkiye’yi etkisi altına alan kuraklık tarım üretimini sekteye uğratıyor. Çiftçiler, yağmur ve kar yağışının yolunu gözlerken, Konya Havzası’ndan sonra kuraklığın adeta toprağı kasıp kavurduğu Eskişehir ve Sivas’ın yanı sıra Trakya’daki çiftçiler de endişeli olduklarını söylüyor.

‘Barajlar boşalmak üzere’

Sivas’ta yaşanan kuraklık nedeniyle suya ihtiyaç duyan bitkilerin ekimine kısıtlama getirildi. Milliyet’e konuşan Ziraat Odası Başkanı Hacı Çetindağ, barajlardaki su rezervlerinin de tükenmek üzere olduğuna söyledi. Sivas’ta barajlardaki ortalama su seviyesinin yüzde 17’ye düştüğünü dile getiren Çetindağ, “Barajlar boşalmak üzere. Kuraklık devam ederse bahar aylarında yem bitkileri, şeker pancarı, mısır ve patates ekimi yapılamaz. Sivas’ta yer altı su rezervleri çok kısıtlı. Kızılırmak’ın bile debisi düştü. Sivas’ın derelerini Kızıldağ besler ancak, şehre kar yağmıyor. Kent nüfusunun yarısı tarımla uğraşıyor. Acil olarak kuraklık eylem planı masaya yatırılmalı” dedi.

Karabasan gibi..

Sivas gibi kuraklığın karabasan gibi çöktüğü kentlerden bir de Eskişehir. Önemli tarım arazilerinin olduğu kentte Odunpazarı, Mahmudiye ve Tepebaşı’ndaki çiftçiler son 30 yıldaki en şiddetli kuraklığın yaşandığını belirtiyor.

Odunpazarı Ziraat Odası Başkanı Naci Erdemli bölgedeki durumu “Arpa ve buğday ekilen alanların bir kısmında mahsul yandı” diye özetlerken, şunları söyledi: “Kasım ve aralık aylarında doğru düzgün yağmur yağmadı. Yer altı su kaynakları da tükeniyor. 30 m’den su çekerken, artık 60 m’den derine inmek zorunda kalıyoruz. Kar yağışı olmadığı için yer altı su kaynakları beslenemiyor. Önümüzdeki günler için endişeliyiz. Toprak öyle kurudu ki pulluk toprağı eşeleyemez durumda. Tek dileğimiz yağmur ve kar yağışı.”

‘30 cm kar olmalıydı’

Ziraat Odası Başkanı Süleyman Buluşan da Porsuk Çayı’ndan beslenen kanalların tamamen kuruduğuna dikkat çekerek, “Hububatta sıkıntıyı aşsak bile, mısır, ayçiçeği, pancar ciddi rekolte kaybı yaşanacak. Normalde bu dönemlerde Eskişehir’de 10 cm kar olması gerekirdi. 30 yılı aşkın süredir böylesi bir kuraklık yaşamamıştık. Şayet toprağı, barajları besleyecek yağışlar olmazsa 2023’ü atlatsak bile 2024’te üretim biter. Barajlardaki su seviyesi yüzde 20’lere gerilemiş durumda. Sulama hibe destekleri ve sulama sistemlerinin masaya yatırılması gerekiyor” dedi.

‘Gelecek 45 gün önemli’

Edirne Ziraat Odası Başkanı Erdoğan Yanılmaz ise Meriç Nehri’nden pompayla su çekerek sulamada kullandıklarını söyledi. “450 metreküp debisi olması gereken nehrin debisi 100 metreküpe seviyesine gerilemiş durumda” diyen Yanılmaz, “Meteoroloji ve hidrolojik kuraklık hepimizi endişelendiriyor. Önümüzdeki 45 günlük süreç çok önemli. Yağışlar gelmezse buğdayda büyüme ve kardeşlenme yetersiz olacağı gibi, baharda ayçiçek ekimi de tehlikeye girer. Bulgaristan ve Balkan ülkelerinde de kuraklık yaşandığını biliyoruz. Böyle giderse Meriç bile yaz olmadan kurur” ifadelerini kullandı.

Ergene de kirli...

Tekirdağ Ziraat Odası Başkanı Cemal Polat, kuraklık için asıl tehlike ilkbahar ve yaz dönemi olduğuna işaret ederek, “Yağış olmazsa yaz döneminde su ve gıda krizi yaşanır. Ergene Nehri kirli olduğundan su çekemiyoruz. Filtre bile Ergene suyuna çare olmuyor. Sanayinin kirliliği altında ezilen Trakya’daki tarım arazileri kuraklık nedeniyle adeta can çekişiyor. Eskiden 20, 30 m’den su çekilen yerlerde 250 m’den su çıkmaz durumda” diye konuştu.

Su seviyesi düşüyor

Bazı barajlardaki doluluk oranları ise şöyle:

“Doğu Akdeniz Berdan Barajı yüzde 7.8, Yeşilırmak Almus Barajı 29.8, Kızılırmak Altınkaya Barajı 42.9, Büyük Menderes Kemer Barajı 12.6, Seyhan Çatalan Barajı 24.1, Kızılırmak Kapulukaya Barajı 34, Doğu Karadeniz Kürtün Barajı 17, Marmara Yenice-Gönen Barajı 15.2, Antalya Karacaören Barajı 22.2, Ceyhan Kozan Barajı 27, Antalya Oymapınar Barajı 19.4, Kızılırmak Yamula Barajı 7.2, Doğu Karadeniz Torul Barajı 4.7.”

Anadolu’da da durum iç açıcı deği

DSİ eski yöneticilerinden Dursun Yıldız, Anadolu’daki birçok barajın rezervlerinin tükenmek üzere olduğunu belirtirken, şunları söyledi:

“Ekim ayında özellikle Keban Barajı için önemli uyarılarda bulunmuştuk. Keban Barajı’ndaki su seviyesi metrelerce gerilemiş durumda. Keban Baraj Gölü’ndeki su seviyesinin 820 m kotunun altına düşmesi halinde elektrik üretimi ve Keban-Ağın ile Ağın-Keban arasındaki feribot seferleri aksayabilir. Keban’daki seviye düşüşü önemli. Yeniden dolması zaman alabilir. Bu barajlar daha çok kar yağışlarının erimesi ile beslenir.”

‘En kötü dönemimiz’

İstanbul’da Trakya’dan su ihtiyacını önemli oranda karşılayan Kazandere ve Pabuçdere ile Istrancalar barajlarındaki doluluk oranları düşüyor. Kazandere’nin doluluk oranı yüzde 4.74’e, Pabuçdere’nin yüzde 4.77’ye, Istrancalar’ın ise yüzde 37.07’ye geriledi. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nden Prof. Dr. Halim Orta, “Hem meteorolojik kuraklık hem de tarımsal kuraklık var. An itibarıyla Trakya’da da bu sıkıntı devam ediyor” dedi. Barajların bulunduğu Aksicim köyünde yaşayan Hüseyin Duran ise “Son zamanların en kötü dönemlerini yaşıyoruz. Hayvancılık yapıyorum ve bir traktör firmasında çalışıyorum. Şu anki konumumuz çok acı. Çok üzülüyorum.Sadece dua ediyoruz. Ne yapacağımızı bilmiyoruz. Burada balık tutuyorduk ama şu anda tutacak hiçbir şeyimiz yok” dedi. -DHA

İznik Gölü de kuruyor

Türkiye’nin 5. büyük gölü olan İznik Gölü’nde kuraklıktan dolayı göle kıyısı olan Çakırca Mahallesi’nde 400 metreye yakın çekilme yaşandı. Bu çekilmenin ardından Devlet Su İşleri (DSİ), İznik Gölü’nden Gemlik ilçesindeki bazı fabrikalara çekilen suya yasak getirdi. Bir süre önce Gemlik’teki tesislere yazı gönderen DSİ, göl su seviyesinin maksimum 85.50 m, en düşük 83.30 seviyesinde olması gerektiğini belirtti. Teknik inceleme sonrası göldeki suyun kritik seviyenin çok altında olduğunun tespit edildiğini vurgulayan DSİ, gölden kullanılan suyun derhal durdurulması gerektiği bildirdi. DSİ ayrıca yeni pompalar ile gölden su çekildiğini vurgulayarak, bu pompaların da derhal kapatılmasını istedi. -İHA