AYM Başkanı Arslan: 190 binini karara bağladık

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Anayasa  Mahkemesi üyeliğine seçilen Selahattin Menteş için Yüce Divan Salonu'nda yemin  töreni düzenlendi.

Törene, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı Mustafa  Şentop, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü  Cirit, Danıştay Başkanı Zerrin Güngör, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, İçişleri  Bakanı Süleyman Soylu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Sağlık Bakanı Fahrettin  Koca, YSK Başkanı Sadi Güven, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun,  Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, yüksek yargı üyeleri ve çok  sayıda davetli katıldı.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, başkanvekilleri ve yeni üye  Selahattin Menteş, konukları kapıda karşıladı.

Törende bir konuşma yapan Arslan, Menteş'i tebrik etti, Menteş'in  engin mesleki birikimiyle Anayasa Mahkemesine önemli katkılar yapacağına  inandığını belirtti.

Arslan, 2010 Anayasa değişikliğiyle hukuk sistemine dahil edilen  bireysel başvurunun, Türk yargısında yapılan en büyük reform olduğunu söyledi.

"Bize yapılan başvuruları dikkate aldığımızda bunun altından kalkma  kapasitesine sahip dünyada herhangi bir anayasa mahkemesinin olmadığını  rahatlıkla anlarız." diyen Arslan, bireysel başvurunun amacının ülkedeki her bir  hak ihlalini tek tek ele almak suretiyle gidermek değil, hak ihlallerinin  kaynağını kurutmaya yönelik kararlar vermek olduğunu kaydetti.

Arslan, böylelikle hukuk düzeninin, hak ihlali üretmeyecek bir hale  gelmesinin sağlanacağını ifade etti.

Zühtü Arslan, giderek artan bireysel başvuru sayısı nedeniyle Anayasa  Mahkemesinin iş yükünün de arttığını belirterek, "Bireysel başvuru hakkının  tanındığı 23 Eylül 2012'den bugüne kadar toplam 236 bin civarındaki başvurudan  190 binini mahkememiz karara bağlamıştır. Şu ana kadar derdest başvuru sayısı 46  bin kadardır. Bu 46 bin rakamının ne kadar büyük olduğunu anlamak için 47 ülkeden  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru sayısını da söylemek gerekiyor,  56 bin. Bununla karşılaştırdığımızda Anayasa Mahkemesi önündeki iş yükünün hangi  boyutlara ulaştığını daha iyi anlayabiliriz." diye konuştu.

"GELECEK KUŞAKLARA GURURLA BIRAKABİLECEĞİMİZ EN ÖNEMLİ KURUM"

Anayasa Mahkemesi olarak gitgide artan ve yıllık 40-45 bin bandına  ulaşan başvuru sayısıyla başa çıkabilmek için gerekli tedbirleri aldıklarını  anlatan Arslan, şöyle devam etti:

"Ancak takdir edersiniz ki bu iş yüküyle başa çıkmak, sadece Anayasa  Mahkemesinin yapabileceği bir iş olmadığı gibi sadece Anayasa Mahkemesinin de  vazifesi olmamalı. Çünkü bireysel başvuru bu ülkenin temel meselesi ve gelecek  kuşaklara gururla bırakabileceğimiz en önemli kurumlarından birisidir. Bireysel  başvurunun etkili bir hak arama yolu olarak devam etmesi ve gelecek kuşaklara  aktarılması bu ülkede yaşayan herkesin temel vazifesi. Yedi yıllık tecrübe bize  şunu gösterdi, geldiğimiz noktada, bireysel başvurunun işleyişine yönelik  birtakım yasal değişiklikler kaçınılmaz hale geldi. Bu kapsamda öncelikle  eksiklik bildirimi sisteminin gözden geçirilmesi, hatta kaldırılması gerekiyor.  İstisnalar öngörülebilir ama eksiklik bildirimi mahkememize inanılmaz şekilde  zaman, emek kaybettiriyor. İkinci olarak önemsiz, fazla zarara uğranmamış  bireysel başvuruları daha hızlı şekilde ayıklayabilmek ve mahkemenin zamanını,  emeğini daha çok anayasal öneme sahip başvurulara ayırabilmesi için, tek başına  kabul edilemezlik kriterini müstakil, bağımsız bir kriter olarak benimsemek  gerekiyor. Son olarak uzun yargılama şikayetlerinin Adalet Bakanlığı bünyesinde  oluşturulan komisyona devredilmesine yönelik bir değişikliğin yapılması gerek."

"İHLALİN KAYNAĞINI KURUTMAK İSTİYORSAK..."

Yasal değişikliklerin ötesinde, bireysel başvurunun asıl başarısının  ihlale yol açan yapısal sorunların çözülmesine bağlı olduğuna işaret eden Başkan  Zühtü Arslan, "Anayasa Mahkemesinin ihlal kararlarındaki, ihlalin giderimine  ilişkin değerlendirmelerinin ilgili mercilerce çok dikkatli şekilde  değerlendirilmesi ve uygulanması hayati derecede önemlidir. Eğer ihlalin  kaynağını kurutmak, yeni ihlalleri engellemek istiyorsak öncelikle Anayasa  Mahkemesinin ihlal kararında ne söylediğini anlamamız gerekiyor. Bazen  mahkemelerimiz önündeki uyuşmazlıkta karara varabilmek için yeni bir bireysel  başvuru bekliyor. Halbuki benzer konuda Anayasa Mahkemesi bir ihlal kararı  verdiyse mahkemelerimiz yeni bir başvuru yapılmasını beklemeden, oradaki ilkeleri  değerlendirerek karar verebilir. Bu da yeni ihlalleri, dolayısıyla yeni bireysel  başvuruları engeller." değerlendirmesini yaptı.

Başkan Arslan, ihlalin yargı kararından değil de açıkça kanundan  kaynaklanması halinde yeniden yargılama yapılmasının söz konusu olamayacağını  vurgulayarak, bu durumda ihlale neden olan kanun hükmünün kaldırılması veya  değiştirilmesi amacıyla kararın bir örneğinin TBMM'ye gönderildiğini hatırlattı.

İhlalin kanundan kaynaklandığının tespit edilmesi halinde o kanunun  değiştirilmesi veya kaldırılması gerektiğini belirten Arslan, aksi takdirde aynı  kanunun uygulanmasının her geçen gün yeni ihlallere neden olacağına işaret etti.

Temel hak ve hürriyetlerin korunması konusunda devletin kurumları  arasındaki iş birliğinin önemine de değinen Arslan, temel hakların korunmasının  ortak bir hedef olduğunu, sadece Anayasa Mahkemesi üyelerinin değil, devletin  başı Cumhurbaşkanı ve milletvekillerinin de "temel hak ve hürriyetlerin korunması  ülküsünden ayrılmayacaklarına" dair yemin ettiklerini kaydetti.

Arslan, "Bu nedenle, temel hakların korunması, devletin ortak  hedefidir hatta devletin varlık sebebidir. Bu hedefe doğru evrilmek için kurumlar  arası iş birliği anayasal bir gereklilik olarak karşımıza çıkıyor." diye konuştu.

Zühtü Arslan'ın konuşmasının ardından yemin törenine geçildi. Öz  geçmişi okunan yeni üye Selahattin Menteş yemin etti. Menteş'e kisvesi Başkan  Zühtü Arslan tarafından giydirildi.