İkame Nedir?

Benzer amaçlar için kullanılabilen, birbirinin yerine geçebilen şeylere ikame denir. Başta ekonomi ve hukuk olmak üzere çeşitli terminolojilerde kullanım alanına sahiptir.

İkame etmek

Ekonomik bir terim olarak ikame etmek birbirinin yerine geçebilen mallar için kullanılır. Aynı amaca hizmet eden benzer mallara ikame mallar adı verilir.

İkame etkisi

Bir malın fiyatının düşmesi ile tüketicinin benzer ürünler arasından fiyatı ucuzlayan malı tercih etmesine, bu yöndeki talep artışına ikame etkisi denir.

Miras hukukunda ikame

Hukuk doktrininde mirasçı atamak yerine kullanılan ikame, Türk Medeni Kanunu 521 ve 522 maddelerinde alelade, fevkalade ve inşai ikame olarak düzenlenmiştir. Medeni Kanuna göre bir kişi mirasçı olarak tayin ettiği kişinin, kendisinden evvel ölmesi ya da reddi miras yapması halinde, mirasçının yerine geçmek üzere bir ya da birden fazla kişiyi yedek mirasçı olarak belirleyebilir. Bu duruma alelade ikame yani yedek mirasçı atama adı verilir. Alelade ikamenin, miras bırakanın ölümünde hayatta fakat ilk mirasçının reddi miras yaptığı anda hayatta değilse bile mirasa sahip olur.Miras bırakan kişi, ölümüne bağlı olarak bir kişiyi yani ön mirasçıyı atayarak, mirasını art mirasçı adı verilen 3. bir kişiye devretmesi şartına bağlı kılabilir. Fevkalade ikame bir dereceyle sınırlandırılmış olup, devir yükümlülüğü art mirasçıya intikal ettirilemez. Benzer kural malların bırakılmasında da uygulanır. Fevkalade ikame ile miras üzerinde ön mirasçının hakları mülkiyet hakkı statüsündedir ve herhangi bir şarta bağlı değildir. Mirasa konu olan malın, art mirasçıya intikali ön mirasçının yükümlülüğüdür.Medeni Kanuna göre miras bırakan kişi, mirasının açılması halinde henüz var olmayan bir kişiye miras bırakabilir. Miras bırakan mirasın devri için bir ön mirasçı atamamış ise yasal mirasçı bu durumda ön mirasçı kabul edilir. Bu türden mirasçı atamaya inşai ikame adı verilir.