Yeni nesil soruların çaresi çok okumak
Eğitim sisteminde öğrencileri en zorlayan konuların başında yeni nesil sorular geliyor. Sadece Türkçede değil matematik ve fen dâhil tüm derslerde uzun paragraflardan oluşan yeni nesil sorularla karşılaşan öğrenciler sorudaki esas noktayı kaçırabiliyor. Bu soruları kolaylıkla anlayabilmek, odaklanabilmek, akıl yürütmek ve doğru cevabı analiz etmek için ise öncelikle iyi bir okur olmak gerekiyor. Eğitim-öğretim yılının son ara tatiline girerken, sınavlar öncesi son dönemeçte öğrencilerin zamanlarını verimli geçirmesi için neler yapması gerektiğini eğitimci Kezban Küçük ile konuştuk.
Yeni nesil sorular çocukların gelişimi için gerçekten gerekli mi?
Önce yeni nesil soruları doğru tanımlamak gerekiyor. Yeni nesil görünümlü her soru, yeni nesil soru değildir. Yeni nesil sorular, uzun, karmaşık, kimsenin anlamayacağı, öğrenciye tuzak kuran sorular değildir. Bu sorular, açık, anlaşılır, öğrenciden ne istediği net olan sorulardır. Bu konudaki bilgi kirliliği, yeni nesil soruların yanlış algılanmasına ve kazanımlarının göz ardı edilmesine neden oluyor. Son yıllarda MEB’in LGS sorularında bir sadeleşmeye gitmesiyle daha nitelikli sorular karşımıza çıkıyor. Yine de bu konuda daha anlaşılır tanıma ve sağlıklı örnek sorulara ihtiyacımız var. Yeni nesil sorular, çocuklarımızı uygulamalı olarak geleceğe hazırlayan, onlara çok yönlü düşünme becerileri aşılayan en kıymetli sorulardır. Yeni nesil sorularda öğrencilerin akıl yürüterek yeni stratejiler oluşturması, bütünü görüp, ayrıntıları iyi analiz etmesi; doğru çıkarımlarla tanımlanan sınırlılıklar içerisinde doğru yanıta ulaşması beklenir. Bu soruları çözmek için öğrencilerin düşüncelerini yeniden organize etmeleri, yaratıcı, orijinal ve sistematik düşünmeleri gerekir. TIMMS, PISA gibi uluslararası sınavlarda da bunlar yoklanır.
Kitap dilinde düşünebilmek
Çocuklar neden yeni nesil sorularda zorlanıyor?
Çocukların bu tür soruları yapabilirliklerini etkileyen unsurlara bakmak gerekiyor. Ailede ve okulda, çocuklara bu soruları çözmelerini sağlayacak uygun eğitimi verebiliyor muyuz? Onlara uygun şartları ve materyali sağlayabiliyor muyuz? Bu sorulara gönül rahatlığıyla olumlu yanıt veremeyeceğimizi düşünüyorum. Eğitimde ekmediğinizi biçemezsiniz. Tüm dünyada paradigmalar hızla değişirken biz bu değişime aynı hızda uyum sağlayamıyoruz. Yaptığımız olumlu şeyler var, ancak yapmamız gerekenler daha fazla. Bu konuda çocuğa düşen görev ise çok basit: Hiç durmadan okumak. İyi bir okur olan çocuk her şekilde başarıyor. Okuma alışkanlıkları olmayan çocuklar, okumanın kazandıracağı görüden yoksun olacakları, akıl yürütme zafiyeti yaşayacakları; yeni nesil soruların çözümü için gerekli olan analizi, sentezi yapamayacakları, kitap dilinde düşünemeyecekleri için yeni nesil sorularda istedikleri başarıyı sağlayamayacaklardır.
Ara tatilde eğlence ve çalışma dengesi
Yeni nesil soruları çözebilmek için hangi yetkinlikler gerekiyor?
İyi bir okurluk becerisi ile gelen tüm yetkinlikleri edinebiliriz. Bütünü görme, ayrıntıya odaklanma, yaratıcı, orijinal ve sistematik düşünme, analiz, sentez yapma, akıl yürütme, sağlıklı çıkarımda bulunma, karşılaştırma, benzerleri ve ayrıları fark etme, hızlı odaklanma ve uzun sürdürebileceği dikkat becerisi, doğru sonuca ulaşmada zamanı verimli kullanma, uzun ve zor problemlerle mücadeleye girişme cesareti ve sorunu çözene kadar çaba gösterme gibi yaşam için gerekli olan pek çok yeterlik yeni nesil sorulara hazırlanırken gelişiyor.
Dönemin son ara tatilini en verimli şekilde değerlendirmek için çocuklara ve ailelere neler önerirsiniz?
Hayatın doğasında denge var. Bu dengeyi sağlamak için de çalışmayı ve eğlenmeyi, dinlenmeyi beraber yapabilmek gerekiyor. Yukarıda saydıklarımızdan dengeli bir kolaj oluşturabilirlerse gerekeni yapmış olacaklarını düşünüyorum.
“Hızlı okuma becerisi kazanmalı”
*Her şeyden önce okurluk becerilerini test etmeleri; dikkat ve odaklanma, okuma hızı ve kavrama oranını olabilecek en yüksek seviyeye çıkarmaları için anlayarak hızlı okuma becerisi kazanmaları gerekiyor.
*Geliştirdiği okuma becerisiyle her gün en az yarım saat, 45 dakika okumalı; bu okumalardan notlar almalı, okudukları hakkında yazılar yazmalı, okuduklarını diğerleriyle karşılaştırmalı, yakınlarıyla okudukları üzerine konuşmalı.
*Sosyal, kültürel, sportif faaliyetlerle kendini yaşamın içinde sınaması, iletişim konusunda çaba göstermesi, etkinliklerde rol alması önemli.
*Günlük yeni nesil sorular ve paragraf soruların çözümü de bu melekelerin gelişmesi bakımından son derece önemli. Özellikle yanlış yaptığı soruları analiz etmeli ve yanlışlarından öğrenmeli.
