Gram gram düşüyor kuruş kuruş artıyor

İstanbul Fırıncılar Odası, ekmeğin 2.5 lira olması için başvuruda bulundu. İstanbul Valiliği ve İstanbul Ticaret Odası talebi değerlendirirken kararı beklemeyen fırınlar zam yapmaya başladı.

İstanbul Fırıncılar Odası Yönetim Kurulu, ekim ayı olağan toplantısını gerçekleştirdi. Kurulda artış gösteren un fiyatları, enerji maliyetleri ele alındı. Diğer yandan 230 gram ekmeğin 2.5 lira olması da talep edildi. Zam talebi için tekrar başvuru yapıldı. Zam süreci şu an değerlendirme aşamasında ama bir çok ilçede ekmek 2.5 liraya satılmaya başlandı.

Fırıncılar ekmeğe zam değil gramaj artışı yaptıklarını söylese de, aradaki farkı anlayamayan vatandaş bu karara itiraz etti. Fırınlarda ekmeğin fiyatı ve gramajı arttı ancak ayar tutmadı. Bazı fırınlar gramajı 230 grama, bazıları ise 270 grama çıkarttı. Ancak vatandaş ne 30 gramlık ne de 70 gramlık farkı satın aldığı ekmeklerde anlayamadı.

Fırıncılar ne dedi?

Beşiktaş’ta fırın işleten İbrahim Can, “Un fiyatları çok yüksek olduğu için biz mecburiyetten zam yapıyoruz. Bize fırsatçı diyorlar ama fırsatçılık yaptığımız bir durum yok” dedi.

Fatih’te başka bir fırıncı ise 2.5 liranın bile düşük bir fiyat olduğunu savundu. Fırıncı Yılmaz Özdemir, “Aslında 2.5 bile kurtarmıyor. 140 liraya aldığımız un şu an kaç para belli değil” diye konuştu.

Sarıyer’de bir fırında da ekmek 2.5 lira. Fırıncı İdris Şişman, “Şu an ekmek 2.5 lira. Başkan 2.5 lira dediği zaman 2.5 liradan satıyoruz” dedi.İstanbul Fırıncılar Odası’nın zam kararının beklenmesi gerektiğini savunan Nevzat Aydın, “İstanbul Fırıncılar odasının kararını beklemeden yapılan zam var” ifadelerini kullandı.

GRAMAJDA ‘AYAR’ TUTMADI

Fırıncılar zam taleplerini, artan girdi maliyetlerini baz alarak ilgili kurumlara iletti. Ancak diğer yandan ise ‘gramaj’ farklılığı altında her ilde, hatta her ilçede, mahallede değişen fiyatlarla satış yapılıyor.

DUYGU ERDOĞAN

Ortalama olarak 220-230 gram ekmek için 2 lira ile 2.5 lira arası fiyat uygulanıyor. Fırıncılar, bu gramaj farkının tüketici talebine göre şekillendiğine dikkat çekiyor. Fakat çok uzağa değil, 2016 yılına gidildiğinde İstanbul’da beyaz ekmek gramajının 300 gram olduğu görülüyor. Ardından 2017’de de ekmek gramajı 250 grama düşürülüyor. Yakın zamanda yani son iki yıldır ise bir gramaj bilmecesi var.

Sürekli olarak ‘talebe göre’ düşürülen bir gramaj var; fakat 2016’da 300 gramı talep eden İstanbullu, buna göre şimdi ise neredeyse yasal olarak zorunluluk olan 200 gram sınırını kabul ediyor! Buna karşılık daha yüksek gramajlı ekmek fiyatı 2018’de 1.5 lira olmasına rağmen, şu anda 2.5 lira talep ediliyor, yer yer de bu fiyat uygulanıyor.

Yönetmeliğe göre, ekmek kilo fiyatı, birim fiyat olarak alınıyor. 200 gramdan başlamak zorunluluğu ile 10’ar gram artırılmak suretiyle gramaj belirlenebiliyor. Ekmek kilo fiyatı ise azami 9 lira olarak uygulanıyor. 

Görüşmeden ne çıkar?

Bu gramaj ve kilo bilmecesi tüketici için önemli bir karışıklık olmaya devam ederken; fırıncı kesimi ile bakanlıklar ekmek için masaya oturuyor. Gelecek hafta ekmek için bir yol haritası oluşturulması bekleniyor. Buna göre fırıncı temsilcileri, girdi fiyatlarının belli bir düzeyde tutulup tutulamayacağına yönelik bir destek bekliyor.

Beyaza karşı mecburi çeşit!

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, tüketici açısından çoğu zaman klasik beyaz ekmeğe yansıtılamayan fiyat artışının diğer ekmek çeşitlerinde serbest şekilde uygulandığını dile getirdi. Yıldırım, “Pek çok türde ekmek üretiliyor, artık her fırında bu çeşitler var. Hatta bazılarında çeşitler öyle çok ki seçmekte bile zorlanıyorsunuz. Bunun asıl nedeni, beyaz ekmeğe yansıtılamayan fiyat artışının diğer ekmeklere yansıtılabilmesi oluyor” dedi.Dünya piyasalarında buğdaydaki fiyat artışı ve un fiyatlarındaki yükselişe dikkat çeken Yıldırım, “Girdi fiyatları belirli düzlemde tutulabilir” diye konuştu.

‘Fedakarlık yapıyoruz’

Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, mayıs haziran döneminde 50 kiloluk çuval un fiyatının 135 lira iken, ekimde ortalama 200 lira olduğuna vurgu yaptı. Balcı, “Fırıncılar her zaman duyarlılıkla hareket ediyor, ancak ilgili sektörler bizim kadar fedakâr değil. Her zam anında fiyatlara yansırken, biz bunu yapamıyoruz. Gramaj ise ‘gizli zam’ demek değildir. Her gramaj oynaması, fiyat değişimi zaten mülki idarelerin bilgisinde yapılıyor. Her bölgenin talebi farklı” dedi.