1 trilyon dolarlık müjde! '50 yıl yetecek gaz burada işlenecek'
27.12.2022 - 09:26 | Son Güncellenme:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Karadeniz'deki Çaycuma-1 sahasında yapılan sondajda 58 milyar metreküplük doğal gaz rezervi bulunduğunu duyurdu. Erdoğan, yeni keşif ve mevcut rezervin uluslararası piyasalardaki karşılığının 1 trilyon doları bulduğunu söyledi. Peki bu rakam Türkiye için ne demek? İşte detaylar...
Yılın son Kabine Toplantısı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında dün gerçekleştirildi. 3 saat 45 dakika süren toplantının ardından Erdoğan, özetle şu açıklamalarda bulundu:
MÜCADELEDEN VAZGEÇMEDİK: Enerjide dışa bağımlılığımızın azalması için yerli kaynaklarımızın daha fazla kullanımı temel hedeflerimizden biri olarak belirledik. Bu anlayışla petrol ve doğal gaz aramalarına başladığımızda nice şantaja nice yıldırma çabasına nice ambargoya nice içeriden ve dışarıdan gizli açık tehdide maruz kaldık, ama biz mücadeleden asla vazgeçmedik.
7 GÜN 24 SAAT ESASLI ÇALIŞMA: Bu kararlı ve dik duruşlu çabalarımızın karşılığını Karadeniz’deki 320 milyar metreküplük ilk keşfimizle aldık. Zaman içerisinde yeni keşiflerle bu sahadaki rezervimiz 540 milyar metreküpe ulaştı. Yerli doğalgazımızı 2023’te milletimizin hizmetine sunmak için gece gündüz çalışıyoruz. Sakarya gaz sahasında yeni sondajlar var. Fatih Sondaj Gemimiz 29 Ekim günü Cumhuriyetimizin 99. yıldönümünde Çaycuma 1 sahasında yeni sondajına başladı. Ekiplerimizin 7 gün 24 saat esasıyla yürüttüğü yoğun çalışmalar neticesinde bugün milletimizle yeni bir müjdeyi daha paylaşmanın sevincini ve gururunu yaşıyoruz.
YENİ REZERV MÜJDESİ: Fatih Sondaj Gemimiz Çaycuma 1 sondajında denizin 3 bin 23 metre altında 58 milyar metreküplük doğalgaz rezervini keşfetti. Açacağımız yeni keşif kuyularıyla bu rakamın yukarı yönlü revize edilmesini bekliyoruz. Yaptığımız yeni keşfimiz bölgeye komşu benzer keşiflere de kapı aralayacaktır. Toplanan verileri analiz ettikten sonra en kısa zamanda yeni sondajlara başlayacağız.
710 MİLYAR METREKÜBE ULAŞTI: Karadeniz gazına dair bir diğer müjdeli haberimiz daha önceki rezervimizle ilgili yaptığımız yeniden değerleme çalışmasıdır. Dünyanın alanında en yetkin ve güvenilir rezerv değerlendirme şirketi sahada açtığımız 13 kuyunun 3 boyutlu modellemelerini çıkarttı. Bu modellere dayalı verilerin detaylı analizi neticesinde daha önce ilan ettiğimiz 540 milyar metreküplük rezervimiz 652 milyar metreküp olarak revize edildi. Böylece Karadeniz’deki gaz rezervimiz Çaycuma 1’deki yeni keşfimizle birlikte 170 milyar metreküp artarak toplamda 710 milyar metreküpe ulaştı.
DEĞERİ 1 TRİLYON DOLAR: Burada keşfettiğimiz gazı da Sakarya sahasına bağlayarak milli gaz sistemimize entegre edeceğiz. Yeni keşfimiz ve mevcut rezervin son değerlemesiyle birlikte Karadeniz’de keşfettiğimiz doğalgazın bugünkü rakamla uluslararası piyasalardaki karşılığı 1 trilyon doları bulmaktadır.
PEKİ BU RAKAM TÜRKİYE İÇİN NE DEMEK?
CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Bülent Ecevit Üniversitesi Enerji Uzmanı İshak Turan yeni keşifle ilgili önemli mesajlar verdi. Turan açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Uzun zamandır beklediğimiz müjde nihayet geldi. Cumhurbaşkanımız Çaycuma 1 kuyusundan toplamda 58 milyar metreküplük keşfi ilan etti. Türkiye büyüyen ekonomisi ile artan nüfusu ile doğal gaz tüketimi de artmaktadır.
Bu bağlamda 710 milyar metreküplük doğal gaz toplam tüketimimizi 12 yıl boyunca karşılayacak bir rakam. 1. fazda toplam 10 kuyuda günlük 10 milyar metreküp, ikinci fazda da 40 milyon metreküp yılda 15 milyar metreküplük doğal gaz üretimi gerçekleşecek. Bu konutlarda tüketilen toplam doğal gaz demektir. Türkiye önümüzdeki 50 yıl boyunca doğal gaz tüketimini Filyos’tan temin edebilecektir. Bunun oldukça ciddi bir rakam olduğunu söyleyebiliriz.
FİLYOS’TA NASIL İŞLENECEK?
Karşımızda Filyos doğal gaz işleme tesisinin sembolik önemi var. Türkiye artık doğal gaz üreten ülke demek. Üretim 4 aşamaya ayrılabilir. 1 Filyos’tan 170 km açıkta denizin altında tesis kuruluyor. 3 tane boru hatlarıyla birlikte doğal gaz işleme tesislerine gelecek. Denizin altından çıkarılan gaz evde kullanıma uygun değil. İşlemlerden geçirilmesi gerekiyor.
Burada ağır karbonlar var, sülfür var. Bütün maddeler buradaki Filyos işleme tesisinde ayrılacak. Yaklaşık 5 ya da 6 ay kadar testleri sürebilir. 5-6 ay sonra BOTAŞ tesislerine geçecek. Doğal gaz verildikten sonra BOTAŞ bunu ana şebekeye ulaştıracaktır. 36 km uzunluğundaki boru hattı tamamlandı. BOTAŞ bunu Sakarya’ya bağlamayı düşünüyor.
SAKARYA GAZ SAHASI İÇİN DEĞERLENDİRMENİZ NEDİR?
Buradaki çalışmalar devam edecek. 2020’de aldığımız ilk keşif 2021 ve 2022’de de devam etti. Ben bunun 2023 yılında 1 trilyon metreküpü geçeceğini umuyorum.”
Karadeniz'deki yeni keşifle ilgili konuşan Ekonomist Nejat Özonay ise konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı: "Keşif ve kullanıma açılması dünya rekoru olabilir. İşleme tesislerinin kurulması sonrasında belirli ölçüde kullanıma açılması bu kadar hızlı herhalde olmamıştır. Biz bu konularda tecrübeli değiliz, bir ekip kuruyorsunuz, keşif kuruyorsunuz ve ardından kullanıma açıyorsunuz.
2023 yılındaki kullanım çok fazla olmayacak. Yatakların işlenir hale gelmesi bir zaman alacaktır. Her sene artarak gidecektir, önemli olan da budur.
BİREYSEL ANLAMDA BİZE KATKISI NE OLACAK?
Gemiler alıyorsunuz, ekipler kuruyorsunuz, yeni araştırmalar yapıyorsunuz, borular döşüyorsunuz bu ilk başta ciddi bir maliyet. Maliyetin yansıtılmasıyla doğal gazın ucuz verilmesi mümkün değil. Bu göz ardı edilecektir daha ucuz verilecektir. Kamu yönetimi daha makul fiyatlarda bir doğal gaz fiyatlaması yapacaktır.
TÜRKİYE'NİN GAZI BURADA TEST EDİLECEK
CNN Türk Özel Haberler Şefi Fulya Öztürk konuyla ilgili son gelişmeleri aktardı: Filyos’ta gaz işleme noktasının çok özel bir yerini göstereceğiz. Çalışmalar zaten devam ediyor. Gazın yakılacağı, test edileceği noktayı göstereceğiz. Filyos’taki gaz işleme tesisinin en önemli noktasını gösteriyoruz.
Bu noktanın önemi ne? Kısa süre sonra buradan alevler yükselecek. Sakarya gaz sahasından buraya ulaşacak gaz tam bu noktada yakılacak.
Sakarya Gaz Sahası Saha Müdürü Murat Uçar ise şu ifadeleri kullandı: "Burası yüksek basınçlı gaz yakma ünitesi. Ünitemizde Sakarya gaz sahası gemilerinin keşfettiği gazı ilk burada yakacağız. 2500 metrekare alana sahip yüksekliği 20 metre. Yüksek basınçta bir gaz gelirse burada yakıyoruz.
GAZ BURAYA VERİLDİKTEN SONRA İLK GAZ BURADA MI DENENECEK? BİR SEFER Mİ YAKILACAK?
Bir kereye mahsus olacak. Gaz yakma buradan gerekiyorsa basınç ayarlamak için yapılacak. Sistem devreye girdiğinde ihtiyaç olması halinde kullanılacak.
Burada 224 tane göz var gelen gazın çokluğuna göre sırayla yanacak. Burada içeride 8 tane hat var. Mart ayından önce biz kendimiz denemeleri yapacağız. Açılış günü buradan alevlendireceğiz.
Gelişmelerden mutluluk ve gurur duyduğunu belirten Sakarya Gaz Sahası Müdürü Murat Uçar, "Karadeniz’de sismik araştırmalar devam ediyor. Sonuçta doğal gaz rezervinin olduğu bir coğrafyada farklı farklı lokasyonlarda olma ihtimali var. Araştırmalar devam ediyor, inşallah yine güzel müjdeler olur; hedefimiz o. Projemiz, 4 ana gruptan oluşuyor. Birinci grup kuyubaşı işleri, ikinci grup denizin 2 bin 200 metre altında büyük bir yerleşke var. 7 kilometreye 12 kilometrekarelik. Buradan çıkan doğal gazın yerleşkeye ulaştığı boru hattı var. Her bir hat 180 kilometre mesafede ve 3 tane farklı hattan oluşuyor. Toplam 540 kilometrelik bir hat döşenmesi var aslında. Dünyada sayılı örnekleri var. Kara tesisi, fiili olarak görünen tek yapı bu. Bir de BOTAŞ’a giden ana hatta bağlanan boru hattı var. Kara tesisi dışındaki tüm yapılar denizin altında yapılar. Bir tek kara tesisi inşaatı yer üstünde" dedi.
BORU HATTI TAMAMLANDI
Doğal gazı karaya ulaştırma çalışmalarının hızla sürdüğünü kaydeden Uçar, "Denizdeki operasyonlar yüzde 70 seviyesine ulaştı ve hızlıca devam ediyor yoğun bir şekilde. 65’e yakın gemi çalışıyor. Bunun 15 tanesi TPAO envanterinde olan gemiler. Geri kalanlar ise farklı özelliklerde ihtiyaç duyulan gemiler. Taşıma gemisinden montaj gemisine kadar birçok özellikte gemi var. Yağmur, çamur, fırtına demeden çalışıyoruz. 540 kilometrelik boru hattının tamamı bitti. Şu anda devreye alma testleri devam ediyor. Kara tesisi ise yüzde 80 üzerinde tamamlanmış durumda. Bu tesisi biz, belirli aşamalarla devreye alacağız ve inşallah kısa sürede tamamlayacağız. Ana boru hattı da tamamlanmış durumda orada da test devreye almalar devam ediyor. Bunların bütün amacı tesisin gaz gelmeden önce her şeye hazır olmasını sağlamak" diye konuştu.
DENİZ ALTINDA ROBOTLARLA ÇALIŞMA
Türkiye’nin ilk defa kendi doğal gazını işleyeceği tesis yaptıklarını belirten Uçar, "Denizdeki imalatlar genellikle platform tarzı bilinir ama bizim bu yapımızda ‘subsea’ diye bahsettiğimiz deniz altına yerleştirilen ekipmanlarla sağlanıyor. Her bir geminin farklı görevi var. 2 bin 200 metre su derinliğine bir insanın girmesi mümkün olmadığı için bu çalışmalar tamamen robotlar ile yapılıyor. Her bir robotun da gemide kontrolünü yapan teknik elemanı var. Bütün bu imalatlar vinçler yardımıyla deniz içine indiriliyor ve robotlar yardımıyla yerine yerleştirilerek imalat tamamlanıyor. Proje toplamında 10 bin civarı personel çalışıyor. Önümüzdeki ay biraz daha artış olacak son aşama olduğu için. Deniz ve kara olarak böldüğünüzde 7 bin civarı karada 3 bin civarı denizde personel var" dedi.
Uçar, Filyos Doğal Gaz İşleme Tesisi’nde karşılaşılan zorlukları ise şöyle anlattı: "Projenin her aşaması farklı zorluklar içeriyor ama bizim zorlukları alt alta koyduğumuzda üç önemli zorluk gördük. Bunun bir tanesi 2 bin 200 metre derindeki imalatlar. İkincisi de kara tesisindeki zemin iyileştirme işleri. Tesis alanı 355 futbol sahası büyüklüğünde bir alan ve 1,2 milyon metrekareye oturuyor. Buradaki zemin mühendisliği gerçekten sayılı bir iş. Bunun arkasından da pandemi dönemi geçirdik ve savaş ortamı var. Bu tür konular sebebiyle lojistik, satın alma çünkü birçok ürün dünyanın farklı ülkelerinden geliyor. Kısa zamanda alma ihtiyacı olduğu için hepsini yerelden tedarik edemiyorsunuz. Bunların lojistiği de ayrı bir operasyon. Üçüncü zorluğumuz lojistik diyebilirim."
Uçar, kara tesisinde zemin iyileştirme çalışmalarının en zorlu süreçlerden biri olduğunu da belirterek, "Bu arazi geçmişte içerisinden nehir geçen bir arazi olduğu için kendi kendine bir oturma seviyesine ulaşılıyor. Doğal gaz santrallerinde bu oturma miktarı istenmediğinden biz oturmasını sanki oluyormuş gibi tamamlamak adına modelleme yaptık. Bütün birimler sahada, yığın şeklinde doldurulması, oturma derinliğinin her gün ölçülmesi sonra inşaata başlanması gerektiği oluştu. Bu uygulamadan dolayı ciddi bir zaman kaybettik. Burada 72 ana ünite var ve her bir ünitenin kendine has bir alanda doldurulması, ölçülmesi, kontrol edilmesi, oturmanın tamamlanması sonra temizlenmesi ve inşa faaliyetlerine başlaması gibi bir adım olduğu için bu bizde zaman açısından 1 yıldan fazla süre aldı" dedi.
