04.09.2023 - 09:08 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Dünyanın gözü kulağı bugün Karadeniz kıyısındaki Soçi'den gelecek haberlerde. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin, yaklaşık 11 ay sonra ilk kez yüz yüze görüşüyor. Soçi'deki bir numaralı gündem, Türkiye'nin arabulucuğunda imzalanan ve işgal boyunca imza atılan yegane büyük anlaşma olan Karadeniz tahıl anlaşmasının yeniden canlandırılması. Neredeyse bir yılda 33 milyon tahılı İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçirip dünya pazarına taşıyan anlaşma, küresel gıda fiyatlarını düşürdü, özellikle Afrika ve Orta Doğu'da açlığı azalttı.
Uluslararası haber ajansı Agence France-Presse (AFP), 'Erdoğan Soçi'de Putin'e tahıl diplomasisini götürüyor' başlığı attı, Türk liderin hassas anlaşmayı sonbahar hasadına yetiştirmek için bugün Soçi'de Rus mevkidaşıyla buluşacağını bildirdi. Erdoğan ve Putin'in geçtiğimiz yıl Ekim ayından bu yana ilk kez yüz yüze görüşeceğini vurgulayan AFP, buluşmanın zamanlamasında ayrıca Ukrayna'nın yeni karşı taarruzunda güney cephesinde kaydedilen ilerlemeyi öne çıkardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Karadeniz'in tatil merkezi Soçi'deki zirveyi barış müzakareleri için bir temel olarak kullanmayı umduğunu yazan AFP, Türk liderin NATO ittifakı içinde Putin'e erişebilen birkaç isimden biri olduğunu da ekledi.
Türk ve Rus liderlerin arasındaki yakın ilişkinin Ukrayna işgalinin başladığı 24 Şubat 2022 tarihinden bu yana daha kuvvetli hale geldiğini kaydeden uluslararası ajans, Ankara ve Moskova arasındaki ekonomik ilişkilere vurgu yaptı. AFP'ye göre, yanı sıra Erdoğan Ukrayna'ya silah sevkiyatı yaptı ve Kiev yönetiminin NATO'ya dahil olma tutkusuna destek verdi.
Türkiye'nin geçtiğimiz Temmuz ayında esir takası anlaşmasıyla ülkede tutulan Ukraynalı komutanları Kiev'e göndermesinin Rusya'yı özellikle kızdırdığını belirten AFP, yaşanan sorunlara rağmen hem Moskova hem de Kiev'in Erdoğan'ın desteğini aradığını dile getirdi.
Soçi'deki zirveye hazırlık için Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın geçtiğimiz haftalarda Ukrayna'nın başkenti Kiev ve Rusya'nın başkenti Moskova'yı ziyaret ettiğini hatırlatan AFP, Ukrayna'nın bu süreçte yeni bir rotayı test ettiğini, Rusya'nın ise yeni bir teklifi gündeme taşıdığını aktardı.
Bir diğer uluslararası ajans Associated Press (AP), 'Türk lider Putin'le Karadeniz tahıl anlaşmasını yeniden var etmek için buluştuğunda bu işten ne kazanırız?' başlığını seçti, 'Türkiye neden arabulucu?' diye sordu. Savaşan taraflar Ukrayna ve Rusya'nın dünyanın büyük bölümü için buğday, arpa, ayçiçek yağı gibi ürünlerin başlıca tedarikçisi olduğunu hatırlatan AP, 18 ayı geride kalan işgal boyunca Ankara ve Moskova arasındaki bağlantının kopmadığını, Türkiye'nin Rusya'yı hedef alan yaptırımlara katılmayıp Moskova'nın denizaşırı ticaretinde ana ticaret ortağı olarak ortaya çıktığı yorumunu yaptı. Yanı sıra Türkiye'nin Ukrayna'ya silah gönderdiğini ve Kiev yönetimine destek sunduğunu ekleyen AP, 'Türkiye-Rusya ilişkileri her zaman pembe değil' değerlendirmesine yer verdi.
Geleneksel rakipler Türkiye ve Rusya'nın özellikle son yıllarda başta enerji olmak üzere aralarındaki ticareti artırıp daha da yakınlaştığını aktaran AP, Ankara-Moskova ilişkilerinin sıklıkla Batılı ülkeleri alarma geçirdiğini yazdı. AP, tarafların Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ gibi çatışma alanlarında karşıt saflarda yer almasına rağmen Türkiye-Rusya ilişkilerinin enerji, savunma, turizm ve ticaret gibi alanlarda geliştiğini kaydetti.
Rus haber ajansı TASS, bu sabah 'Erdoğan, Putin'le Birleşmiş Milletler'in yeni şartları altında tahıl anlaşmasını müzakere etmeyi planlıyor' başlıklı bir haber servis etti. Ankara'daki bir siyasi kaynağa dayandırılan haberde, Erdoğan'ın Soçi'deki buluşmada askıya alınan tahıl anlaşmasının uygulanabilirliğini odak noktasına koyduğu, yanı sıra Birleşmiş Milletler'in Türkiye'nin katılımıyla hazırladığı yeni teklifin de masada olacağı belirtildi. TASS'a konuşan aynı kaynağa göre, Erdoğan ve Putin Rusya'nın Türkiye üzerinden Avrupa'ya doğal gaz sevkiyatını da ele alabilir. Türkiye'de bir gaz merkezi kurulması, geçtiğimiz yıl Ekim ayından bu yana gündemdeki yerini koruyor.
Al Jazeera, 'Putin-Erdoğan görüşmesi öncesinde Rusya Ukrayna'nın tahıl limanına saldırıyor' başlıklı haberinde Türk ve Rus liderler Soçi'de randevuya hazırlanırken Tuna Nehri kıyısındaki Izmail limanında patlamalar bildirildiğini yazdı.
Erdoğan ve Putin'in yüz yüze buluşmasına saatler kala Ukrayna'nın en büyük tahıl ihraç limanlarından birinin hava saldırısına uğradığının altını çizen Al Jazeera, Tuna üstündeki bir diğer önemli liman Reni'nin de Pazar günü Rus saldırısı nedeniyle hasar gördüğünü bildirdi. Televizyon, Moskova'nın Karadeniz tahıl anlaşmasından çekildiği 17 Temmuz'dan bu yana Tuna Nehri limanlarını vurduğunu hatırlattı.
Ankara'nın Temmuz ortasından beri tahıl anlaşmasını yeniden canlandırmak için yoğun çaba harcadığını kaydeden Al Jazeera, Birleşmiş Milletler'in de çabalarını hızlandırdığını aktardı.
İngiliz The Times 'Erdoğan, Putin'le buluşmasında Ukrayna tahıl anlaşmasının yeniden canlanmasını umuyor' derken, Politico dergisi 'Moskova, Türkiye-Rusya tahıl anlaşması müzakereleri öncesi Ukrayna'nın limanlarına saldırıyor' başlığını seçti.
Japon yayın kuruluşu NHK, 'Erdoğan'ın Putin'e Karadeniz tahıl anlaşmasına geri dönüş çağrısı yapması bekleniyor' başlığıyla okurlarının karşısına çıktı, Rusya'nın Türkiye ve Birleşmiş Milletler arabulucuğunda imzalanan anlaşmadan çekilerek global bir gıda krizi korkusunu körüklediği yorumunu yaptı.