Zeynep Aktaş

Merkez Bankası, en rahat kararlarından birini vererek faizi değiştirmedi. Merkez, eylüldeki 625 baz puanlık artış, ABD ile ilişkilerin yumuşaması, eurobond ihracı, enflasyonla mücadele ve düşen dolar kuru nedeniyle eli rahatlayınca, faiz artışını pas geçti.

Merkez Bankası ekim ayı toplantısında faizi artırmadı. Bu yıl içerisinde sekiz toplantı gerçekleştirecek olan Merkez Bankası, en son 13 Eylül’de toplanmış ve faizi 625 baz puan artırmıştı. Böylece faiz, yüzde 17.75’ten yüzde 24’e yükselmişti. Şimdi ise “pas” geçerek, piyasaları sakinleştirecek mesajlar verdi. Merkez Bankası fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edeceğini vurguladı. Karar öncesinde yapılan anketlerin yüzde 90’ında bu ay için bir faiz artırımı öngörülmüyordu. Bunun en büyük nedeni ise Merkez Bankası’nın eylülde beklentinin üzerinde bir faiz artışı gerçekleştirmesi, yurtiçi ve yurtdışı gelişmelerin, TCMB’nin elini rahatlatmasıydı.

Sıkı paraya devam

TCMB, toplantı sonrası yaptığı açıklamada yukarı yönlü risklerin devam ettiğini vurguladı. Döviz kurundaki hareketlerin de etkisiyle fiyat artışlarının alt kalemler bazında genele yayılan bir nitelik gösterdiğine dikkat çekti.

Piyasalar Merkez Bankası’nın yarın faizle ilgili vereceği kararı bekliyor. Faizde değişiklik beklenmezken olası bir artış, kur oynaklığına karşı kararlılık olarak nitelenebilir.

Kur şokunun yarattığı büyük dalga yerini yavaş yavaş sakinleşmeye bırakırken MHP lideri Devlet Bahçeli, “Artık hiçbir ittifak arayışında değiliz” dedi. Bu çıkışla birlikte dün dolar kuru 5.87 TL seviyesine kadar tırmandı. Sonradan gelen açıklamalar yükselişi durdurdu. Hem Bahçeli hem de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Cumhur İttifakı’nın devam ettiği yönündeki açıklaması ile dolar kuru yeniden 5.75 seviyelerine geriledi. Şimdi ise Merkez Bankası’nın (TCMB) yarınki faiz kararı daha fazla önem kazandı. Gerek yurt içi gerekse yurt dışı siyasi gelişmeler kurun hareketlerinin salınım haline bırakılmaması gerektiğini gösteriyor. Kur hareketinin yarattığı yüksek hasar ve enflasyon etkisi, faizlerin de yüksek seyrini korumasına neden oluyor.

Piyasalar için güçlü göstergelerden biri olan TCMB’nin faiz kararı 25 Ekim’de açıklanacak.

Piyasalar TCMB’nin bu toplantıda faiz artırmamasını fiyatlıyor. Yapılan anketler genel beklentinin faizlerde bir artış olmayacağı yönünde. Ekim ayı enflasyon verisinin de görülmek istenmesi

Dolar kurundaki aylık dalgalanmada en kötü dönemi geride bıraktık. Ağustostaki yüzde 33’lük artış sonrasında eylülde yüzde 8 düşen dolar kuru, ekim ayında da yüzde 6 geriledi. Gelinen aşamada kurdaki dalgalanma normalleşirken dolar oynaklığı öngörülebilir marjlara geliyor.

Dolar kurunun aylık getiri oynaklığında en kötüyü geride bıraktık. Dolar/TL kurunun 1984-2018 dönemini kapsayan son 34 yılda aylık dalgalanma marjının yüzde 5 bandında gerçekleştiği gözlenmekte. Kur geçen bu süre zarfında aylık en fazla yüzde 5 yükseliyor veya azalıyor. Kriz dönemlerinde ise bu hareket marjını aşan hareketlerde bulunsa da sonrasında ana hareketin hızla bu marj içerisine döndüğü görülüyor.

Normalleşme başladı

Öte yandan 1990-2002 yıllarını kapsayan dönemde daha çok artış eğilimi öne çıkarken bandının üst tarafında hareket yaşandı. 2001 krizinden sonra ise oynaklık artarken aylık hareket -5 ile +5 arasında değişti. 2006-2008 krizleri sonrasındaysa ilk defa 2016 yılında aylık yüzde 10’lara varan bir artış yaşandı. 2018 yılına geldiğimizdeyse seçim kararının ardından mayıs ayında yüzde 11 yükselen dolar kuru, temmuzda Rahip Brunson ile yüzde 7, ağustosta ABD yaptırımları ve gerilen ilişkiler ile yüzde

Dolar kuru, 5.69 liraya geriledi. TL son altı aydır ilk defa değer kazanıyor. TCMB faizi 625 baz puan arttırdığında dahi döviz alımı devam ederken şimdi trend değişiyor. ABD’li rahip Brunson’un bırakılması, risk primindeki gerileme, Hazine’nin ihracına üç kat fazla talep gelmesi yatırımcı güvenini artırdı.

Türk Lirası varlıklar yatırımcıların radarına girmeye başladı. TL altı ay aradan sonra ilk defa dolar karşısında perşembe gününden bu yana yükselişte. Gündemdeki en önemli konu ABD’li rahip Andrew Brunson’un davasıydı.

Dolar/TL kuru Rahip Brunson’un ev hapsine alınması ve ardından gelen ABD yaptırımları ile temmuz ayında 4.80’li seviyelerden yükselişe geçmiş 10 Ağustos tarihinde ise 7,23 seviyesine kadar yükselmişti.

Kur, sonrasında zirve seviyelerinde dalgalanmaya başladı.

TCMB’nin 13 Eylül’de faiz oranlarını 625 baz puan artırdığında dahi TL üzerindeki baskı azalmadı. Ancak şimdi gelişmeler trendin değiştiğine işaret ediyor.

4 Eylül’de 574 seviyesine kadar yükselen Türkiye’nin kredi risk primi 386 seviyesine geriledi.

Risk priminin 300 seviyesinin altına inmesi piyasalar açısından rahatlamanın sinyali olarak değerlendirilirken asıl döviz girişi 150’li seviyelere gelindiğinde yaşanac

Piyasaların önündeki belirsizlikler azalıyor. Brunson’un tahliyesiyle birlikte şimdi yapısal reformlara ve yurt dışı gelişmelere odaklanılacak. Risk primi inerse para girişi hızlanacak.

Sert fiyat dalgalanmaları ve genişleyen hareket marjlarında normalleşmeye doğru bir gidiş gözleniyor. ABD’li rahip Andrew Brunson’un yargılandığı davanın sonuçlanması, “Enflasyon ile topyekûn mücadele” kampanyası, dolar/TL kurunun 6,00 seviyesinin altına çekilmesi ve gün içerisindeki volatilitenin azalması öngörülebilir fiyatlamaların oluşmaya başlamasını sağladı. Bu da piyasalarda sakinleşmeyi getirdi. BIST 100 Endeksi, 96.657 seviyesinde bulunurken, dolar/TL 5,8731, gösterge faiz ise 26,80 düzeyinde. Gelişmeler piyasaların yılsonuna kadar nefes alacağını gösterse de kasım ayındaki ABD seçimleri ve sonrasında yaşanacak gelişmeler, ABD’nin yeni ambargolarla gelme ihtimali, gerilimi yüksek tutmaya devam ediyor.

Mevcut duruma baktığımızda ağustos ayında piyasalarda yaşanan kitlesel histeri yerini biraz daha sakinleşmeye bırakmış durumda. Fakat fiyat hareketlerine ilişkin rasyonalitenin ortadan kalkmasıyla başlayan panik hali hâlâ tam olarak geçmiş değil. Bunu Türkiye’nin kredi risk priminin bulunduğu

Piyasalarda hacim azalırken yatırımcılar beklemeye geçti. “Bakan arkadaşlara söyledim, McKinsey’den fikri danışmanlık hizmeti de almayacaksınız” diyen Erdoğan, ekonomide tartışmaları bitirdi.

Temmuz ayından bu yana en yüksek portföy büyüklüğüne sahip 8 ülkeden 186 fon ve yatırımcı Türkiye’den ayrıldı. McKinsey adımı ile yabancıların yeniden TL varlıklara dönmesi bekleniyordu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dünkü açıklamaları sonrasında McKinsey olmadan yola devam edilecek.

Önümüzdeki hafta ekonomi yönetiminin bu konudaki aksiyonlarının neler olacağı merak konusu. Türkiye’deki ekonomistlerin yetkinliğini herkes kabul etmekle birlikte, artan kredi risk primi, düşürülen kredi notları, bozulan makro göstergeler nedeni ile hisse ve tahvil piyasasında satış yapan yabancıların zedelenen yabancı güvenini onarmak için McKinsey adımına olumlu bakanlar da vardı. Ancak Cumhurbaşkanı’nın açıklamaları yabancı güvenini kazanmak için de bu yönteme gerek duyulmadığını gösterdi.

Peki neler olacak?

Piyasalar için kritik bir süreç yaşanıyor. Borsada 94.883, dolarda 6,1330’lu seviyeler test ediliyor. Hem borsada hem de döviz piyasasında hacim daralırken yabancı yatırımcıların satışları dikkat

Dolar kuru kredi risk priminin düşmesiyle birlikte 6 lira seviyesine geriledi. Yılın dokuz aylık döneminde hızlı yükselen döviz bazlı yatırım enstrümanları son çeyrekte durulurken TL varlıklar hareketleniyor.

Piyasalarda oynaklık azalmaya başlıyor. Dolar kuru 7.2362 seviyesini test ettiği 10 Ağustos ’ tan bu yana zaman zaman yükseliş atakları yaşasa da gerilemesini sürdürüyor. Dolar/TL kurunda teknik olarak güçlü desteklerin aşağı doğru kırılması, 6 lira seviyesine geri çekilmeyi beraberinde getirdi. 574 seviyesindeki kredi risk priminin (CDS) 377 ’lere gerilemesi kurdaki düşüşü hızlandırdı. Risk primi 150’lere çekildiğinde ise dolar/TL kurunda yaşanan aşırı değerlemenin köpük kısmı da gitmiş olacak. Kuru asıl düşürecek olansa gelişmekte olan ülkelere yönelik para akışının yönü. Dolar Endeksi’nin (DXY) yeniden 95 seviyesinin üzerine çıkması olumsuz. Doların dünyada en çok işlem gören altı para birimi karşısındaki değerini gösteren Dolar Endeksi yeniden güçleniyor. Bu da kurun aşağı sarkmalarını sınırlayacak bir unsur.

Yerlilerin döviz pozisyonu

Dolar kuru teknik olarak 6.27 liranın altında kaldığı sürece satış eğilimi devam edebilecek ve bu durumda takip edilecek destek seviyeleri

Merkez Bankası’nın faiz hamlesinden sonra YEP açıklandı. Buna karşın kurda artış beklentileri zayıflamadı. Yerli yatırımcılar her düşüşte dolar alıyor. Döviz artış beklentisinin kırılması şart.

Finansal piyasalardaki dalgalanmanın önemli göstergelerinden biri olan dolar kuru 6,26 sevilerinde. Söz konusu seviye yılbaşından bu yana yüzde 65’lik değer artışı anlamına geliyor. Dolar kuru 6 liranın üzerine doğru tırmanırken gün içi fiyat oynaklığı da arttı. Günlük yüzde birin üzerindeki dalgalanmalar hem kurumsal hem de bireysel yatırımcıların spekülatif beklentilerini artırmakta.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısı üzerine 6,50’nin üzerinde satışlar geldiyse de son veriler artış beklentisinin henüz kırılmadığı yönünde. Dolar kurunun 6,16 seviyelerine gerilediği 14 Eylül haftasında yurtiçi yerleşik yatırımcıların yine alım yaptığı gözleniyor. Yurtiçi yerleşiklerin kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları 14 Eylül ile biten haftada yaklaşık 2,14 milyar dolar artışla 153 milyar dolar oldu. TCMB 13 Eylül’de politika faizini 625 baz puan artırarak yüzde 24 seviyesine çekti. Bu karar öncesi 6,4450 seviyesinde olan dolar/TL, 6,01’e kadar geriledi. Ancak haftayı 6,16’nın üzerinde