Zeynep Aktaş

Borsada ilk yarı bilançoları geliyor. Savaş, küresel riskler ve Euro Bölgesi’ndeki ivme kaybına rağmen hisse bazında yüzde 100’ün üzerinde büyümeler dikkat çekiyor

Borsa şirketleri 2022 yılının ilk yarı mali sonuçlarını açıklamaya başladı. 97 şirketin mali sonuçları belli oldu. Mali tablolar şirketlerin gelişim seyrinin görülmesi açısından önemli. Reel olarak büyümeyi başaran şirketler önümüzdeki dönem için de potansiyel oluşturacaktır. Beklenmedik gelişmelerin yaşandığı, makro risklerin arttığı, pazarların daralma eğilimi gösterdiği dönemlerde büyümek çok daha önemli. 

Reel büyüme önemli 

Enflasyonist ortamlarda şirketlerin görünürde kârlarını artırmasından ziyade reel olarak büyüme kaydedebilmeleri daha önemlidir. Türkiye’nin kredi risk primi 767’li seviyelerde olması, Euro Bölgesi’nde büyümenin yavaşlaması ve ihracatta ivme kaybı görülmesi, şirket maliyetlerinin artması ister istemez şirketleri olumsuz

Borsada ilk yedi ayda ulaştırma sektörü hisseleri yüzde 129, enerji yüzde 91 ve gayrimenkul hisseleri yüzde 68 oranında arttı. Hareket hizmet sektöründe

Borsada yılın ilk yedi ayında en fazla kazandıran sektörler ulaştırma, elektrik ve gayrimenkul oldu. Ulaştırma yüzde 129 yükselirken elektrik endeksi yüzde 91.4 ve gayrimenkul yatırım ortaklığı yüzde 68 yükseldi. 

Hizmet sektörü gözde 

Borsada hizmet sektörü hisseleri yılbaşından bu yana yüzde 52 oranında prim yaptı. Yılın geri kalan beş ayında hizmet sektörü hisselerinde güçlü görünüm devam edeceği yönünde işaretler veriyor. Hizmet sektörünün alt kategorileri; elektrik, ulaştırma, turizm, ticaret, iletişim, spor, inşaat. Getiri sıralamasında ulaştırma, elektrik, ticaret ve inşaatın öne çıkması muhtemel. 

Hareket bandı geniş 

Yılın ilk yedi ayında BIST 100 Endeksi, 1.826 ile 2.684 bandında hareket etti. Mart ayına kadar 1.800 - 2.100 arasında yatay hareket eden endeks, sonrasında yükselişe geçti. Nisan ayından bu yana ise 2.300 ve

Başta Amerika ve Avrupa olmak üzere tüm dünyada piyasalar yön bulmaya çalışıyor. Merkez bankalarından gelen faiz kararları yatırım tercihlerinin seyrini etkiliyor

Enflasyon; pandemi etkisi, savaş etkisi, emtia etkisi, tedarik zinciri etkisi derken sürekli yükselecek bir gerekçe buluyor. Önceleri geçici olarak nitelendirilip fazla anlam yüklenmeyen enflasyon global ölçekte bir sorun haline gelmiş durumda. Ülkemiz ise bunu en sıcak haliyle yaşıyor. Enflasyon olumsuz yüzü sadece alım gücünü eritmekle kalmıyor yatırımları ve büyümeyi de olumsuz etkileyen bir yanı var. Gelinen aşamada enflasyon dünya ülkelerinde büyüme endişesinin zirve yapmasına neden oldu. Merkez Bankaları enflasyonla başa çıkabilmek için ağırlıklı olarak faiz argümanını kullanıyor. Farklı ülke merkez bankaları ilave yerel tedbirleri devreye alarak enflasyonla mücadele ediyor. Tüm bunlara rağmen enflasyonun bırakın düşme eğilimine girmesi kontrol altında dahi alındığını söylemek henüz çok erken. 

Ülkemiz de bu sorunu

Son bir ayda borsada sektörel bazda seçicilik arttı. Spor hisseleri yüzde 18, enerji yüzde 16, gayrimenkul yüzde 12 yükseldi. Pandemi sürecinde güçlü çıkış sergileyen gıda hisselerindeki artış oranı ise yüzde 5.49 seviyesinde kaldı.

Küresel bazda yükselen enflasyon, merkez bankalarının sıkı para politikası uygulaması, gerileyen büyüme beklentileri ister istemez piyasaları geriyor. Resesyon endişesi genel satış baskısına neden olurken sektörel bazda seçicilik artmakta. Yurt içinde borsada piyasa değeri yüksek şirketlerin hisselerinde satışlar yaşanırken yatırımcılar spor, enerji, gayrimenkul ve gıda sektörü hisselerine yöneldi.

Enerjiye ilgi yüksek

Rusya - Ukrayna savaşı ile birlikte güçlenen enerji sektörü yatırımcı tercihlerinde ilk sıraya yerleşti. Borsada enerji sektöründe yüzde 48’lere varan getiriler oluştu. En fazla işlemin gerçekleştiği Odaş Elektrik hisseleri bir ayda yüzde 14.39 oranında değerlenirken yıllık çıkışı yüzde 137 oldu.

Enerji önümüzdeki dönemde

Özsermayesi güçlü şirketler krizleri daha rahat atlatırken sonrasında da yüksek performanslarıyla dikkat çekiyor. Son beş yılda demir çelik, maden, enerji, otomotiv, dayanıklı tüketim ve tekstil kimyasalları alanında faaliyet gösteren bazı şirketler, dolar bazında yüzde 30’un üzerinde kazandırdı.

Fiyatların sürekli yükseldiği ve finansmana ulaşmanın zorlaştığı dönemlerde özkaynakları güçlü şirketler öne çıkıyor. Son beş yıllık süre zarfında özsermayesi güçlü, özvarlık kârlılığı yüzde 10’un üzerinde olan 16 şirket dolar bazında yüzde 30’un üzerinde getiri sağladı. Güçlü özsermayeleri ile dikkat çeken bu firmalar Ereğli Demir Çelik, İskenderun Demir Çelik, Koza Altın, Aksa Enerji, Ford Otosan, Kardemir (D), Sasa Polyester, Kordsa Teknik Tekstil, Vestel Beyaz Eşya, Koza Madencilik, Doğuş Otomotiv, Gübre Fabrikaları, Aksa, Deva Holding, İpek Doğal Enerji, Nuh Çimento.

Dolar bazında kazanç

Söz konusu hisseler piyasalardaki dalgalanmalara

Gayrimenkul ilk yarıda diğer tüm enstrümanların ve enflasyonun üzerinde getiri sağlayarak reel bazda kazandırdı.

Küresel bazda tüm varlık sınıflarında hareketlilik arttı. Altının onsu yılın ilk yarısında yüzde 0,36 geriledi. ABD borsalarında yüzde 30’a varan gerilemeler yaşanırken Avrupa’daki borsalarda düşüşler yüzde 20’leri buldu. Türkiye’de ise ilk beş ayda enflasyon yüzde 35,64 olurken yılın ilk yarısında gram altın yüzde 25,13 ve dolar/TL yüzde 28,45 değer kazandı. BIST 100 Endeksi’ndeki yükseliş yüzde 29,48 oldu. Gayrimenkuldeki değer artışı ise yüzde 54,85 seviyesinde gerçekleşti. 

İçinde bulunduğumuz süreç mevcut paranın enflasyona karşı korunması gerektiriyor. Yatırımcıların da esas itibariyle bu merkezli hareket ettiği gözlenmekte. Türkiye’de yatırım enstrümanları arasında gayrimenkul öne çıkarken, hisse senetleri, eurobondlar önümüzdeki dönemde yatırımcıların takibinde olacak. Döviz ve döviz bazlı enstrümanların ise enflasyona paralel seyrini koruması

Sürdürülebilirlik ekonomik, çevresel ve toplumsal boyutuyla her geçen gün daha fazla önem kazanıyor. Süreç içinde sürdürülebilirlik politikasına sahip firmalar yatırımcıların tercihlerinde ön sıraya çıkacak

Afet, salgın, savaş... Küresel sorunlar bitmiyor. Artık üretim ve sanayinin bir paydaşı olarak görülen çevreye karşı daha duyarlı olmak gerekiyor. Şirketler uzun vadede sürdürülebilir bir faaliyet için çevreyi koruyucu tedbirler almak zorunda. Yatırımcılar da tercihlerinde sürdürülebilirliği önceleyen firmaları tercih edecek. Sürdürülebilirlik ekonomik, çevresel ve toplumsal boyutuyla, her geçen gün daha fazla öne çıkıyor. Süreç içinde sürdürülebilirlik politikasına sahip firmalar yatırımcıların tercihlerinde ön sıraya çıkacak. 

Sürdürülebilirlik üretim, şirketlerin faaliyetlerini yürütürken karbon salımını önce minimize etmek, bilahare ilerleyen süreçte de sıfırlamayı

Piyasalar açısından geçişkenliğin yüksek olması yatırımcıları hem güvenli limanda olmaya hem de uzun vadeye odaklanmaya itiyor. Çabuk zengin olma hayali hatalı işlemler getirebiliyor

Piyasalar açısından artık farklı bir sürecin içerisindeyiz. Bir yandan pandemi sonrası 40 yılın zirvesine tırmanan enflasyon, bir yanda merkez bankalarının sıkılaşma adımları, bir yandan hız ve zamanla yarışan robot emirler… Piyasalar açısından geçişkenliğin yüksek olduğu bir dönemde yatırımcıların uzun vadeye odaklanmaları yaşanan büyük dalgalanmalardan da korunmalarını sağlıyor. Çabuk zengin olma hayali, hatalı işlemleri getiriyor, kayıplara yol açıyor. Her gün işlem yaparak istikrarlı bir kazanç beklenilemez. Zira piyasa dinamikleri de buna izin vermiyor. Açığa satışların oranı günlük olarak toplam işlem hacminin yüzde 14’üne kadar çıkabiliyor. Güçlü hareketli hisse hangisi ise para oraya akarken spekülatif işlemler de bu hisseler üzerinden gerçekleşmeye başlamakta. Hisse düşerken piyasa oyuncuları da daha