Şükrü Andaç

Dünyada koronavirüs salgını başladığında, bazıları bunun bir komplo olduğunu, Çin ile Amerika’nın birbirlerini çökertmek için bu virüsü üreterek, yaydıklarını öne sürdü.

Oysa bilim çevreleri ve toplumun ileri gelenleri, çok uzun zamandır böyle bir salgın tehlikesinin farkındaydı ve uyarılarda bulunuyorlardı.

Bunlar arasında en dikkat çekici isimlerden biri, dünyanın en zenginleri listesinin vazgeçilmezi olan Bill Gates idi.

ABD’li yazılım devi Microsoft’un kurucusu olan Bill Gates, sadece 102 milyar dolarlık -Forbes zenginler listesi, 2020- servetiyle değil, uzun süreden bu yana uğraştığı vakıf faaliyetleriyle öne çıkıyor.

Korona Notları’nda, dün, “yerli 3D yazıcı” şirketi örneğinden yola çıkarak, ileri teknolojilerin acil ihtiyaçlar karşısında ne denli yararlı olabileceğini anlatmıştım.
Elbette sadece 3D yazıcı değil, Türkiye, “veri merkezi”, “yazılım”, “otonom araçlar”, “sanal gerçeklik”, “biyo teknoloji-genetik” ve “robotlar” gibi birçok farklı alandan bir veya birkaçına odaklanarak, dünya liginde kendisine yer bulmayı başarabilir.

İşte o zaman korona gibi çok bilinmeyenli virüslere karşı aşı ya da ilaç denildiğinde, gündeme sadece dünyanın birkaç ülkesi değil, akıllara Türkiye de gelebilir.

Biraz geçmişe doğru gidelim

“Biz, Batıdan elektrik lambasını, buzdolabını, kent planını alınca artık Batılı ve modern olduk sanıyoruz. Oysa Batılı zihniyet, o ampulden daha iyisini ve daha ilerisini yapmak için savaşan zihniyettir. Bu ilerleyiş dolayısıyla Batıdan harfiyen aldıklarımızda pek geç kalıyoruz. Örneğin, şimendifer yapmaya kalkıştık, siz onu yapıncaya kadar şimendiferin

Normal zamanda, İstanbul Seyrantepe’de üretim yapan Türkiye’nin ilk yerli 3D (üç boyutlu) yazıcı firması olan “Zaxe”, sadece ürettiği bu cihazları satıyor, yazıcıdan çıkan ürünlerle ilgilenmiyordu. Ancak Türkiye’de koronavirüsün etkisini artırmasıyla Zaxe’nin iş yapış şekli de bir anda değişti. Şirket, şimdilerde yerli yazıcıdan “korona valfi” üreterek, hayat kurtaran sağlıkçıların yanında.

İtalya örnek oldu
Son derece üzücü “İtalya örneği”, 2016’da yüzde 100 yerli ilk ürününü piyasaya çıkaran, bugüne kadar da 1500 adet 3D yazıcı satan Zaxe’nin, Kovid-19 için harekete geçmesini sağlar.

İtalya’da doktorlar zamana karşı yarışırken; on binlerce kişi, tedavi için hastanelere akın eder. O an ülkenin bazı bölgelerinde yoğun bakım ünitesinde solunum cihazına bağlı hastalar için kullanılan solunum valfleri tükenir. Bu aparatların tükendiği bir hastane de Brescia kentindedir. Hastane yönetimi acilen hep çalıştığı

Tüm dünyadaki büyük şehirler koronavirüs salgını yüzünden en üst seviyede alarmda.

Avrupa’da Madrid, Roma gibi yakın zamana kadar dünyanın turizm merkezi olan bazı şehirler tamamen kapatılmış durumda.

Aralarında İstanbul’un da yer aldığı diğer birçok şehirde ise sosyal izolasyon uygulanıyor, sokaklar boş, ekonomik ve sosyal hayat neredeyse durmuş durumda.
Amerikalı düşünce kuruluşu Brookings Institution’a göre büyük şehirler bu salgını da yenecek ve eski hareketli günlerine geri dönecek.

Koronavirüs yüzünden çoğumuzun bir anda tüm hayatı değişti. Eskiden normal olarak yaptığımız birçok şeyi yapamaz olduk.

Toplu taşımayı kullanmak, bir kafede buluşmak, sınıfta ders görmek, işyerinde çalışmak gibi sıradan hareketler bir süreliğine askıya alındı.
Bunlar yerine hayatımıza daha öncelerde çoğumuzun pek kullanmadığı teknolojiler ve yöntemler girmiş durumda.

Dünyada birçok ekonomist, Çin ekonomisinin, Amerika ile girdiği ticaret savaşlarında büyük yara almasını bekliyordu. Ancak savaş sürerken ortaya çıkan bir virüs (!) herkesin öngörülerini allak bullak etti.

Şu anda kazananın kim olacağının hiç belli olmadığı bir dönemden geçiyoruz.

Ama kesin olan şu ki Çin, koronavirüs salgınından da ağır yara alacak gibi görünüyor.

Elbette bu krizin faturası sadece Çin’e değil, tüm dünya ülkelerine çıkacak ancak Kovid-19 virüsünün kaynağı olmasından dolayı en ağır etkilerini yaşayanlardan biri kuşkusuz bu ülke olacak.

“Çin virüsle mücadeleyi kazandı, hayat normale döndü bile”” diyenler olsa da, adeta tüm dünyanın üretimini sırtlayan bu ülkenin elindeki malları böylesine bir ortamda nereye satacağı büyük soru işareti.

Sadece Türkiye’de değil Amerika’da, Avrupa’da tüm ülkeler tüm güçleriyle bir taraftan virüsle mücadeleye soyunurken, diğer taraftan da

Korona Notları’nın 10. gün yazısına, dünkü bölümde yer alan, merhum Güngör Uras’ın sözünü yineleyerek başlamak istiyorum;

“Yarınlar güzel olacak... Ancak yarınların güzel olması bugünlere bağlı. Her şeyden önce sorunlarımızı “küçültmeden ve büyütmeden” gerçek boyutu ile belirlemeye, bilmeye mecburuz. Sorunların çözümü, sorunların ne olduğunun bilinmesine bağlıdır.”

Bunu neden tekrar hatırlattım, söyleyeyim.

Buraya gelene kadar ekonomi ve bilim cephesindeki notlarımıza baktığımda ortaya çıkan önemli bir husus var;

Tüm dünya koronavirüs salgını karşısında şimdiye kadar yaşamadığı büyük bir şok yaşıyor.

Her kriz gibi bu sarsıntı da büyük değişimlere neden olacak.

Böylesi anlarda liderlerin farkı, panik olmadan olayları analiz etmelerinde ve herkesin bir adım önünde durarak planlama yapıp, çözüm için hızla hareket etmelerinde ortaya çıkar.

Türkiye’nin ekonomik yapısının etkileneceği kesin olan bu zor günlerden en az hasarla çıkmasının tek bir yolu var; Hükümetle birlikte iş dünyasının acil ihtiyaçları tespit edip üretim planlamasını buna göre hazırlaması öncelik olmalı.